________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
- - - • – • •
-
-
- - -
શ્રી આમાનંદ પ્રકાશ. જન એટલે અઢળક કલાકવિતાથી દેશને શણગારણહાર.
અને જેન એટલે વરઘોડાઓ, વીસ વીસ-ચાલીસ ચાલીશ હજારની માનવમેદની જેન વરઘોડા જેવાને મળતી; બે બે કલાક પૂર્વેથી જઈ ઉમંગીલી આંખે અમ બાળમંડળી એ જેન વરઘોડાની વાટ નિહાળતી. પ્રથમ ઈન્દ્રધ્વજ ડોલતો ડોલતો આવે; જાણે સરવરનું ઝાડ ચાલતું આવ્યું. પછી વાણીયાના પુત્રો અલબેલા રાજકુમારો થયા હોય. એ ઘોડીલા નચાવતા આવે. કેઈ રાજા હેય, કોઈ રાજકુમાર હાય, કાઈ સામ - તવર હોય, વજાપતાકાઓ ફરફરતી હોય, નિશાનડકા ગાજતા હોય, સાજનમહાજનની આગલી હરોળ હોય, તેજવસ્ત્રધારી ધર્મ તેજસ્વી સાધુમંડળ: એમની પાછલી હરોળમાં હોય ધીમી હસ૫ગલીએ નગરીની ધરતીને માપતા નગરશેઠ પ્રમુખ નગરીના મહાજનો. સાધુતાને લક્ષ્મી એમ નીચાં નમણે વંદતી ત્યારે. છેલ્લે છેલ્લે આવતો રત્નજડથી નકસીદાર સોનલરૂપલા દેવર; નાજુક ને નમણે; સનાશીંગડિયાળા ને જરિયાન ખૂલે ઝૂલંતા, દૂધવ, બે બાળગેણિયા જેડેલો. જોવા બેઠેલું સકળ જનમંડળ દેવરથ દીઠે ખડું થઈ જાય. રથને ને બેઠા દેવને વંદે-પ્રણમે. દેવરથની પાછળ પાછળ, રૂપની વેલીઓ સમી, સોનારૂપાના કળશધારિણે શ્રાવિકાઓનો સુંદરીસંધ સુંદરતાની પગલીએ સંચરતો હેય. અમદાવાદની ત્યારની સવા લાખની વસ્તીમાંથી, જેન અને જૈનેતર, વીસ ત્રીસ હજારની સ્ત્રી-પુરુષની મેદની એ વરઘોડાઓનાં દર્શનાર્થે ઉલટતી. જેન વરઘોડે એટટ્ય કલાનું, સુંદરતાનું, ધાર્મિકતાનું જાણે નગરઘુમતું પ્રદર્શન. ચક્રવર્તી મહારાજ અશોકવર્ધનને એ ધર્મવારસો. અશોકદેવના ધર્મવારસાથી બાવીસ બાવીસ સદીઓથી આપણી નગરીઓ આજ ગાજે છે.
અને જૈન એટલે મધ્ય યુગમાં પ્રથમ પ્રહરનું ગુજરાતી સાહિત્ય. નરસિહ મહેતાએ વૈષ્ણવતા ગાઈ ને ગવરાવી એ પૂર્વેના હજારેક વર્ષ એટલે ગુજરાતનું જૈન સાહિત્ય, ઈસ્વી. ૪૫૦ ની આસપાસ વલભીપુરમાં કલ્પસૂત્રની પાઠાવલિ અક્ષરમાળામાં ઉતરી ત્યારથી
થી જૈન ગ્રંથભંડારી થયો. અને ૧૪૭૦-૭૧ માં કેદારાની ધા સાંભળીને રા’ માંડલિકના રાજદરબારમાં શ્રી હરિએ નરસૈયાને હાર આપ્યો; એ અંતરિયાળનાં એક હજાર વર્ષ એટલે પૂનમપૂનમની અખંડ ને અવિરામ સાગર ભરતીઓસમી જૈન સાહિત્યની
દ ઋતુ એવી દીધું સાહિત્ય વસંતની શારદ ઋતુઓ જગત ઇતિહાસે વિરલ હશે. અને કેક કલવાડીમાંની વિવિધતા સમી એ જૈન સાહિત્ય-વાડીની વિવિધતાયે અદ્દભૂત હતી. જંતરમંતર અને જ્યોતિષગણિતથી માંડીને ફિલસૂફીની ગહન જ્ઞાનચર્ચા ને કવિતાની આકાશગામિની પાંખોના ઉડવાં એ સાહિત્ય દેશમાં છે. ૮૫ વર્ષ પૂર્વે, ૧૮પરમાં, દલપતફારબસ ઉઘાડવાને ગયા હતા ત્યારે પાટણના સરસ્વતી ભંડાર ઉઘડ્યા હોત તો ગયા આઠ દાયકાઓમાં ગુજરાતને ને દુનિયાને અદ્દભુત જ્ઞાનવારસો સાંપડ્યો હતો. એ જ્ઞાનભંડારોમાં ધર્મશાસ્ત્રો, ધર્મના રાસાઓ, પ્રધાન ગ્રંથ હતા, છતાં હેમચંદ્રાચાર્યનું થાશ્રય મહાકાવ્ય અને મેરૂતુંગાચાર્યની પ્રબંધચિંતામણિ સરખા ઇતિહાસગ્રંથો પણ હતા. જૈન સંઘ ગુજરાતનો ઇતિહાસ ઘડતો હતો તેમ ગુજરાતનો ઇતિહાસ લખતે હતો.
For Private And Personal Use Only