________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
રાજવશના રક્ષણહાર ને દેશના શણગારણહાર.
૯૫
ચન્દ્રનચૂડી કે કુકુમચન્દ્રક સારી દેહવેલડને આચ્છાદતાં નથી. નાતે પશુ રાનેા દાણેા; એવા નાના પણ વીરના બાળ ઇતિહાસની કાળજુ જોમાં રમે-ભમે છે.
આવે; એ જૈન ઇતિહાસની ગૂર્જર કુંજનિજો આજ નિહાળિયે. કલામય છે, કવિતામય છે, તપશ્ચર્યામય છે. એ ઇતિહાસની કુંજોમાં સમર્થાં વસતા,
જૈનેાની પ્રથમ ઇતિહાસસેવા તે તે ગુજરાતના રાજવશતી સંરક્ષણુા. કાળના કાપતી કપરી વેળાએએ, એ મહાઅવસરે એ જૈન સંધે રાજવશની અમરવેલને સંરક્ષી છે. પંચાસર પડયુ, જયશિખરી રણુમાં રાળાયા, ગુજરાતની રત્નગર્ભા મહારાણી વનવગડે રઝળતી થઇ, અદિળના ધાડાં સીમરોધતાં ઘૂમતાં હતાં, ત્યારે ચાવડા વંશની વંશવેલડ સજીવન કાણે રાખી હતી ? એક જૈન મુનિ-સુરિએ. ગુજરાતના રાજવંશના રક્ષણહારા હતા સાધુવર શીલગુસર. શાલગુણુસૂરિએ બાળવનરાજને નિજ ઉપાશ્રયમાં આશરા આપ્યા અને ઉછેર્યાં; અણુહિલ્લપુર પાટણની સ્થાપનાની મુર્ત્તધડી જોઇ આપી, અને ગૂર્જર રાજવંશની ગૂર્જરરાજ સિંહાસને પુનઃ સ્થાપના કીધી. શીલગુણુસૂરિ હત નિહ, તે કદાચ વનરાજ હાત નહિ, પાટણ હેત નહિ, તા ઇતિહાસનાં વહેણુ ક દિશામાં વહેતાં હોત ? ઈ. સ. ૭૪૬ થી ૧૪૧૧-સાડા છસ્સા વષઁથી અધિકાં શીલગુણુસિરએ છિતહાસનાં વહેણ સરસ્વતીને આરે પાટણપુરમાંથી વહાવ્યાં,
ગુજરાતની ક્ષત્રિવટને શીલગુણસૂરિએ માત્ર સ રક્ષી નથી પણ પુન: સ્થાપી, પ્રેાજવળાવી, ઇસિદ્ધાસયશસ્વી કીધી. શીલગુણસૂરિએ કાળપ્રવાહને બદલ્યા.
અને બીજો એવા કાળના કપરા અવસર આવ્યા હતા મહારાજ સિદ્ધરાજ જયસિંહના મહાકીવિન્તા રાયુગમાં. અહિલ્લપુર પાટણની ઇતિહાસયશસ્વિતાને તે સૂવર્ણ યુગ, પૂર્વે માળવા, પશ્ચિમે ગિરિનગર, ઉત્તરે ઝાલેાર ને દક્ષિણે શૂરક તે તૈલંગાણા પન્તનુ ચારે દિશામડળ જીતતા ગુજરાતના જયધ્વજ ત્યારે રકતા હતા. ગૂર્જરાનાં જડાજો સાગર ખેડતાં હતાં, અણુહિલ્લપુર પાટણ જયનાદે ગાજતું એથી અધિક્રુત્યારે વિદ્યાનાદે ગાજતું. યાશ્રય મહાકાવ્યના તે પાણીની સમેાવડ પ્રાકૃત અષ્ટાધ્યાયીના પ્રણેતા શ્રીહેમચ દ્રાચાર્ય ત્યારે પાટણમાં વિરાજતા. તે કલિકાળસના બિરદધારી હતા. મહાજયધ્વજી જૈનેતર સિદ્ધરાજ મહારાજ પણ હેમચન્દ્રાચાર્યને વન્ત્રતા-પૂજતા. જયની, લક્ષ્મીની, વિદ્યાની, વીરત્વની, કવિતાની નહેાજલાલીની સાગરશ્િમએ ત્યારે પાટણમાં ઉછળતી. પણ પાટણના રાજપ્રાસાદે એક મહાઊણપ હતી કે રાજવંશને રાજયુવરાજ ન હતેા; રાજમહેલ રાજબાળના હતા. સિદ્ધરાજ જયસિંહના જયવન્તા વનદેશમાં એ પરાજયના પ્રારબ્ધ ખેલ હતા, પુત્ર નહિ તે ભત્રીને એમ મહારાજની મહાનુભાવિતાએ મન નહાતુ વાળ્યું; પણ ઉલટગંગાના પેઠે જયિસ ંહની બળબળતી હૈયાઝાળા કુમારપાળ ઉપર ઉતરી, સિદ્ધરાજના ક્રોધાગ્નિમાંથી જીવ ઉગારવાને કુમારપાળને ભાગવું પડતું, ભટકવું પડતું, રાજકાપને એ આકરે અવસરે પણ હેમચંદ્રસૂરિએ આગમ બૈયાં કે આવતી કાલને ગુજરેશ્વર મહારાજ કુમારપાળ છે, અને એ વગડાવાસી ગુર્જર યુવરાજની સેવા, સંરક્ષણા તે સહાયતા કીધી.
For Private And Personal Use Only