________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૮૧
સભ્ય જ્ઞાનની કંચી. મૃત્યુનાં કારણોના સંબંધમાં યથાર્થ સમાધાન કેઈથી નથી થઈ શકયું એ શંકાસ્પદ ગણી શકાય. મૃત્યુનાં કારણોની પુનરાવૃત્તિ કર્યા કરવી એ સાવ નિરર્થક છે. મૃત્યુનાં કારણેના સંબંધમાં થોકબંધ પુસ્તક લખાયાં છે, પણ તેથી શું? વિચારક અને લેખકોએ મૃત્યુનાં હજારો કારણે આપ્યાં છે. એ કારણોમાં કેટલાંક મહત્વનાં પણ છે; પરંતુ એ સવ કારણો કરતાં ભય જે મૃત્યુનું મહાન કારણ છે તે ચઢી જાય છે એમાં કોઈ શંકા નથી. મનુષ્યને મૃત્યુનો ભય રહ્યા જ કરે છે. મૃત્યુનો ભય એ સ્થળ આહારની જેમ એક પ્રકારનો માનસિક આહાર થઈ પડે છે. મૃત્યુનું આવાહન થયા કરતું હોય એમ તેને લાગ્યા કરે છે. મૃત્યુના ભયથી અનેક પ્રકારની આશંકાઓ અને નિર્માલ્ય વૃત્તિને પ્રાદુર્ભાવ થાય છે. મૃત્યુ પછી પિતાની શી સ્થિતિ થશે એ વિચારથી પણ ભયમાં વધારો થાય છે. જીવન-શક્તિ ઘટતી જાય છે. શરીરનું કૌવત ક્ષીણ થવા માંડે છે. શેક અને અનુતાપથી શરીરના મર્મ ભાગોમાં પણ ક્ષયને સંચાર થાય છે.”
ભયનાં અનેક દુષ્પરિણામોને અનુભવ મનુષ્યને નિરંતર અનેક રીતે થયા કરે છે. આથી ભયનાં સર્વ અનિષ્ટ પરિણામેનાં સંબંધમાં વિવેચન કરવાની કશી જરૂર રહેતી નથી. ભયથી શરીરની સ્થિતિ અત્યંત દયાપાત્ર બને છે, ઇચ્છા--શક્તિને લગભગ નાશ થાય છે અને મૃત્યુ સમીપ આવે છે–એ ભયનાં છેવટનાં દુપરિણામે છે.
–ચાલુ
* The Philosophy of Long Life ( 106-107.
99100
77014) Pp.
નબળા બળદને તેનો હાંકેતુ ગમે તેટલે મારી ગુડીને હાકે, પણ તે ઊલટો ગળીયો બનતો જાય છે, અને છેવટે ભાર ખેંચવાને બદલે થાકીને બેસી જાય છે. તેવી રિથતિ વિષયરસ ચાખેલા માણસની છે, પરંતુ તે વિષય તો આજે કે કાલે છોડીને ચાલ્યા જવાના છે એમ વિચારી કામ પુરુ પ્રાપ્ત થયેલા કે કોઈ કારણથી પ્રાપ્ત ન થયેલા કામની વાસના છોડી દેવી.
For Private And Personal Use Only
