Book Title: Ananda
Author(s): H C Bhayani, Pritam Singhvi
Publisher: Parshwa International Shaikshanik aur Shodhnishth Pratishthan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/002292/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PARSVA FOUNDATION SERIES NO. 6 10 AnaMdatilaka-kRta ANaMdA ( AnaMda-gIta) saMpAdaka aura anuvAdaka harivallabha bhAyANI DaoN. (zrImatI) prItama siMghavI prakAzaka pArzva inTaranezanala zaikSaNika aura zodhaniSTha pratiSThAna ahamadAbAda Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AnaMdatilaka kRta ANaMdA (AnaMda-gIta) saMpAdaka aura anuvAdaka - harivallabha bhAyANI DaoN. (zrImatI) prItama siMghavI Page #3 -------------------------------------------------------------------------- Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AnaMdatilaka-kRta ANaMdA (AnaMda-gIta) saMpAdaka aura anuvAdaka .. harivallabha bhAyANI DaoN. (zrImatI) prItama siMghavI prakAzaka pArzva inTaranezanala zaikSaNika aura zodhaniSTha pratiSThAna ahamadAbAda 2111 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Anandatilaka's ANAMDA [ The Ananda-song] A lyrical Poem in Late Apabhramsa in the Jain spiritual-didactic tradition Edited and translated by H. C. Bhayani, Pritam Singvi (c) H. C. Bhayani P. Singhvi First Edition 1999 Price : Rs. 20-00 Publisher : Dr. S. S. Singhvi Managing Trustee Parsva Internation Educational and Research Foundation, 4-A, Ramya Apartment, Opp. Ketav Petrol Pump, Polytechnic, Ambawadi, Ahmedabad-380015 Phone : 6562998 prAptisthAna : sarasvatI pustaka bhaMDAra 112, hAthIkhAnA, ratanapola, ahamadAbAda-380 001 1977 : 5356692 Printed by : Krishna Graphics Kirit H. Patel 966, Naranpura Old Village, Ahmedabad-380 013 * (Phone : 7484393) Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ General Editor's Forword One Part of the academic undertakings by the Parsva Educational and Research Foundation is to Publish Jain texts that are unpublished so far and research studies in Jainism, Prakrit and allied Indological areas. Accordingly we are Publishing herewith Anarda edited by H.C. Bhayani and Pritam Singhvi. We thank the Authors to make the work available for being published in this Series. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukrama bhUmikA dohe kA bhAvArtha kA nirdeza ANaMdA : mUlapATha : anuvAda . TippaNa dohAnukramaNikA 6 8 12-21 22 24 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmikA AnaMdatilaka-kRta "ANaMdA" (AnaMda-gIta) apabhraMza kI gItiyoM meM eka zreSTha racanA hai / hamane DaoN. devendrakumAra zAstrI dvArA sampAdita kRti tathA sva. nAhAjI se prApta hastaprata ke AdhAra para isakA saMpAdana kiyA hai| zAstrIjI ke anusAra unhoMne tIna hastapratoM ke AdhAra para isakA sampAdana kiyA thA jo jaina vidyA saMsthAna, zrI mahAvIrajI ke pANDulipi sarvekSaNa vibhAga se prApta kI thI / 43 padyoM kI isa racanA kA nAma 'ANaMdA' hai| jo kavi ne svayaM (dohA 41) meM batAyA hai / viSaya kI dRSTi se dekheM to yaha racanA adhyAtma se paripUrNa hai / isameM AtmA aura paramAtmA ke bheda tathA rahasya kA pratipAdana kiyA gayA hai| prasaMgata: bAhya kriyAtatus kA niSedha citta-zuddhi evaM bhAva- zuddhi tathA guru kI mahattA, sahaja samAdhi kA nirUpaNa aura AtmasvabhAva meM apane upayoga ko sthira karane kA varNana kiyA gayA hai / racanAkAra ne sAmAnyata: pAribhASika zabdAvalI kA prayoga kie binA sIdhe sarala zabdoM meM dhArmika va AdhyAtmika sAdhanA kA nirdeza kiyA hai / prathama zatAbdI ke AcArya kundakunda deva se lekara chaThI zatAbdI ke yogIndra deva, devasena, zrutasAgara aura dasavIM zatAbdI ke muni rAmasiMha ke 'pAhuDadohA' meM varNita eka dIrgha paramparA racanAkAla ke samaya taka calI A rahI thI / kavi ne usI rahasyavAdI paramparA meM yogI kI Atma-sAdhanA kA varNana kiyA hai / racanA laghu hone para bhI sAragarbhita hai / isase patA lagatA hai ki kavi ko jaina dharma va jaina darzana kA gahana adhyayana hai / kintu unake jIvana ke sambandha meM kucha bhI jJAta nahIM ho sakA hai| bhASA se yaha patA lagatA hai ki racanAkAra bhArata ke pazcima-uttarapradeza dillI-hariyANA ke nikaTavartI kSetra kA rahA hogaa| kyoMki bhASAracanA khar3I bolI ke adhika nikaTa hai aura AcArya hemacandra kI bhASA ke anantara hI racI gaI pratIta hotI hai| ataH anumAnataH racanA-kAla terahavIM zatAbdI kA uttarArddha jAna paDatA hai| 'ANaMdA' para 'dohApAhuDa' kA pUrA prabhAva hai| AnaMdatilaka ne bahuta se vicAra, padAvali Adi 'dohApAhuDa' se liye haiN| 'dohA pAhuDa' meM AtmA Adi Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke viSaya meM jo upadeza diyA hai vahI AnaMdatilaka ne apane zabdoM meM nibaddha kiyA hai / vaise to 'dohApAhuDa' bhI isa paraMparA kI pUrvavartI kRtiyoM se saMkalita kiyA huA jAna paDatA hai| jaisA ki Upara kahA gayA devendrakumAra zAstrI ne tIna pratiyoM ke AdhAra para isa racanA kA pATha-saMpAdana kiyA hai| racanA lokapriya rahI hogI, isI kAraNa aneka pAThabheda milate haiM-zabdarUpa, zabda, caraNa, padyasaMsthA, padyakrama yaha sabhI ke viSaya meM / bhavaMralAla polyAkA ne pUrI sAvadhAnI se sabhI pAThabheda noTa kiye haiN| bahuta se pAThAMtara kartA-vibhakti ke rUpa, uttama puruSa ke rUpa, anusvAra, hakAra ityAdi ke bAre meM haiM / mUla kI bhASA kA uttarakAlIna lekhakoM dvArA huA aisA parivartana bahuta hastapratiyoM meM sAmAnya taura para dekhane meM AtA hai| hamane kevala arthabheda vAle kucha mahattva ke pAThAMtara hI lakSya meM liye haiN| pAThanirNaya tathA kRti kA nAma aura kartRtva ke viSaya meM aura arthaghaTana ke kaI eka sthAnoM ke bAre meM asaMmata hone ke kAraNa hameM kRti kA phira se saMpAdana * aura anuvAda kiyA hai| isa ke liye hameM zAstrI kI sAmagrI kA aura sva. agaracaMda nAhaTA se prApta eka prati kA upayoga kiyA hai / unakA hama RNa svIkAra karate haiN| ANaMdatilaka aura mahANaMdI ke samaya aura jIvana ke bAre meM hama kucha bhI nahIM jAnate haiM / bhASA kA svarUpa uttarakAlIna apabhraMza hai, prAdezika bhASA kA prabhAva nahivat hai, isa kAraNa hama mAnate haiM ki racanA terahavIM zatAbdI se bAda kI zAyada na ho / viSaya padAvali, dohA, chaMda aura bhASAzailI kI dRSTi se AnaMdatilaka kA 'AnaMda-gIta', mahAcandra kI kRti 'bArahakkhara kakka' aura lakSmIcaMdra kI kRti 'aNupehA' se milatI julatI hai| 1. vAsude siMhane ipane 'nAgarI pracAriNI patrikA' (64/1, saM. 2016, pR. 56-63) meM prakAzita lekha meM 'ANaMdA' ke kartRtva Adi viSaya meM jo bAta kahI hai vaha kRti meM diye hue vidhAnoM ko acchI taraha samaje binA kahI hai| unhoMne jisa hastaprati ko upayoga meM lI hai, usake sivA anya prati meM acche pAThAntara milate haiM / 2. nAhaTAjI ne eka patra meM likhA thA / 'ANaMdA kI hamAre saMgraha kI pracInatama prati kI nakala mUla prati se milA kara bheja rahA huuN|' Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 dohe kA bhAvArtha kA nirdeza 1. sabake zarIra meM cidAnanda, sAnanda jina rahate haiM / 2. AtmA niraMjana ziva, paramAnanda hai| kudeva kI pUjA nahIM karanI cAhiye / guru ke binA loga andha hote haiN| 3. aDasaThTha tIrthoM meM ghUmanA nirarthaka hai / ghaTastha deva ko vandana karanA cAhiye / 4. jaba taka bhItara pApa mala bharA huA hai taba taka bAhya sthAna nirrathaka hai| 5. dhyAna sarovara amRta jala se bharA huA hai / munivara usameM snAna karate haiM aura ATha karmoM kA mala dho DAlate haiM isase nirvANa kA patha nikaTa ho jAtA hai| triveNI meM snAna karanA aura sAgara meM jhaMpApAta karanA nirarthaka hai / dhyAnAgni se karma mala jalA denA cAhiye / 7. zAstra paThana aura acetana mUrti kA pUjana nirarthaka hai| 8. koI vrata,tapa, saMyama, zIla aura mahAvratoM kA pAlana kare to bhI yadi paramakalA ____ko na jAne taba taka saMsAra bhramaNa karatA rahatA hai / 9. kezaloca, jaTAdhAraNa vagairahA nirarthaka hai / eka Atma dhyAna hI bhava ke pAra ___le jAtA hai| 10. darzana aura jJAna ke binA pariSaha sahanA nirarthaka hai / 11. tithI bhojana, pAnIpAtra bhojana Adi bhI Atma dhyAna ke binA yamapUrIke vAsa se bacA nahIM skte| 12. bAhya liMga nirarthaka hai / AtmadhyAna se hI zivapUrI meM vAsa hotA hai| 13. Atmadeva ke ciMtana binA jina pUjA, guru stuti aura zAstrAdhyayana nirarthaka hai| 14. jo siddhoM kA dhyAna dharatA hai vaha nirvANa pAtA hai / 15. jina bhI tAraka nahIM bana sakate / AtmA ko svayaM prApta karanA hotA hai| 16. jese kASTa meM agni aura puSpa meM parimala rahatA hai vaise deha meM jIva rahatA hai| 17. jo ziva deva hai vaha baMdha, mala pApa aura pUNya se pare hai| 18. hari, hara, .brahmA bhI, kisIkI mana aura buddhi bhI usako jAnate nhiiN| vaha zarIra Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meM basatA hai aura gurukRpA se jAnA jAtA hai / 19. jIva sparza, rUpa Adi se rahita hai / zarIra se bhinna hai / sadguru jJAna milatA hai / se unakA 20. sacetana deva kA eka samaya kA dhyAna bhI karma puvAla ko jalA detA hai / 21. japa, tapa Adi karmoM kA nAza nahIM kara sakate / eka samaya kA AtmajJAna bhI cAra gati se mukta karatA hai / - 22. sahaja samAdhi meM AtmA ko jAnanA / usameM hI ahaMkAra kA tyAga karanA / 23. AtmA hI saMyama, zIla, guNa, darzana, tapa vrata, deva aura guru hai / vahI nirvANa kA patha hai / 24. AtmajJAna hI saccA vyavahAra hai / samyaktvake bodha se rahita honA yaha kaNa binA puvAla lene jaisA hai / 25. vaha mAtA, pitA, kula jAti roSa rAga Adi se rahita hai / vaha samyaktva dRSTi se aura guru ka kRpA se jAnA jAtA hai / 26. guru kA upadeza hai ki jo muni paramAnaMda sarovara meM praveza karatA hai vaha amRta rUpI mahArasa pItA hai I 27. cakravartI saba dezoM para Adhipatya sthApita karatA hai / phira jo jJAnabala se vijaya pAtA hai vahI zivapUrI ko jAtA hai / 28. sadguru ke upadeza se paramAnaMda ke svabhAva kA jJAna hotA hai| aura phalasvarUpa paramajyoti ullasa hotA hai 1 29. . . 30. jaise siMha hAthI ke kuMbhasthala para prahAra karatA hai vaise hI parama samAdhi sAdhanA / 31. jo samarasa ke bhAva se raMgA huA hai so AtmA ko dekhatA hai / jo AtmA ko jAnatA aura usake anubhava karatA hai usako koI dUsarA AlaMbana kI AvazyakatA nahI hotI / ... 32. jo pUrva karmoM ko jalAdetA hai naye karma nahIM bAMdhatA hai, AtmalIna hotA hai / vaha kevalajJAna pAtA hai / Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 33. brahmA, murAri, indra, phaNIndra, cakravartI saba usako vandana karatA hai / 34. gurukRpA se kevalajJAna hotA hai| sacarAcara kA jJAna hotA hai, sahaja svabhAva meM . sthira rahA jAtA hai| 35. yadi sadguru prasanna ho to mukti pAI jAtI hai to usakA dhyAna dharanA / 36. guru jinavara hai, guru siddha hai, guru tIna vratoM kA sAra hai kyoMki vaha AtmA aura para kA bheda batAtA hai / jisase bhavajala ko pAra kiyA jAtA hai / 37. pASANa kI pUjA mata karanA, tIrtha bhramaNa mata karanA, sacendra deva kI pUjA krnaa| sadguru usakA rahasya batAtA hai / Page #14 -------------------------------------------------------------------------- Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ANaMdA Text 1. cidANaMdu sANaMdu jiNu, sayala-sarIrahi soi / mahANaMdi so pUjiyai, ANaMdA re gayaNa-maMDali thiru hoi // . 2. appu NiraMjaNu appu siu, appA paramANaMdu / mUDha kudeu Na pUjayai, ANaMdA re guru-viNu bhUlau aMdhu // 3. * aThasaThi titha paribbhamahi, mUDhA marahi bhavaMtu / appA vaMdi Na jANahi, ANaMdA re ghaTa-mahi deu aNaMtu // 4. bhItari bhariyau pAva-malu, mUDhA karahi saNANu / je mala lagA citta-mahiM ANadA re te kima jAya vakhANu || jhANu sarovaru amiu jalu, muNivaru karai saNANu / aTha kamma-malu dhovai ANaMdA re NiyaDA paha-NivvANu // veNI-saMgami ji Na marahu, jalaNihi jhaMpa ma deu| . jhANaggihi tuNa jAli kari ANaMdA re kamma-paDala khau Nehu // satthu paDhaMtau mUDha jaya, pAlai jaNa-vivahAru / kAI aceyaNu pUjiyai ANaMdA re nAhI mokkha-duvAru // vau tau saMjamu sIlu guNu, sahai mahavvaya bhAru / ekku Na jANai parama kala, ANaMdA re bhamiyai bahu saMsAru / 9. keI kesa laMcAvahi, keI siri jaDa bhAru / appA biMdu Na jhAyahiM ANaMdA re kima pAvahi-bhava pAru // Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ANaMdA anuvAda 1. he Ananda, AnaMda svarUpa, cidAnanda jina ve hI sabake zarIra meM hote haiM / ve gagana maMDala meM sthira hote haiN| mahAnandI unakI pUjA karatA hai / 2. he Ananda, svayaM Apa hI niraMjana hai, Apa hI ziva hai, Apa hI paramAnanda rUpa hai| he mUDha tU guru ke binA bhUlA bhaTakA andha hai / mithyAdeva kI pUjA mata karanA / 3. he Ananda, tU mUDha hone se aDasaTha tIrthoM meM ghUmatA phiratA mara rahA hai / svayaM AtmA jo deva hai usakI vandanA nahIM karatA hai| ananta deva tere zarIra meM hI hA I 4. he Ananda, he mUDha tere bhItara to pApa kA mala bharA huA hai / aura tR 'snAna kara rahA hai| (aura tU zuddhi ke liye snAna kara rahA hai) jo mala citta meM lagA hai vaha snAna se kaise naSTa hotA hai 1 5. he Ananda, dhyAna rUpa sarovara amRta jala se bharA hai| munivara usameM snAna karate haiM / ve ATha karmoM kA mala dho DAlate haiM / aura unake liye nirvANa kA patha nikaTa A jAtA hai / I 6. he Ananda, triveNI saMgama meM jAkara mata maro / samudra meM mata kuda paDo 1 dhyAna rUpa agni se zarIra ko jalAkara karma-paTala kA kSaya karo / 7. he Ananda, loka vyavahAra kA pAlana karatA huA mUDha zAstra paDhatA hai aura acetana mUrti kI pUjA karatA hai isase mokSa kA dvAra nahIM khulatA / 8. he Ananda, yadi koI vrata, tapa, saMyama, zIla guNa Adi kA pAlana kare, mahAvratoM kA bojha uThAveM to bhI jo vaha eka paramakalA ko (sahaja samAdhi ko) nahIM jAnatA hai to saMsAra meM bahuta samaya taka bhramaNa karatA rahA hai / 9. he Ananda, kaI loga keza loca karate haiN| kaI sira para jaTA kA bhAra dhAraNa karate haiM kintu yadi ve AtmA (?) kA dhyAna nahIM karate to kaise saMsAra ko pAra kara sakate haiM / Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. tiNNi kAla bAhiri vasahiM, sahahiM parisaha-bhAru / daMsaNa-NANaha bAhirau ANaMdA re bhArisi eu jamu kAlu // 11. pakkhi mAsi bhoyaNu karahiM, pANia-gAsu nirAsu / appA jhAyahiM Na jhANahiM, ANaMdA re tihaM jamapuri vAsu // 12. bAhira liMga dharevi muNi, tUsahi mUDha NiciMtu / appA ekku Na jhAyahiM ANaMdA re sivapuri NAhi NibhaMtu || jiNavaru pujjahiM guru thuNahiM, satthahaM mANu karahiM / appA deu Na ciMtavaI, ANaMdA re te Nara jamapuri jAhiM / / 14. jo Nara siddhahaM jhAiyahiM, ari jiNanti jhANehiM // mokkhu mahApuru NiyaDau, ANaMdA re bhava-duha pANiu dehi // 15. jiNu asamatdhu vi muNi bhaNahiM, tAraNa-malla na hoi / mAragu tihuyaNi akkhiyau, ANaMdA re appA karai su hoi // 16. jima vai sANaru kaTha mahi, kusumahiM parimalu hoi / tima dehahi jiu vasahi ANaMdA re virala bujjhai koi // 17. baMdha-vihUNau deu siu, Nimmalu malahi vihINu / kamaliNi-dali jala-biMdu jima, ANaMdA re Navi tasu pAvau Na puNNu // 18. hari haru baMbhu vi siu NahI, mana-budhi hI lakhiu(?) Na jAi / majjhe sarIraha so vasai, ANaMdA re lijjai guruhu pasAi // Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 10. he Ananda, jo tInoM samaya apane se bAhara basate haiM, pariSaha kA bojha sahate haiM, to bhI darzana aura jJAna se bAhara hone se unako kAla rUpI yama mAra ddaalegaa| 11. he Ananda, jo (muni) pakSa meM athavA mAsa meM eka bAra bhojana karate haiM, jo pANIpAtra haiM (hathelI meM se grAsa lete haiM) jo AzA rahita haiM (kintu jo AtmA kA dhyAna nahIM karate unako yamapurI meM vAsa hotA hai| 12. he Ananda, jo mUDha muni bAhya liMga dhAraNa karake nizcita rUpa se santuSTa hote haiM kintu kevala AtmA kA dhyAna nahIM dharate unake liye sivapurI nahIM hai, yaha nizcita hai| 13. he Ananda, jo loga jinavara ko pUjate haiM, guru kI stuti karate haiM, zAstra kA sammAna karate haiM, phira bhI yadi deva svarUpa AtmA kA ciMtana nahIM karate haiM ve yamapurI jAte haiN| 14. he Ananda, jo loga siddhoM kA dhyAna karate haiM aura dhyAna se (karma rUpI)zatruoM para vijaya pAte haiM unake liye mokSa mahApura nikaTa hotA hai / ve bhava ke duHkhoM ko tilAMjali dete haiN|' 15. he Ananda, munivara kahate haiM jina bhI asamartha hai, unakA kisI ko tArane kA sAmarthya nahIM hai| yaha mArga tribhuvana meM kahA gayA ki (Apa svayaM)jo karate haiM vahI hotA hai| 16. he Ananda, jaise agni kASTha meM vyApta rahatI hai, puSpoM meM parimala rahatA hai vaise hI deha meM jIva basatA hai isa bAta ko koI viralA samajhatA hai| . 17. he Ananda, ziva (paramAtmA) deva baMdha rahita hote haiM, ve nirmala hai, mala rahita hai| kamalapatra para rahate jala biMdu kI taraha unako na pApa kA sparza hotA hai na puNya kA / 18. he Ananda, hari, hara aura brahmA bhI ziva (paramAtmA) nahIM hai vaha mana yA buddhi se dekhA nahI jA sakatA / apane zarIra meM hI unakA vAsa hai, guru kRpA se unakA darzana hotA hai| Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ___16 phAsa-gaMdha-rasa bahirau, rUva-vihUNau soi / jIu sarIraha bhiNu kari, ANaMdA re sadaguru jANai soi / / deu saceyaNu jhAiyai tajjiya paru vivahAru / eka samai jhANaNAleNa ANaMdA re dajjhai kamma-payAlu // 21. jAvu javai bahu tavai, to vi Na kamma haNei / eku samau appA muNai, ANaMdA re caugai pANiu dei // 22. so appA muNi jIva tuhaM, aNNu kari parihAru / sahaja-samAdhihiM jANiyai ANaMdA re jo jiNa-sAsaNa sAru / appA saMjama-sIla-guNa, appA dasaNu NANu / vau tau saMjamu deu guru, ANaMdA re appA pahu NivvANu // 23. 24. paramappau jo jhAiyai, so sacau vivahAru / samakita bAha bAhirau ANaMdA re kaNa-viNu gahai payAlu // 25. mAya-bappa-kula-jAti-viNu, Nau tasu rosu Na rAu / sammA-diThihi jANiyai, ANaMdA re sadaguru karai subhAu 26. paramANaMda-sarovarahiM, jo muNi karai pavesu / amiya-mahArasu so pibai, ANaMdA re guru-sAmihi uvaesu // 27. mahi sAhahiM ramaNihiM ramahiM, jo cakkAhivu hoi / NANa-valeNa jiNevi muNi, ANaMdA re sivapurI-NiyaDau soi // Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19. he Ananda, paramAtmA sparza gandha, aura rasa ke bAhya hai, vaha rUpa rahita hai, jIva ko zarIra se bhinna samajha / sadaguru paramAtmA ko jAnate haiM / 20. he Ananda, dUsarA saba vyavahAra kA tyAga karake sacetana deva kA dhyAna kIjiye kyoMki eka hI samaya meM dhyAna rUpI agni se karma rUpI payAla jala jAtA hai| 21. he Ananda, koI jhApa jhapatA hai, bahuta tapa karatA hai to bhI vaha karma ko naSTa nahIM kara sakatA kintu jo eka samaya ke liye bhI AtmA ko jAnatA hai vo cAra gati ko tilAMjali detA hai| 22. he Ananda, he jIva anya sabakA tyAga karake tU usa AtmA ko jAna vaha sahaja samAdhi meM jAnA jAtA hai| yahI jina-zAsana kA sAra hai| 23. he Ananda, AtmA hI saMyama aura zIla ke guNa hai / AtmA hI darzana aura jJAna hai, AtmA hI vrata hai, tapa hai, saMyama hai, deva hai, guru hai / AtmA hI prabhu hai aura nirvANa hai| 24. he Ananda, paramAtmA kA jo dhyAna kiyA jAtA hai vaha hI saccA vyavahAra hai / jo samyaktva jJAna se bAhara rahatA hai so dhanya, kaNa pAne ke binA mAtra puAle grahaNa karatA hai| 25. he Ananda, jo mAtA pitA kula aura jAti ke rahita hai usako na to roSa hotA hai na to rAga / saba samyak dRSTi se jAnanA cAhiye / yaha sadaguru kA svabhAva 26. he Ananda, jo muni paramAnaMda ke sarovara meM praveza karatA hai so amRta rUpI mahArasa kA pAna karatA hai| yaha guru svAmI kA upadeza hai / 27. he Ananda, jo cakravatI hotA hai vo pRthvI ko jItatA hai aura ramaNiyoM ke sAtha ramaNa karatA hai| isI taraha muni jJAna ke bala se saba jIta kara sivapurI ke nikaTa pahuMcatA hai| Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28. sikkhu suNai sadaguru bhaNai, paramAnaMda - sahAu / 29. iMdiya 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 18 37. parama joi tasu ullasai, ANaMdA re karai ju Nimmalu bhAu || gaya-kuMbha - thali jema didu, kesari karai pahAru / parama- samAhi ma bhullahi, ANaMdA re rahiyau NirahaMkAru / samarasa bhAve raMgiyau, appA dekkhai soi / appara jAhi aNuhavai ANaMdA re karai NirAlaMbu hoi // puvvakiya kamma Nijjarai, NavA Na hoNahaM dei / appA tAsu Na raMgiyai, ANaMdA re kevalaNANu havei // deva bajAvahiM duMduhiM, thuNai jo baMbhu murAri / iMdu phaNiMdu vi cakkavai, ANaMdA re kevala NANuvi upajjaM // kevalaNANu vi uppajai, sadaguru vacana pasAi / jagu sacarAcaru so muNai, ANaMdA re rahiu ja sahaja subhAi // sadaguru tUThai pAvayai, muti - tiyA - ghara - vAsu / so guru Nitu Nitu jhAiyai, ANaMdA re jA lai hiye usAsu // guru jiNavaru guru siddha siu, guru-rayaNa-ttaya - sAru / so darisAvai appu paru, ANaMdA re bhava jala pAvahi pAru / / pAhaNa pUji ma siru dhaNahu, tIratha kAI bhamehu / deva saceyaNu saccu guru, ANaMdA re jo darisAvai bheha || Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28. he Ananda, sadaguru paramAnaMda kA svabhAva batAte haiM aura ziSya yaha sunatA hai| isa taraha jo ziSya apanA bhAva nirmala karatA hai usake liye parama jyoti ullasita hotI hai| 29. ... ... ... ... ... 30. he Ananda, jaise kesari siMha hAthI ke vraja gaMDasthala para prahAra karatA hai vaise nirahaMkAra rahakara (ahaMkAra kA vinAza karake) parama samAdhi ko mata bhUla : 31. he Ananda, jo samarasa bhAva se raMgA huA hai vahI AtmA ko dekha sakatA hai / vaha AtmA ko jAnatA hai usakA anubhava karatA hai aura AlaMbana rahita hotA 32. he Ananda, pahale kiye karmoM kI jaba nirjarA karatA hai aura naye karma nahIM hone detA usakI AtmA ko raMga nahIM lagatA aura usako kevalajJAna prApta hotA ... 33. he Ananda, jo deva duMdubhi bajAte haiM, jo brahmA aura viSNu kI stuti karatA hai| indra nAgendra aura cakravartI... 34. he Ananda, sadaguru ke upadeza kI kRpA se kevalajJAna bhI utpanna hotA hai| jo sahaja svabhAva meM rahatA hai vaha sacarAcara vizva ko jAnatA hai| 35. he Ananda, sadaguru tuSTa done se mukti rUpI strI ke gRha meM nivAsa prApta hotA hai / isaliye vaise guru kA nitya nitya dhyAna karanA cAhiye, jaba taka hRdaya ke zvAsocchvAsa calate haiN| . 36. he Ananda, guru jinavara haiM, guru siddha haiM, guru ziva haiM, guru ratnatraya kA sAra haiM / ve AtmA aura para kA jJAna batAte haiM jisase tU bhavajala ko pAra kregaa| 37. he Ananda, pASANa kI pUjA karake mastaka mata dhunaao| tIrthoM meM kyoM bhramaNa karate ho / deva sacetana hotA hai, yaha saccA bheda guru batAte haiM / Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 20 . 38. suNai suNAvai aNubhavai, so Naru sivapuri jAi / . kamma-haNaNu bhava-NiddalaNu, ANaMdA re bhaviyaNu hiyai samAi // 39. suNataha hiyaDau kalamalai, matthae upajai sogu / aNakkha baDhai bahu hiyai, ANaMdA re micchAdiTThI-jogu // . 40. suNatahaM ANaMda ullasai, matthae NANa-tilaka mukuTa-maNihi siru sohayai ANaMdA re guru gupAlA hu-jogu // 41. hiMDolA-chaMde gAiyauM, ANaMdatilaku ji NAu / mahANaMdi dikkhAliyara, ANaMdA re auM haDaM / sivapurI jAuM // 42. balikijjau guru appaNau, pheDiu maNa-saMdehu / viNu tellahiM viNu vattayahiM ANaMdA re jiNa darisAiu ehu // 43. sadaguru vANihi jau havau, bhaNahi mahANaMdideva / / sivapurI jAai jANiyai, ANaMdA re karahi cidANaMda-seva // Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 38. he Ananda, jo (saccA dharma) sunatA hai, sunAtA hai, usakA anubhava karatA hai so sivapurI jAtA hai| karmoM kA vinAza karane vAlA bhava ko naSTa karane vAlA bhavyajana kA hamAre hRdaya meM sthAna hai| 39. he Ananda, mithyAdRSTi ke samparka se usako sunate hI hRdaya vyAkula hotA hai, mastiSka meM zoka upajatA hai, hRdaya meM atyanta krodha yA asvasthatA bar3hatI - 40. he Ananda, jinake upadeza sunakara Ananda ullAsita hotA hai, jisake bhAla para jJAna tilaka hai aura mastaka mukuTa maNi se zobhatA hai| ve guru ziSyoM ke liye gopAlaka jaisA / (hita rakSaka) hai / 41. he Ananda, jisakA Ananda tilaka nAma hai usane yaha (kAvya) hiMDolA chaMda meM gAyA hai (racA hai) mahANaMdi (guru ne dikhalAe mArga se) aba maiM sivapurI jA 42. he Ananda, maiM apane guru para balidAna diyA jAtA hU~ (unakA maiM balihArI hU~) jinhoMne mana kA sandeha TAla diyA hai| jinhoMne yaha (prakAza) binA taila aura binA battI kiyA hai| 43. he Ananda, mahAnaMdI deva kahate haiM ki sadaguru kI vANI kA jaya ho, jisako jAnane se (jAnane vAlA) sivapurI jAtA hai aura cidAnaMda kI sevA karatA hai Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kucha doheM para TippaNa 'ka' aura 'kha' prati ke anusAra hameM 'ANaMdA re' yaha dhruvapada cauthe caraNa meM AraMbha meM rakhA hai| hiMdI meM jaba zabda ke prathama do akSaroM meM uttarottara dIrgha svara (athavA dUsarA akSara sAnusvAra hotA hai taba prathamAkSara kA mUla dIrgha svara husva karane kI 'e' kA 'i' aura 'o' kA 'u' karane kI vRtti hai| jaise ki khelanA-khilAnA, bolanA-bulAnA ityAdi / isake anusAra 'ANaMdA' ke liye 'aNaMdA' pratiyoM meM milatA hai| 1. gaganamaMDali thiru hoI :- tulanIya : aMbari jAhaM NicAsu (papa. 2, 163, do. 14); jo AyAsai maNu dharai (papa. 2, 164); aMbari rAmarasi maNu dharivi (papa. 2, 165). aMbara, gagana rAgAdi zUnya nirvikalpa samAdhi (papa. brahmadevakRta TIkA) 4. tulanIya dopA. 162-163 11. mudrita meM bilkula ulya artha kiyA gayA hai aura pATha meM bhI azuddhi hai / 12. donoM antima sthAna para 'NibhaMtu' hai vo galata hai| nAhayAjI ke pATha meM 'NiciMtu' 13. mudrita pATha meM bahuta se sthAna para bahuvacana ke badale eka vacana kA pATha milatA 20. cauthA caraNa kA pAThAntara hai- 'dhagadhaga' N. kamma payAru tIsare caraNakA pAThAntara S. 'eku samau jhANe raharhi' . 21. 'pANi Na deI' 23. cauthe caraNa kA pAThAntara N. meM 'te pAvahi NivvANu' 28. cauthA caraNa kA pAThAntara 'rahai sahaja subhAu' 31. pAThAntara 'aNuhavai' ke sthAna para 'para haNai' tathA cauthA caraNa meM 'karai' 37. cauthe caraNa ke pAThAntara meM 'gopAla hiya samAi' aisA hai| Age ke pada meM bhI . cauthe caraNa me 'sAhi gopAla...' nAhaTAjI kI prati meM bhI yahI pAThAntara hai| Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39. mudrita pATha meM jo 39 vAM dohA hai vaha 'ka' prati meM 30 ke bAda diyA gayA hai aura hamArI dRSTi se yaha susaMgata hai| tulanIya dopA. 1 (ed. appAparahaM paMraparahaM jo darisAvai bheu. 40. doheM meM kavi ne paraMparA ke anusAra apanA nAma zleSa kA prayoga kara sUcita kiyA hai / prathama caraNa meM 'ANaMdu' zabda hai aura dUsare caraNa ke aMta meM "tilakku' / 41. 'ANaMdatilaku jiNAu' ke sAtha milAie 'paramAtmaprakAza' kA nimnalikhita caraNa siri joiMdu ji NAu (papra. 1/8) jaise joiMdune apanA nAma nirdeza kiyA vaisA 'ANaMdA' kA kavine kiyA hai / . hama samajhate hai ki donoM sthAna para 'ji' balavAcaka 'je' (=saM. eva) nahIM hai kintu uttarakAlIna AdaravAcaka 'jI' kA pUrvarUpa hai| (jo bhaTTojI dIkSita Adi meM hai|) usakA prAcIna rUpa 'jiu' (=saM. jIva) thA jo jo AzIrvAda darzaka thaa| 42-43. aMtima do dohe meM gurustuti kI gaI hai / tulaniya do.pA. ? (ed. appAparahaM - - paraMparahaM jo darisAvai bheu) Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 dohAnukramaNikA aThasaThi titha paribbhamahi appA saMjama-sIla-guNa appu NiraMjaNu appu siu iMdiya-maNu vichohiyau / keI kesa luMcAvahi kevalaNANu vi uppajai gaya-kuMbha-thali jema didu guru jiNavaru guru siddha siu cidANaMdu sANaMdu jiNu jAvu javai bahu tavai jiNavaru pujjahiM guru thuNahiM jiNu asamatthu vi muNi bhaNahiM jima vai sANaru kaTha mahi jo Nara siddhaha jhAiyahiM jhANu sarovaru amiu jalu tiNNi kAla bAhiri vasAhiM deu saceyaNu jhAiyai deva bajAvahiM duMdahiM pakkhi mAsi bhoyaNu karahiM pAhaNa pUji ma siru dhaNahu paramappau jo jhAiyai paramANaMda-sarovarahi puvva-kiya kamma Nijjarai paramANaMda-sarovarahiM phAsa-gaMdha-rasa bAhirau bhIMtari bhariyau pAva-malu balikijjaM guru appaNau baMdha-vidUNau deu siu bAhira liMga dharevi muNi bhAya-bappa-kula-jJAti-viNu mahi sAhahiM ramaNihi ramahiM bau tau saMjamu deu guru veNI-saMgami ji Na marahu sadaguru vANihi jau havauM sikkha suNai sadaguru bhaNai so appA muNi jIva tuhuM suNai suNAvai anubhavai suNataha hiyaDau kalamalai suNataha ANaMda ullAsai sadaguru tUThai pAvayai satthu paDhaMtau mUDha jaya samarasa bhavi raMgiyau hariharu baMbhu di siu NahI hiMDolA-chaMde gAiyauM Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Parsva Icternational Series bArahakkhara-kakka of mahAcaMdra muni 1997 Ed. H. C. Bhayani, Pritam Singhvi 2. gAthAmaMjarI Ed. H. C. Bhayani 1998 3. dohANupehA Pritam Singhvi 1998 4. anekAntavAda : Pritam Singhvi sadayavatsa-kathAnaka of Harsavardhanagani 1999 Ed. Pritam Singhvi ANaMdA of AnaMdatilaka 1999 Ed. H. C. Bhayani, Pritam Singhvi. dohApAhuDa Ed. H. C. Bhayani, R. M. Shah, Pritam Singhvi 1999