Book Title: Agnatkartuk Arhatpravachan Sutra Savivaran
Author(s): Shilchandrasuri
Publisher: ZZ_Anusandhan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/229702/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajJAtakartRka arhatpravacanasUtra-savivaraNa saM.-paM. zIlacandravijayagaNi 'arhatpravacana' nAme noMdhAyelI prastuta-mUlasUtra temaja tenuM svopajJa vivaraNa dharAvatI-kRtinI ekamAtra prati, khaMbhAtanA zrI zAntinAtha prAcIna tADapatrIya jaina bhaMDAramA sacavAI che. muni puNyavijayajI-saMpAdita Catalogue of palmleaf Mss. in the Shantinatha Jain Bhandara, Cambay-part-1mAM (Gos. Baroda, 1961) pR. 174 para kra. 107 tarIke noMdhAyelI, 139 patronI ane 11 vibhinna kRtionA saMgraharUpe tADapatrIya hastapratimAM 10mI kRti tarIke A 'arhatpravacana-paMcAdhyAyAtmaka' nAmanI kRti che, je 122 thI 138 eTale ke kula 16 patromAM patharAyelI che prati adhUrI - apUrNa hoI lekhaka tathA lekhana saMvata AdinuM varNana prApta nathI, paraMtu vikramanA teramA zatakanA pUrvArdhamAM te lakhAI hovAnuM aTakaLavAmAM AvyuM che. kRtinA kartAno nAmollekha nathI, ane A racanAnI prati anyatra kyAMya- koI bhaNDAramA hovAnuM adyAvadhi jANavAmAM nathI Avyu. paraMtu koI bhaNDAramAM koIka AvI saMgrahAtmaka pothImAM AnI bIjI nakala maLI Ave te azakya na gaNAya. 'arhatpravacana' e taddana sarala chatAM pragalbha bhASAmAM thayelI madhura laghu racanA che. pAMca moyaM sUtro che, jene ahIM 'adhyAyatarIke varNavela che, ane te sUtromAM darzAvelA AMka mujabanA padArthonuM svarUpavarNana-mAtra karatI vivRti paNa AmAM ja che, je saMbhavataH sUtrakAre ja racela jaNAya che. vAkyo DhUMka DhUMkAM che, paddhati sUtrAtmaka che . thoDA ane te paNa sarala zabdomAM jainadarzananI samajaNa ApavAno kartAno majAno prayAsa che, e to prathama dRSTie ja jaNAI Ave. ___pAMca adhyAyo paikI prathamamAM 10, dvitIya ane tRtIyamA 20-20 , caturthamA 13 tathA paMcama adhyAyamA 18 padArthonuM pratipAdana thayuM che. A padArthomAM keTalIkabAbato khAsa dhyAnAI che, te A pramANe : 1.pAMca aNuvrato (1-3) nI sAthe rAtribhojanatyAgane paNa SaSTha aNuvrata gaNAvyu che; pracalita paraMparAmAM teno samAveza sAtamA vratamAM thayo che. 2. sAmAnya paddhatimA pahelAM samiti, pachI gupti-ema krama che, jyAre ahIM pahelAM gupti, pachI samiti (1/6-7) varNavela che.3 sAdhunA rajoharaNa mATe 'picchaka' zabda ahIM prayojela che (1/7) sAmAnyata: A zabda digambara paraMparAmAM vaparAtA 'morapiccha' mATe prayojAya che. 4. dazavidha yatidharma ne mATe 'deza Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (89) dharmAnubhAvanA: ' evo prayoga (1-8) thayo che, to 'ratnaprabhA' AdI 7 naraka pRthvIone " dharmabhUmi " tarIke (3-9) varNavI che. 5. siddhAntamAM dazavidha prAyazcitta prasiddha che, jyAre ahIM prAyazcitta 12 prakAranAM gaNAvyAM che, te paNa judI rIte, ane temAM dazavidha prAyazcittono pUrNata: samAveza to nathI ja thato (2/15) 6. nava tattvanuM pratipAdana 7 tathA 9 ema be bhede paraMparAmAM maLe che, ahIM tene judAM judAM pADIne jIvAdi 9 padArtho (2 / 1 ) ane jIvAdi 7 tattvo (2/2) ema varNavyAM che. 7. cAra prakAranAM dhyAnanI vyAkhyAo paraMparA karatAM judI paDe che. te varNavatAM padya paNa dhyAnapAtra che (2/19) 7. kalpasthitika- vaimAnika prakAro mATenI mAnya saMkhyAthI judA paDIne tenA 16 prakAro / nAmo ahIM varNavyAM che; ( 4/5 ) to nava graiveyako tathA anuttara- ema maLIne kalpAtIta devo (ahamindro ) nA 10 bheda batAvyA che; pAchA pAMca anuttaro judAM to kharAM ja ( 4/6 ) 8. nava 'anudiza' prakAranA devo paNa jaNAvyA che (4/5) jene mATe tattvArthasUtramAM koI nirdeza jaNAto nathI; nava lokantiko te A hoI zake ? 9. dvividha zIla (4/14), be bhedanI nirjarA (5/6) dvividha saMyama (1/8 ), deza ane sarvabe jAtano mokSa (5/11) traNa prakAre siddha (5/15) bAra siddhAnuyogadvAro (5/16 ) - A badhAM apUrva vargIkaraNo che. 10. pulAkAdi pAMca bhede nirgranthonuM svarUpa mAnya saiddhAntika paraMparAne taddana cAtaranAruM apUrva jaNAya che (5/14). A pAMca nirgrantha-svarUpa-varNanamAM ja' prathamAnuyoga' no ullekha paNa che, je noMdhapAtra che. 11. traNa ajJAnomAM trIjuM. 'vibhaMgajJAna' tarIkeja paraMparAmA prasiddha che, ahIM ( 2/10) tene vibhaGgAjJAna- nAme varNavyuM che. e ja rIte, 14 pUrvamAM agyAramuM pUrva nandisUtrAdimAM 'avandhya' pUrva tarIke gaNAvyuM che, jyAre ahIM (2/ 13) tene 'kalyANa' evA nAme oLakhAyela che. 12. keTalAMka nAmo paNa dhyAna devA joga che. tripiSTha (tripRSTha), dvipiSTha (dvipRSTha), aru( ara; tIrthaMkara), rAmaNa (rAvaNa), praDhAla (peDhAla), jarAsindhu ( jarAsandha), prAgamya (prAkAmya ) ityAdi. kadAca ekaMdare kRtine tapAsatAM kahevuM joIe ke paraMparAthI nyAruM AmAM ghaNuM che. tethI ja teno jhAjho pracAra na thayo hoya to te banavAjoga che. A racanA jo digambara paraMparAnI hoya to te mATe te paraMparAnA grantho tathA pratipAdano tapAsavAnAM rahe. paraMtu tattvArthasUtra to digambaraparaMparAmAnya paNa che, ane AmAM tenAthI paNa keTalIka bAbato judI paDe che. je hoya te, paNa A racanA apUrva che, tenuM bhASA sauSThava temaja prarUpaNa vilakSaNa che, temAM zaMkA nathI. kSaNArdha mATe evo paNa vicAra jhabakI jAya ke hemAcAryanA ziSya A. rAmacandranI to A racanA nahi hoya ? bhASA, vicAro ane pratipAdanonI maulikatA jotAM Avo prazna sahaja jAge, to paNa te anuttara ja rahe che. A racanA vize koi jANakAra vadhu prakAza pADe to te AvakAradAyaka haze ! Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) ajJAtakartRkaM zrI arhatpravacanasUtram // athAto arhatpravacanaM vyAkhyAsyAmaH / tad yathA // tatreme SaD jIvanikAyAH / paJca mahAvratAni / paJcANuvratAni / trINi guNavratAni / catvAri zikSAvratAni / tizrI guptayaH paJca samitayaH / daza dharmAnubhAvanAH / dvAdazAnuprekSAH / dvAviMzati parISahAH // ityarhatpravacane prathamo'dhyAyaH samAptaH // athAto'rhatpravacanasaGgrahaM vyAkhyAsyAmaH / tadyathA - athetyayaM nipAta: pUrvvaprakRtyapekSa: / atha (ta) iti paJcamInirdeza: 1 arhanto nAma bhagavanto lokottamAH sarvvajJAH sarvvalokadarzinaH / tairupadiSTaM pravacanaM gaNadharadevai racitam / tad vyAkhyAsyAmaH kathayiSyAmaH prakAzayiSyAmaH ityarthaH (1) tathaiva SaT (D) jIvanikAyAH / katamAH ? | pRthvIkAyikAH / ApaH kAyikAH / teja:kAyikAH / vAyukAyikAH / vanaspatikAyikAH / trasAyikAzceti / ete SaT (D) - jIvanikAyA na hiMsa (si) tavyA vrataparirakSaNArtham / (2) paJca mahAvratAni / katamAni ? / yAvajjIvaM prANAtipAtAdviratiH / yAvajjIvaM mRSAvAdAdvirati / yAvajjIvaM adattAdAnAdvirati / yAvajjIvaM maithunAdviratiH / yAvajjIvaM parigrahAdviratiH / ityetAni rAtri bhojanAdvirati: SaSThAni bhavanti / (3) paJcA'NuvratAni / katamAni ? / yAvajjIvaM sthUlakRtaprANAtipAtAdviratiH / yAvajjIvaM sthUlakRtamRSAvAdAdviratiH / yAvajjIvaM sthUlakRta adattAdAnAdvirati: / yAvajjIvaM svadArasantoSaH paradArAdviratiH / yAvajjIvaM icchAkRtaparigrahaparimANa (NaM) / SaSThaM aNuvrataM rAtribhojanaM (na) varjjanimiti / etAni paJcANuvratAni / (4) tatra trINi guNavratAni / [ktamAni ?] / disi (zA) vidisi (zA) - pratyAkhyAnaM dvividhama (na) rthadaNDAdvirati : / ktamA: (mA: ) ? | daNDa- pAsa (za) virAlazca viSa - sa (za) khAgni-rajjava: / parebhyo naiva deyAste svaparaghAtahetavaH // chedaM bhedaM vadha ( dhaM) bandhaM gurubhArAtiropaNam // na kAyanti svayamanyeSu (manyaiH) / tRtIyaM guNavrataM bhogopabhogakRtaparimANaM ceti / etAni trINi guNavratAni // (5) catvAri zikSAvratAni / katamAni ? / sAmAyikam / divasAvazeSikam / Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (91) paddhe (vaNi) pauSadhopavAsikam / atithisaMvibhAgikam / pazcimasaMllekhanAmaraNAntikam / etAni catvAri zikSAvratAni / tatra zIlavratAni kathitAni zrAvakadharmazceti / (6) tizrI guptayaH / katamA : ? | kAyagupti / vacogupti / manoguptiriti / tatra mAyagupti masa(za)yanAsanAdAnanikSepaNasthAnacaMkramaNAkuJcanaprasAraNAdInAM kaaycessttaaniymH| sa eSA kAyagupti ma / vAcanapracchanapraznavyAkaraNAdiSu vAggupti ma / manoguptirnAma sarvasAvadyasaGkalpanirodhaH, tathA akAryakA(ka) raNacintanIyasya nirodhaH / sa manoguptiH / etAH tizrI guptyH| (7) paJcasamitayaH kitamAH? IryA-bhASA-eSaNA-AdAna nikssepnnotsrgaashceti| tatra IryAsimiti ma 'i(I)ragatai' dhAtvarthe / IryA nAma rathasa(za)kaTayAnavAhanAkrAnteSu mArgeSu prAzukavivikteSu sUryarazmiprakAziteSu yugama(yuga) mAtradRSTinA bhUtvA gamanAgamanaM kartavyamiti ! eSA IryAsamitiH // bhASAsamiti ma hitamitaasandigdhaniravadyArthaniyamabhASiNI vANI bhASitavyA / eSA bhASAsamiti ma !! pANipAtre bhikSAgocaragatena ananumatA'kRtaakAritaasaGkalpitanavakoriparizuddhaM dazadoSavijitaM caturdazamalavizuddhaM nirddhamaM bhoktavyamiti sA eSaNAsamiti ma / AdAnanikSepaNA samiti ma aGgopAGgapratyaGgAkuJcanaprazA(sA)raNAdInAM niSadyAsa(za)yyAsanAdInAM avasya(zyaM) nirIkSa(kSya) picchakena pramArya(ja)nAdAnanikSepa:(pAdi ?) kartavyamiti / sA eSaNA(eSA)''dAnanikSepaNAsamitiH / utsargasamiti ma sthANDilye sthAvarajaGgamajantuvivajite nirIkSa(kSya) pramRjya vAtamUtrapurISotsargazleSmAdInAM (vAtamUtrapurISazleSmAdInAM utsarga :) kartavyaH / sA utsargasamitinArma / etA(:)paJca samitayaH 8:daza dharmAnubhAvanA : / katamA : ? | uttamakSamAmAIvAjavasatyasau(zau)casaMja(ya)masta(ta)pastyAgAkiJci(Jca)nyabrahmacaryamiti / uttamakSamA nAma srvsttvshissnnutvm| mArdavaM nAma mRdutvam / ArjavaM nAma Rjutvam / satyaM nAma avaJcakatvam sau(zau) caM nAma nirlobhatvam / saM(ya)mo nAma dvividha :- indriyasaMja(ya) mH| prANasaMja(ya)mazceti / tapo nAma icchAnirodhaH / tyAgo nAma nirmamatvam / AkiJcanyaM nAma aprigrhtvm| brahmacaryaM nAma amaithunatvam / etA daza dharmAnubhAvanA (:) / . (9) dvaadshaanuprekssaa(:)|ktmaaH? / adhruva(:) as(sh)rnn(:)|anityH| saMsAra : / eSaH (eka:) / anyaH / azuci (:) AzravaH / sNvrH| nirjarAH (raa)|lokH| baudhi:(dhe:) durlabhatvam / dharmasvAkhyAta(:) / eta(tA) dvAdazAnuprekSA bhavanti / Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) baaviis(dvaaviNshti)priis(ss)haaH|ktmaa :? |kssutpriisshH pipAsA parIsa(Sa)haH / sI(zI)taparISahaH / uSNaparISahaH / masa(za)kaparISahaH / nagnaparISahaH / ratiaratiparISahaH striipriisshH| cryaapriisshH|nidraa(nissdyaa?) priisshH|sjyaa(shyyaa)priisshH| aakroshpriisshH|vdhbndhpriisshH| ayaacnaapriisshH| alaabhpriisshH| rogpriisshH| tRNasparza [parISaha: malaparISahaH asnaanpriissh:(?)|stkaarpriisshH| puraskAraparISahaH / (satkArapuraskAra parISahaH?) prajJA parISaha:] / ajJAnaparISahaH / samyaktvaparISaha zceti / ete dvAviMzatiparISahAH // ityarhatpravacane prathamo'dhyAyaH samAptaH // // dvitIyo'dhyAyaH nava pdaarthaaH| [sapta tattvAni] / caturvidho nyAsaH / sapta nayAH / catvAri prmaannaani| SaT( D) dravyANi / pnycaastikaayaaH| dvividho guNaH / paJcajJAnAni / trINi ajJAnAni / catvAri darzanAni / dvAdazA'GgAni / caturdaza pUrvANi / dvividhaM tpH| dvAdaza prAyazcitAni / caturvidho vinyH| daza vaiyaavRttaa(tyaa)ni| paJcavidho(dhaH) svaadhyaayH| catvAri dhyAnAni / dvividho vyutsargaH // iti arhatpravacane dvitIyaM sUtram / / ato vivaraH / (1) nava padArthA (:) / katamAH ? / jIvAjIvapuNyapApAzravasaMvaranirjarAbandhamokSAzceti / ete nava padArthA : / / (2) sapta tattvAni / katamAni ? / jIvAjIvAzravasaMvara nirjarAbandhamokSa(kSA)zceti / etAni sapta tatvAni // . . (3) caturvidho nyAsaH / [katamaH? I] nAmasthApanAdravyabhAvatazceti / sa eSa caturvidho nyAsaH // (4) sptnyaaH|ktmaaH? |naigmsnggrhvyvhaar RjusUtrazabdasamamildaivambhUtA nayAH / naigamo dvibhedaH dezagrAhI / sakalagrAhI / zabdastu dvibhedaH / samabhirUDhaH / smbhiruuddhH| evaMbhUtaH / ityeSa saptanayA(ya) bhedaH // (?) (5) catvAri prA(pra)mANAni / katamAni ? pratyakSam / anumAnam / upmaanm| Aptavacanam / etAni catvAri pramANAni / prAdhAnyena dve eva pramANe / pratyakSaM parokSaM ceti|| (6) SaT (DdavyANi / ktamAni ? / jIvaH / pudgalaH / dharmAH / adharmaH / AkAsa(za:)kAla(:) / iti SaTa(D) dravyANi // Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 93 (7) paJcA'stikAyAH / katamA: ? / jIvakAya (jIvAstikAyaH) / pudgala(lAsti ) kAya ( : ) / dharmmAdharmmakAya ( dharmAstikAyaH / adharmAstikAyaH) / AkAza-(zAsti) kAyami (ya i ) ti / I caturbhiH pramANaiH jIvati jIviSyati jIvitapUrvo vA jIvaH / pUraNAt pudgalaH / pUrayati gAlayatIti vA pudgalaH / dharmAstikAyo gatilakSaNaH / adharmmAstikAyaH sthitilakSaNaH / AkAzAstikAyazcAvagAhanAlakSaNaH / ete paJcA'stikAyAH || (8) dvividho guNaH / katamaH ? / jIvaguNaH ajIvaguNazceti / evaM dvividho guNaH // (9) paJca jJAnAni / katamAni ? / matijJAnam / zrutijJAnam / avadhijJAnam / manaH paryavajJAnam / kevalajJAnaM ceti / etAni paJca jJAnAni bhavanti // 1 (10) trINi ajJAnAni / [ katamAni ? / ] matyajJAnam / zrutAjJAnam / vibhaGgAjJAnaM ceti / etAni trINi ajJAnAni / (11) catvAri darzanAni / katamAni ? / cakSuda (rda) rshnm| acakSuda (rda) rzanam / avadhidarzanam / kevaladarzanamiti / etAni catvAri darzanAni // (12) dvAdaza'GgAni / katamAni ? AcAraH / sUtraku (kR) ta: / sthAnam / samavAyaH / vyAkhyAprajJapti: / jJAtRkathA | upAsakAdhyayanam / antaku(kR) dshaa| anuttaro (rau) payA (pA) - dikaMda (kadazA :) | praznavyAkaraNam / vipAkasUtram / dRSTivAdaM ca / etAni dvAdazA'GgAni // (13) caturdaza pUrvvANi / katamAni ? / utpAdapUrvvam / agrAyaNIyam / vIyA(ryA) nupravAdam / nAstipravAdam / jJAnapravAdam / satyapravAdam / AtmApravAdam / karmmapravAdam / pratyAkhyAnanAmadheyam / vidyAnupravAdam / kalyANanAmadheyam / pra (prA) NAvAyam / kriyAvisA (zA) lam / lokabindusAraM ceti / etAni caturdaza pUrvvANi || I (14) dvividhaM tapaH / katamA : (mam ) ? / bAhyA (hyayama) bhyantaraM ceti / bAhyaM tapaH SaDvidham / anasa (za) nam / avamaudaryam / vRttiparisaMkhyAnam / rasaparityAgaH / kAyakilesa - (klezaH) / viviktasa (za) yyAsanamiti / abhyantaraM SaT (D) vidham / prAyazcittam / vinayo (yaH) / vaiyAvRttam / svAdhyAyo (yaH) | dhyAnam / vyutsargazceti / etad dvividhaM tapaH // (15) dvAdaza prAyazcittAni / katamAni ? | arddhamAsikasamuddhAtam / mAsikasamudghAtam / dvimAsikasamudghAtam / tramAsikasamudghAtam / caturmAsikasamudghAtam / paJcamAsikasamuddhAtam / SaNmAsikasamudghAtam / eka AlocanArhaH / eka upasthApanArhaH / eka: pratikramaNAH / ekaH kRpAyogyArhaH / ekaH kAyotsargArhaH / etAni dvAdaza prAyazcittAni // Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 (16) caturvidho vinayaH / katamaH ? | darzanavinayaH / jJAnavinayaH / cAritravinayaH / aupacArikavinayazceti caturvidho vinayaH // (17) daza vaiyAvRttA(sthA ) ni / katamAni ? / AcAryavaiyAvRttyam / upAdhyAyavaiyAvRttyam / tapasvivaiyAvRttyam / siSya (zaikSa) vaiyAvRttyam / gaNavaiyAvRttyam / kulvaiyaavRttym|[ saGghavaiyAvRttyam / ] sA (zA) stra (sAdhu ? ) vaiyAvRttyam / glAnavaiyAvRttyam / manojJavaiyAvRttyam / etAni dasa (za) vaiyAvRttA (tyA) ni // (18) paJcavidhaH svAdhyAyaH / katamAni ( katamaH) ? | vAcana (nA) / pracchana (nA) / anuprekSA / AmnAyaH / dharmopadezazceti / eSaH (Sa) paJcavidhaH svAdhyAyaH / / (19) catvAri dhyAnAni / katamAni ? / Arttaraudra dhyAna (dharmma) zuklAni / Ata (rttaM) nAma rAjyopabhogasaM (?) zayanavAhana vastrAbharaNeSuicchA bhilaassmtipuurvvkm| tadArttaM nAma / raudraM nAma chedanadahanatADanabandhanamaraNAnukampArahitarAgakaraNaM tat raudraM dhyAnaM nAma | sUtrArthamArgaNamahAvrata bhAvanApa zcendriyopazamanabandhamokSagamanahetucintApUrvakaM dharmmadhyAnaM nAma / zukladhyAnaM nAma indriyaviSayapravRttamanovAkA (kkA) ya saGkalpanikR(vR) tA (tyA) - tmakaM mokSakAraNaM zukladhyAnamiti / etadevAha - rAjyopabhogazayanAsanavAhaneSu strIgandhamAlyamaNiratnavibhUSaNeSu / icchAbhilASamatimAtramupaiti mohAt dhyAnaM tadArttamiti tatpravadanti santaH // saMchedanairdahanatADanamAraNaizca bandhaprahAradarzanaizca vikartanaizca / yasyeha rAgamupajA (yA) ti na cAnukampA dhyAnaM [ca] raudramiti tatpravadanti tajjJAH // sUtrArthamArgaNamahAvratabhAvanAni paJcendriyopazamanAni dayA ca bhUte / bandhapramokSagamanA gatihetucintA dhyAnaM sudharmmamiti tatpravadanti tajjJA: // yasyendriyANi viSayeSu nivartitAni saGkalpakalpamavikalpavikAradoSaiH / yogaistribhistvaharaharnibhRtAntarAtmA Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnaM tu zuklamiti tatpravadanti tajjJA : / / Arte tiryaggatistathA (?) gatiradho dhyAne tu raudre sadA dharme devagati: zubhaM ca hi phalaM zukle ca jnmkssyN(yH)| tasmAd vyAdhirajAntake hitakare saMsAra nistArake zukladhyAnavare rajaHprazamane kurvantu yatnaM budhAH ! // etAni catvAri dhyAnAni // (20) dvividho vyutsargaH / ktmH?| bAhyo'ntarazceti / bAhyo nAma sarvArambhaparityAgaH / abhyantaro rAgadveSamohAdInAM parityAgaH / ityevaM dvividho vyutsrgH| ityarhatpravacane dvitIyo'dhyAyaH samAptaH // tRtIyo'dhyAyaH trividhaH kAlaH / SaT(D)vidhaH kAlasamayaH / trividholokaH |arddhtRtiiydviipsmudraaH| paJcadeza kSetrANi / catustriMzadvarSadharaparvatAH / paJcadaza krmbhuumyH| triMzad bhogabhUmayaH / sapta dharmabhUmayaH / saptaiva ca mahAnarakAH / caturdaza kulakarAH / caturviMzatitIrthakarAH / nava baladevAH / nava vAsudevAH / nava prativAsudevAH / ekAdaza sTrAH / dvAdaza ckrvrtinH| nava nidhayaH / caturdaza rakhAni / dvividha(:) pudgalaH // iti arhatpravacane tRtIyaM sUtram / / (1) trividha: kAla: / ktmH?| atIto'nAgataH vartamAnazceti trividho(dhaH) kAlaH / / (2) ghaTa i)vidhaH kAlasamayaH / kAtamaH ?|sussmsussmH| sussmH| suSamaduHkhamA(maH) / duHkhamaH(ma)sukhamaH atiduHkhmH| ityeSa SaDvidhaH kaalsmyH|| (3) vividho lokaH / kAtama: ? uddharvalokaH / adholokaH / tiryagloka : / ityeSa trividho lokaH // (4) arddhatRtIyA dvIpasamudrAH / katamAH ? / jambUdIpaH lavaNasamudraH / dhAtu(ta)kIkhaNDaH / kAlodadhisamudraH / puSkarArddhaM cetyete arddhatRtIyA dviipsmudraaH|| (5) paJcadaza kSetrANi / katamAni ? 1 paJca bharatAni / paJca videhAni / paJca airAvatAni / etAni paJcadaza kSetrANi || . (6) viMzati :) vrssaaH| katamAH? / paJca haimvtaaH| paJca harivaMsAH (varSAH) / paJca ramyakAH / paJca hairaNyavatAH / ityete viMzativarSAH // Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 (7) catustriMzadvarSadhara parvatAH / katamA : ? paJca himavantaH / paJca mahAhimavantaH / paJca niSadha ( dhA) : / paJca nIlA ( : ) / paJca rukmiNaH / paJca zikhariNaH iSukAraparvvatAH // catvAra : (8) paJcadaza karmmabhUmayaH / katamA ? 1 paJca bhAratikAH / paJce airAvatikAH / paJca mahAvaidi (dehi) kA: / paJcottarakauravikAH / paJca devakauravikAH / [ atraivaM pAThaH sambhAvyate - " paJcadaza karmabhUmayaH / katamA: ? / paJca bhAratikA: / paJca airAvatikAH / paJca mahAvaidehikA: / etAH paJcadaza karmabhUmayaH || triMzad bhogabhUmayaH / katamAH ? paJca haimavatAH / paJca hArivarSAH / paJca rAmyakAH / paJca hairaNyavatAH / paJca devakauravikAH / paJcottarakauravikAH / ] etAstUMsa (striMza) d bhogabhUmayaH // (9) sapta dharmmabhUmayaH / katamA: ? / ratnaprabhA / sa (za) varkazaprabhA / vAlukaprabhA / paGkaprabhA / dhUmaprabhA / tamaprabhA / mahAtamaprabhA / etA ( : ) sapta dharmmabhUmayaH // I (10) sapta mahAnarakAH / katamA: ? / kAlaH / mahAkAlaH / raurava: / mahArauravaH / asipatravanam / kUTazAlmaliH / kumbhIpAkazceti / ete sapta mahAnarakAH // (11) caturdaza kulakarAH / katamAH ? sanumati: ( ? ) prazrutiH / kSemaMkaraH / kSemandharaH / sImaGkaraH / sImandharaH / vimalavAhanaH / cakSuSmAn / yazasvI | abhicandraH / candrAbhaH / prasenajit / marudevaH / nAbhizceti / ete caturdaza kulakarAH || (12) caturviMzati tIrthakarAH / katamAH ? / RSabhaH / ajita: / sambhavaH / abhinandaH / sumatiH / padmaprabhaH / supArzva: / candraprabhaH / puSpadantaH / zItalaH / zreyAMsaH / vAsupUjyaH / vimalaH / anantaH / dharmmaH / zAntiH / kunthuH / aruH / malliH / munisuvrtH| namiH / ariSTanemiH / pArzva: / vardhamAnazceti / ete caturviMzatitIrthakarAH // I (13) nava baladevAH / katamA: ? / vijayaH / acalaH / sudharmmaH / sudarzanaH / nandakaH / nandimitraH / rAmaH / padmazceti / ete nava baladevAH // (14) nava vAsudevAH / katamA: ? / tripiSThaH / dvipiSThaH / svayambhUH / puruSottamaH / puruSasiMhaH / puruSapuNDarIkaH / dattaH / nArAyaNaH / viSNuzceti / ete nava vAsudevA: // (15) nava prativAsudevAH / katamA ? | azvagrIvaH / tArakaH / meska: / nisu (zu) mbhaH / baliH / prahlAdaH / madhukITakaH / rAmaNaH / jarAsindhuzceti / ete nava prativAsudevAH // Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 97 (16) ekAdaza rudrAH / katamAH? / bhImAvaliH / jitazatruH / rudrH| vishvaanlH| supratiSThaH / acalaH / puNDarIkaH / ajitadharaH / ajitanAbhiH / praDhAlaH / saatkisutshceti| ete ekAdasa(za) rudrAH // (17) dvAdaza cakravartinaH / katamAH? bharataH / sagaraH / maghavA / snNtkumaarH| zAntiH / kunthuH / aru: / subhUmaH / padmaH / hariSeNavijayaH / brahmadattazceti / ete dvaadshH| cakravartinaH // (18) nava nidhy(:)|ktmaaH? / naisarpaH / mANavakaH / piGgalaH / paannddukH| kaal| mahAkAlaH / padmaH / zaGkhaH / sarvaratnazceti / ete nava nidhayaH / (19) caturdaza ratnAni / katamAni ? cakraM / chatraM / carma / maNiH / kaaknniH| khaDga / daNDaH / hayaH / gjH|senaaptiH| uparohitaH(purohitaH) |gr(gRhptiH / sthptiH| kanyAzce(ce)ti / evaM caturdaza ratnAni / (20) dvividhaH pudglH|skndhH| parimANa(paramANu)zcetyeSa dvividha(:) pudglH|| ityahatpravacane tRtIyo'dhyAyaH samAptaH // ___ caturtho'dhyAyaH // devaashctunnikaayaaH| bhavanavAsino dshvidhaaH|vyntraa (a)STavidhAH jyotiSkAH paJcavidhAH / vaimAnikA dvividhAH / kalpasthitikA ahmindraashcetiH| paJcAnuttarAH / paJca jIvagatayaH SaT pudglgtyH| aSTavidhazcAtmasadbhAvaH / paJcavidhaM zarIram / aSTaguNA riddhiH paJcendriyANi / SaT lesyAH(zyAH) / dvividhaM zIlam / ityarhatpravacane caturtha sUtraM samAptam / / (1) devaashcturnikaayaaH|ktmaa:? / bhvnvaasino(nH)|vyntraaH|jyotisskaa:| vaimAnikAH / ete caturnikAyAH // (2) bhavanavAsino dazavidhAH / katamAH ? asurakumArAH / nAgakumArAH / suvarNakumArAH / agnikumArAH / vAyukumArAH / stanitakumArAH / vidyutkumArAH / udadhikumArAH / dvIpakumArAH / dikSu(k) kumArAH / ete bhavanavAsino dazavidhAH // (3) vyantarA [aSTavidhAH / katamAH ? / kinaraH / kimpuruSaH / mhorgH|| gandharvaH / yakSa: / rAkSasa: / bhUtaH / pisA(zA)cAzceti / ete vyantarA (a)STavidhA : / / (4) jyotiSkAH paJcavidhAH / katamAH ? sUrya(1) candramasau grahanakSatra prakIrNakatArAkAzceti / ete jyotiSkAH // Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 (5) vaimAnikA dvividhAH / kalpasthitikA ahi (ha) mindrAzveti / kalpasthati (kA:) SoDasa (za) vidhA / kApiSThaH / su (zu) kraH / mahAsu (zu) RH sa (za) tAraH / sahastrAraH / ANataH / prANataH / AraNaH / acyutaka zveti / ete kalpasthitikAH // ahamindrA nava (? daza) vidhA / katamA: ? prathamA (ma) prathamagraiveyakavimAnavAsinaH / prathamamadhyamagraiveyakavimAna vAsinaH / prathamauparimagraiveyakavimAnavAsinaH / madhyamaprathamagraiveyakavimAnavAsinaH / madhyamamadhyamagraiveyakavimAnavAsinaH / madhyamauparimagraiveyakavimAnavAsinaH / uparima prathamagraiveyakavimAnavAsinaH / uparimamadhyamagraiveyakavimAnavAsinaH / uparimauparimagraiveyakavimAnavAsinaH / anuttaravimAnavAsinazceti / ete ahamindrA / nava ( daza ? ) vidhA : || navAnudisagAccaya (?) kathyate / "lacchI alacchI mAlinI vaire vairocane ca bodhavvA / somo ya somarUe akke phalihe ya Aicco // " ete navAnudizA: / (?) (6) paJcA'nuttarAH / katamA: ? / vijaya: / ve (vai) jayanta: / jayantaH / aparAjita: ! sarvArthasiddhazceti / ete paJcAnuttarAH // (7) paJca jIvagatayaH / katamA : ? / narakagatiH / tirya(g) gatiH / manuSyagatiH / devagati: coti / catu (ta) / mokSagati gatayaH saMsArabhramaNahetubhUtAH / paJcamI gati ( : ) karmakSayajanitA aSTaguNaprAptihetuH / etAH paJca gatayaH || (8) SaTpudgalagatayaH / katamA: ? / pUrvadakSiNapazcimauttara Urdhva adhastirya (g) - gatiH / etA ( : ) pudgalagatayaH // (9) aSTavidha AtmasadbhAvaH / astyAtmA nityaH / anitya : / amUrta: / sarIraH (zarIrI ? ) arUpa: / akrtaa| gunnvaan| sa (za) rIragata: / saMharaNa visathaNa (vistaraNa) dharma (:) pradIpavat / anAdibandhAn baddhaH / tadviprayogo mokSaH / ityevaM aSTavidho (dha) AtmasadbhAvaH / (10) paJcavidhaM sa ( zarIram / katamA: (maM) ? / audArikaM / vaikriyaM / AhArakA taijasaM / kArmaNaM cetyevaM paJcavidhaM sa (za) rIram // I (11) aSTaguNA riddhiH / katamA: (mA) ? | aNimA | mahimA / laghimA / prApti / prAgabhyaH (prAkAmyaM ) / isi (Izi) tvaM / vasi (zi) tvaM ? kAmarUpitvaM / sarvvavasi (zi) tvamiti / eSA aSTaguNA riddhiH || (12) paJcendriyANi / katamAni ? / cakSurindriyaM / zrotrendriyaM / ghrANendriyaM / I Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rasanendriyaM / sparzanendriyaM ceti / etAni paJcendriyANi bhavanti / / (13) ghaTlezyAH / ktamA:? kRSNalezyA |niilleshyaa / kAkA) potleshyaa| teja(jo)lezyA / pdmleshyaa| zuklalezyA / ete SaT lezyAH / / (14) dvividhaM zIlam / katamAH / (maM)? / sAmAyikAdhikaraNaM / kevalajJAnaM ceti // iti arhat pravacane caturtho'dhyAyaH samApta : / / [paJcamo'dhyAyaH] vividho yogaH / catvAraH kaSAyAH / trayo doSAH / paJcAzravAH / trividhaH sNvrH| dvividhA nirjarA |pnyc labdhayaH / caturvidho bndhH| paJca bandhahetavaH / aSTau karmANi / dvividho mokSaH / catvAro mokSahetavaH / trividho mokssmaargH|| paMca] vidhA nirganthAH / trividhA(:) siddhA( :) | dAdaza siddhasyAt(nu)yogadvArANi / aSTau siddhaguNAH / dvividhA(:) siddhaaH| vairAgyaM ca // iti arhatpravacane paJcamasUtram // (1) trividho yogaH / katama: ? manoyogaH / vAgyogaH / kAyayogazceti / ityeSa trividho yogaH // (2) catvAraH kssaayaaH| tamAH? krodhkssaayH| mAnakaSAyaH / maayaakssaayH| lobhakaSAyazceti / ete catvAraH kaSAyAH // (3) trayo doSAH / katamAH? / rAgadveSamohAzceti / ete trayo doSA : // (4) paJcAzravAH / katamAH ? hiMsAzravaH / anRtAzravaH / stainyAzravaH / / abrhmcryaashrvH| parigrahAzravetyete paJcAzravAH / / (5) trividhaH saMvaraH / katamaH ? / kAyasaMvaraH / vAk saMvaraH / mana:saMvarazceti / eSa trividhaH saMvara : 1 (6) dvividhA nirjarA / katamA ? / jJAnanirjarA / taponijjarAzce(ce)ra ti // (7) paJca labdhayaH / katamA:? / dAnalabdhiH / lAbhalabdhiH / bhoglbdhiH| upabhogalabdhiH / vIryalabdhiH / etAH paJca lbdhyH|| (8) caturvidho bandhaH / katamaH? / prakRtibandhaH / sthitibandhaH / anubhaagbndhH| pradezabandhaH / eSa zca(ca)turvidho bndhH|| Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 100 (9) paJcabandhahetavaH / katamAH ? / mithyAdarzanaM / aviratiH / pramAdaH / kssaay(:)| yogazceti paJca bandhahetavaH / / (10) aSTau karmANi / katamAni ? 1 jJAnAvaraNIyaM / drshnaavrnniiy| vedanIyaM / mohanIyaM / aayu(:)| nAma / gotraM / antarAyazceti // yasyodayAt jJeyaM vastu na jAnAti tat(da) jJAnAvaraNIya(ya)nAmakarma |je(ye)njiivaa(:) puNyapApAzravabandhanirjarAmokSAdilakSaNAn sarvabhAva(vAn) na pazyati(nti) tadarzanAvaraNIyaM nAma karma / yasyodayAtu(t) sa(zA)rIraM mAnu(na)saMduHkhaM udIryate tat(d) vedanIyaM nAma karma / yena krodhalobhamAnamAyArati'rati(ratyarati)zokabhayajugupsAdIni udIryate(nte) tat(d) mohanIyaM nAma karma / yena narakatiryagmanuSyAmareSu dIrgha husvaM vA kAlaM tiSThati tadAyurnAma karma / yenAGgapratyaGga sa(za)rIraM saMsthAnaM virUpaM svarUpaM vA nivartayati tanAma karma / yena tiryagmanuSyAmareSu uccaM nIcaM vA sthAnaM nivarttayati tadA'ntarAya (tad gotraM) nAma krm| yena dAnalAAbhabhogopabhogavIryAni(Ni) notpadyante tadantarAyaM nAma karma / atra zlokAH - yasyodayena jIvo jIvA vijJeya karma zubhAzubham / (?) jJAnAvaraNamAkhyAtaM sarvajaistattvadarzibhiH / / yasyodayAt sA(dayavazA)jjIvo bhAvAbhAvaM na pazyati / darzanAvaraNaM prAhuH sarvajJA munisattamAH / / sukhaM vA yadi vA duHkhaM vedayanti hi yena tA(te) vedanIyaM tadityAhuH sarvajJAstattvadarzinaH / / kaSAyA nokaSAyAzca midhyAdarzanameva ca / mohanIyaM tadityAhuH sarca(jJA)stattvadarzinaH / / jAyate mR(mri)yate caiva jIvA [ya]syodayena t(tat) / AyuSyaM nAma tat karma prAhureva manISiNaH / / svarUpo[vA] virUpo vA subhago durbhago'pi vA / karmaNA jAyate yena nAmakarma(ma) taducyate // jaghanyamathavA zreSThaM yena gotramavApyate / aizvaryaM preSyabhAvazca gotrakarma taducyate / / yena lAbho na[la] bhyeta karmakarmArthasaMcita : (?) na copabhu( )kte saMprApta: antarAyaH sa ucyate // Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 su (zu) bhAnAM karmaNAM hetuH su (zu) bha eva smRto budhaiH / azubhAnAM cAzubha: prokta(to) jinendraistattvadarzibhiH // (11) dvividho mokSaH / katamaH ? / dezamokSaH / sarvvamokSazceti / dezamokSonAma sAsana (sAsvAdana ?) samyagdRSTayAdisayogakevaliparyantaH / sarvvamokSo nAma ajo (yo) gakevalI siddhazceti // (12) catvAro mokSahetavaH / katamA: ? / samyagdarzanaM / samyak( g) jJAnaM / samyakcAritraM / samyak tapazceti // (13) trividho mokSamArgaH / katama : ? / samyagdarzanaM / samyagjJAnaM / samyak cAritramiti // (14) paJcavidhA nirgranthAH / katamAH ? / pulAkaH / bakusa (za) : / kusI (zI) la: / nirgranthaH / snAtakaceti // yaH sthityAdikaraNakAraNodyuktaH mArgaprabhAvakaH sapratikArI prazastavacana: kuzalaH sarvvajJapratiSThApanaH pUjAdInAM kartA kArayitA ca sa pulAko nAma / yo matizrutapratipAdanamArgaprabhAvanA (no) dyuktaH arhansu (t zu) ddhasIla: (zIla) kathAbhilo(la) kaparipATI prathamAnuyoga vAcakaH yathAzakti tapastyAgakartA vinayazIlo anya (nyaM) samupadizya pravartakaH arhadAcAryabahuzruta pravacanaM (na) bhakti stutivandanAlocanapratikramaNakAyotsargANAM kArakaH suprasanna ( : ) parihArasaMja (ya) madharaH sa eSa bapu (ku) zo nAma / ISatpaNDitazIlaH kuzIlaH dayAparaH paramakAruNikaH sarvvabhUtamaitrI parAyaNaH atyantasUkSma sA(sa) mparAyasaMja (ya) madhara: dvAdazAGga caturddazapUrvvapAragaH ghora vIratapazca[ra]NodyuktaH sa eSa kuzIlo nAma / bAhyAbhyantara granthArthaparityAgI / bAhyaparigrahaH kSetrava (vA) stuhiraNyadhanadhAnyakupyapasu (zu) pAlyaputradArAbhiH / abhyantarapa (ri) grahaH krodhamAnamAyAlobhamAtsaryakrIDa (DA) - ratizokabhayajugupsAhAsyapramattayogapratyAkhyAnahiMsAnRtasteyamaithunaparigrahAdigranthaparityAgazIlaH / caturjJAnasampanno labdhiprAptaH zukladhyAnaparaH nirmamo nirahaGkAraH uttamasaMja (ya) madharaH vizuddhalezyaH sa eSa nirgantho nAma / paramezvaraH sarvvajJo lokAlokavicArakaH catustriMzadatizayalabdhiprAptaH aSTamahAprAtihAryasamanvitaH sa eSa snAtako nAma / ete paJcavidhA nirgranthAH // (15) trividhAH siddhAH / katamA: ? / kSetrasiddhAH / kAlasiddhAH / bhAvasiddhAzceti / tatra ye paJcadazakarmabhUSiSu jAtA UrdhvAdhastiryaglokeSu sidhyanti te kSetrasiddhAH / ye utsarpiNyo (NyAM ?) jAtA: tIrtheSu ekasamayasiddhA dvisamayasiddhA (:) tR (tri) caturasaMkhyeya Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 samayasiddhAH te kAlasiddhA naam| ye aSTavidhakarmavinirmuktA(:) siddhi prAptAH te bhAvasiddhA nAma / ete trividhA(:) siddhAH // ___ (16) dvAdaza siddhasthAnuyogadvArANi / katamAni ? / kAlo(laH) / gatiH / liGgaH(Ggam) tIrtha(m) / cAritra:(baM) / prtyekbuddhH|bodhitbuddhH / jJAnAvagAhanaM (jnyaanm| avagAhanA / ) anAMtaraM (antaraM) / saMkhyAalpabahutvatazceti(tvaM ceti) / etAni dvAdaza siddhsyaanuyogdvaaraanni|| (17) aSTau siddhaguNAH / katamAH? / anantadarzanaM / anantajJAnaM / anntviiry| anantasukhaM / sUkSmatvaM / anantAvagAhaH / aga(gu)slahu(ghu)tvaM / avyAbAdhazceti / ete aSTaguNAH // (18) dvividhaa(:)siddhaaH|ktmaaH?| mohAntarAya [jJAna] darzanAvaraNIyakSayAt kaivalyaprAptisiddhAH / AyurnAmagotravedanIyakSayAt snAtakasiddhAzceti // tatra moho nAma dvividhaH / cAritramAha(ho)darzanamohazceti / paritramohakSayAt(d) vItarAgo bhavati / darzanamohakSayAt samyagdRSTirbhavati / antarAyakSayA(d)divyAni dAnalAbhabhogopabhogavIyAMNyutpadyante / jJAnAvaraNIyakSayAt sarvajJo bhavati / darzanAvaraNIyakSayAt sarvadarzI bhavati / AyuSyakarmakSayAt(d) janmamaraNavyAdhivinirmukto bhavati / nAmakarmakSayAt(d) audArikavaikriyAhArakataijasakakArmaNazarIraM(ra) tattvavinirmukto bhavati / AkAsa(za)vadamUrtazcakSuragrAhI jyojAvagha(?) rUpo bhavati / gotrakarmakSayAt sadevAsuramanuSyalokasyottamasthAnaM prApnoti / vedanIyakarmakSayAt sukhadu:khAbhyAM vinirmukto bhavati / kevalamavyAbAdhaM samprApto bhavati / lokAgre pratiSThito adehI zAzvato vakto( mukto) amaro ajaro niraMjano bhavati / ete SaT (? dvi)vidhAH siddhA bhavanti / / ityahatpravacane paJcamo'dhyAya samAptaH / / maGgalaM mhaashriiH||||