Vivek Vilas

Author(s): Damodar Pandit
Publisher: Devidas Chhaganlalji

Page 248

विवेकविलास एकादश उल्लास। जातिपाखण्डयोर्येषां , विकल्पाः सन्ति चेतसि ॥ वार्ताभिस्तैः श्रुतं तत्त्वं, न पुनः परमार्थतः ॥ ६॥
અર્થ-જાતિના અને પાખંડના વિચાર જેમના ચિત્તમાં વસતા હોય, તેમણે તત્ત્વ સાંભળ્યું હોય તો કદાચ વાર્તારૂપે સાંભળ્યું હશે, પણ પરમાર્થથી નહીં. (૬)
तावत्तत्त्वं कुतो याव-द्भेदः स्वपरयोर्भवेत् ॥ नगरारण्ययोर्भदे, कथमेकत्ववासना ॥७॥ અર્થ-જ્યાં સુધી પિતિ અને પારકું એવો ભેદ રહ્યા છે, ત્યાં સુધી તત્ત્વની વાત ક્યાંથી? જયાં સુધીનગરમાં અને ગામડામાં તફાવત દેખાય, ત્યાં સુધી ઐક્ય सुद्धि ज्यांथी थाय ? (७)
धर्मः पिता क्षमा माता, कृपा भार्या गुणाः सुताः॥ कुटुम्ब सुधियां सत्य-मेतदन्ये तु विभ्रमाः॥८॥
અર્થ–સપુરૂષોનો ધર્મ તેજ પિત્ત, ક્ષમા તેજ માતા, દયા તેજ ભાર્યા અને સદ્ગુણ તેજ પુત્ર છે. પુરૂષોનું એજ ખરેખર કુટુંબ છે. બાકી સર્વ श्रम छ. (८)
पादबन्धदृढं स्थूल-कटीभागं भुजार्गलम्॥ धातुभित्ति नवरारं, देहं गेहं सुयोगिनः॥ ९ ॥
અર્થ–પગરૂપ મજબૂત પાયાવાળું, કેડરૂપ મધ્યભાગ વાળું, ભુજારૂપ ભુંગળવાળું, સાત ધાતુરૂપ ભીંતવાળું, અને નવ દ્વારવાળું એવું શરીર તેજ ભલા योगाने घ२ छे. (८)
कान्तं प्रशान्तमेकान्तं, पवित्रं विपुलं समम् ।। समाधिस्थानमन्वेष्यं, सद्भिः साम्यस्य साधकम् ॥ १० ॥
मथ:--मनोड२, शांत, मे वाणु, पवित्र, [4] तथा सीधु मेj सમતાને સાધનારું થાનક સત્પરૂએ સમાધિને અર્થે શોધી કાઢવું. (૧૦)
समामिः समदोषश्च , समधातुमलः पुमान् ।। सुप्रसन्नन्द्रियमनाः, स्वस्थ इत्यभिधीयते ॥११॥ અર્થ – જેનો જઠરાગ્નિ, કફાદિ દેષ, રસાદિ ધાતુ અને મલ સમાન હોય,
"Aho Shrutgyanam"