Vastunighantu

Author(s): Prabhashankar Oghadbhai Sompura
Publisher: Prabhashankar Oghadbhai Sompura Palitana

Page 242

ટ
અર : (વિ) (સ) ઉતાવળું, ત્વરિત (પુ) આરા (પૈડાના) પૈડાનું લાકડું.
અરબટ્ટ : (પુ) (સ) ટ્રૅટ; મેટ ફૂા. અણુ : (સ) (સ્ત્રી) એક જાતનું વૃક્ષ અરર સં. ન. કુમાર, બારણું', ઢાંકણ, વાંસને પોટો. અસર : સં. ન. કમાય, બારણું. અરલી : (અરરિને અપભ્રંશ)
અરવિંદ : (સ) (ન) કમળ, (પુ) એક છંન્દ્ર, સારસ પક્ષી, તાંયુ.
અરવિ`દફ્લપ્રભ : કમળના ફૂલજેવું. અરિતઃ સ. વિ. ઉતાવળિયું, ત્વરિત. અરિષ્ટાગાર : સ, ન. સૂતિકગૃહ, સૂતિકાને રાખવાને આડા.
અર્ક : સં. પુ. આકડે, અરગતું વૃક્ષ, સૂર્યાં, વિષ્ણુ, ઉત્તરાફાલ્ગુનીનક્ષત્ર, ખારની સંખ્યા. અનુ : સર પુ. શનિ, યમ, કણ, સુગ્રીવ, અશ્વિ નીકુમાર, યમુના નદી.
અગલા : સં. (સ્ત્રી) સાંકળ, આગળા, ભાંગળ, તે નામનું દેવીસ્તોત્ર.
ક્ષ`લિકા : સ'. (સ્ત્રી) નાની સાંકળ, નાના આગળો, અર્ધ્ય : સંવ, પૂજાયેાગ્ય, સકારયેાગ્ય; પૂજા સત્કારની સામગ્રી.
અર્ચન : સ'. ને. પૂજન; પૂન્ત, સત્કાર. અસ્થ્યઃ સં. સ્ત્રી. પુજા, સત્કાર, પ્રતિમ, મૂર્તિ સ ઃ સ`. સ્ત્રી. જ્વાળા, કાન્તિ, તેજ, અર્જુન : સ. પૂ. ત્રીજો પાંડવ, સાદનુ વૃક્ષ. અર્જુનધ્વજ ઃ સ, પું. અર્જુનના રથધ્વજમાં રહેલા
હનુમાન.
અણુ : સં. વિ. ગતિશીલ; (ન.) પાણી. અણુલ : સ. પુ.... સમુદ્ર;
અર્ધ : સ'. વિ. અડધું, આ ભાગ.
અ་ચંદ્ર ઃ સૌં. પુ. આઠમને ચંદ્ર, અપાંચદ્રના આકારનું; અર્ધ ગાળ, અગાળફળાવાળું ભાણું. અધિ : સર, અડધા અડધાભા; એક ચતુર્થાં શ.
વાસ્તુ નિઘંટુ અર્ધશત : સં. વિ. સેાના અડધા ભાગ, પચાસની સખ્યા
અર્ધું દ : સ. પુ. આનુ પર્યંત, શરીરમાં પડેલું ચાંદું ગાંઠ, (ન.) દસ કરાડની સંખ્યા.
અંત પુ. (સં. અત્ ) તીથ કર, જૈન દેવ; (વિ.) પૂજવા યેાગ્ય. અરિ : શત્રુ.
અરિચિત્ત : સં. નં. શત્રુનું ચિત્ત ?
અરિધેનુકા (અસિધેનુકા) : સં. સ્ત્રી, નાની તલવાર; છરી;
અલંકાર : સ’. પુ. શિલ્પમાં રચાતાં આભૂષણો, અલ કરણે.
અલિદૂર્વાર અલિ દ્વાર ઃ સ. નં, આંગણાંમાંથી ઘરમાં પ્રવેશનું દ્વાર, મુખ્ય બારણું.
અલિદ : સ”. અજિદ ન. પ્રાસાદની શુક્રનાસાવાળા ભાગ; ન. ભરતક; કપાલક (વિ.) જૂ ું. અલિદ : સ. પુ. એટલે; બારણા બહારને ચેક, આંગણું.
અવખાત સ. નં. ઊડે ખોદેલા ખાડા,
અવગાહ : સ. પુ`. સ્નાન; અંદર પેસવુ તે, નહાવુ' તે. અવાટ્ટ : સ'. પુ. જમીન અંદરની ગુફા કે છિદ્ર, ખાટુ.
અવત સ ંઃ સ`. પુ. મસ્તકના અલકાર, કાનને અલકાર, વિ.) સર્વોચ્ચ.
અવક : સ. ક્ષત્રદં પુ. ઉપનામ, અટક, અર્જુન : સ, સ્ત્રી. ભૂમિ, પૃથ્વી, આંગળી, અવન્તિ ઃ સ. સ્ત્રી. ઉજયની નગરી. અવ્યય : સં. વિ. વિકારરહિત, અવિનાશી, અવ્યક્ત : સ`. વિ. સ્પષ્ટ ન થએલુ, ખુલ્લું ન થએલું, (ન.) નિરાકાર બ્રહ્મ, પરમાત્મા, અવ્યગ્ર : સં. વિ. સ્વસ્થ, વ્યાકુળતારહિત, અવલષક : અવલક્ષક પુ. નકશા વગેરેમાં નિશ્ચિત સ્થાન બતાવનાર પટી; સેટી;
અવલ : સ'. પું, ટેક, આધાર, ટેકે લેવાનું સાધન, અવલ‘બન : સ`, ન, ટેક, આધાર, ટેકેટ લેવાની ક્રિયા.