Vastunighantu

Author(s): Prabhashankar Oghadbhai Sompura
Publisher: Prabhashankar Oghadbhai Sompura Palitana

Page 293

શબ્દના અર્થ
૨૩
III.
શંખપાલ : સં. ૫. સૂર્ય એક નાગ, આકડે. જેમ: ક્ષેમ કલ્યાણ
દ્ધાર : સં. પુ. શંખ નામે રાક્ષસને જ્યાં પોડ : સં, ત્રિ. સોળની સંખ્યા
ઉદ્ધાર થયો તે દ્વારકા પાસે એક દિપ. ઘોડશ માતૃકા : સં. સ્ત્રી. સોળમાતૃકાઓ, સોળશક્તિઓ શંખલા સં. સ્ત્રી સાંકળ, બેઠી, પંક્તિ, હાર, ગૌરી, પદ્મા, શુચી, મેધા, સાવિત્રી, વિજ્યા, જ્યા, કંદોરો, કટિમેખલા.
દેવસેના, સ્વધા, સ્વાહા, શાન્તિ, પુષ્ટિ, તુષ્ટિ, શંગ : સં. ન. શિંગડું, ટોચ, શિખર, અણી. ધૃતિ, માતર, લેકમાતર, એ સેળ દેવીઓ શૃંગાટકઃ સ. પું, ચાર રસ્તા મળે તે ચેક, ઠંડક : સં. ત્રિ. નપુંસક, બળદ શિંગોડાને વેલે, શિંગડું.
વરરક: છ ખૂણાવાળું પભુજ, આકૃતિ ધુ સં. ૫. બુદ્ધિ, ગુદા, સિંઘ, જુરાસિત. કૃલિ : સં. સ્ત્રી, અંકુશ.
સકિય : સં. બિગ વિ. કામ કરતું ક્રિયાશીલ ઈંપિકાગ્ર : સં. ન. સુંઢને અગ્રભાગ, કમળનારને ગતિશીલ, આળસુ ન હોય તેવું. અગ્રભાગ,
સજી : સં. સ્ત્રી, હાર-માળા ઢઃ સં. ન. નપુંસક વાંઝિયે પુરૂષ અંતઃપુરને
સતઃ સં. ત્રિ. સત્ય, સાધુ, પૂજ્ય, અસ્તિત્વમાં એક સેવક બળદ.
રહેલું, અસ્તિત્વ, અભાવ વિરુદ્ધ ભાવ (ન) બ્રહ્મ
સવ : સં. ન. અસ્તિત્વ, ભાવ, પ્રાણી, જન્તુ, ષટક : સ. ન. ફ સંખ્યાના સમૂહ, છ અવયવોવાળું. ૫શ, બળ, સત્વ ગુણ, ષટકમન : સં. ન. બ્રાહ્મણે આચવાનાં છ કર્મ, સપ્તધા કેમ એ માત રીતે સાત ભાગમાં
અધ્યાપન, અધ્યાયન, વજન, યાજન, દાન અને સપ્ત ધાન્ય સં. ન. સાત પ્રકારનાં ધાન્ય, વહિ, પ્રતિગ્રહ.
વ, ગેધૂમ, (ઘઉં) મુદગ (મગ) ભાષા (અડદ) કોણઃ સં. ત્રિ, છ ખૂણવાળું. તંત્રશાસ્ત્ર પ્રસિદ્ધ,
ચણક (ચણા) આદિ. પણ યંત્ર, વજની ઔષધી.
સતતમ : સં. ત્રિ. ન. સિતેરમું પદ્દર્શન : સં. ન સાંખ્યયોગ, ન્યાય, વૈશેવિક,
સપ્તતિ : સ. શ્રી. સિતેર મીમાંસા અને વેદાન્ત એ છ આસ્તિક દર્શને.
સતત્રિશત્ : સં. ત્રિ. સાડત્રીશની સંખ્યા. ષડ્રગ સં. પં. ન. શિક્ષા, ક૫ વ્યાકરણ, નિસ્કત,
સતાંગ : સાત અંગવાળું. તિષ અને છંદ એ અંગે સહિતને વેદ.
સંતદશ : સં. ત્રિ. સત્તરની સંખ્યા વેદના છ અંગે. છ અંગવાળું, બે હાથ,
સપ્ટન : સં. ત્રિ. સાતની સંખ્યા બે પગ, મસ્તક અને કટિ એ છ અંગ ગાયનાં
સપ્ત માતૃકા : સં. સ્ત્રી સાહેલીઓ, સાત માતૃકાઓ દૂધ, દહીં, ઘી, છાણ અને ગૌરચના એ છ અંગ. વરિયુઃ સં, પું, કામ, ક્રોધ, લોભ, મોહ, મદ સપ્તર્ષિ: સં. ! મરીચિ, અત્રિ, અંગિરા, પુલ અને મસર એ મોક્ષમાર્ગમાં વિશ કરનાર.
સત્ય, ભરદ્વાજ, વસિષ્ઠ, વગેરે સાત પુરાતન શત્રુ સમા ભા.
ઋષિઓ સપ્તર્ષિનું મંડળ પડ વક: સં. ત્રિ છ સ્થળે વાંકુ, જેવા છે સપ્તશત : સં, ત્રિ. સાતની સંખ્યા વાકા હોય તે.
સપ્તા : સં. પું. સાત અશ્વો જેને રથે છેતે સૂર્ય વિવિધ : સં. ત્રિ. છ પ્રકારનું છે જાતનું.
સર્ભ : સં. ન. મકાન, ધર, નિવાસ પાઠ : સં. ત્રિ. છઠ્ઠ છઠ્ઠા ક્રમમાં રહેલું.
સ : સં'. નવું મકાન નિવાસ ઘર ષષ્ટિ : સં. સ્ત્રી, સાઠની સંખ્યા, સાઠ.
સઘન : સં. ન. મકાન, નિવાસ ઘર