Vastunighantu

Author(s): Prabhashankar Oghadbhai Sompura
Publisher: Prabhashankar Oghadbhai Sompura Palitana

Page 301

સમવસરણ સંસ્કૃત શ્લેકે તથા તેમને ગુજરાતી અને હિન્દી અનુવાદ. પ્રાસાદ, ભવન, પ્રતિમ આદિ પરના વેધ દે (અનેક પ્રકારના) આપેલા છે. સ્થાપન, શલવિઝાને ઠાર, સ્તંભ, પાટ, મુદ્દત, ચંદ્ર, વાસ્તુ, વેજલેપ, સંક્ષિપ્ત પૂજાવિધિમંત્ર, સૂત્રધાર પૂજન, ગણિત કોષ્ટક આદિ અનેક વિષથી ભરપૂર અલભ્ય સુંદર ગ્રંથ રેખાચિત્રે ફટાઓ સાથે આવે છે. આ ગ્રંથ દીપર્ણવ, ક્ષીરાર્ણવ અને પ્રાસાદ મંજરી ગ્રંથની પૂર્તિ રૂપે છે. મૂલ્ય રૂ. ર૦, પિસ્ટેજ અલગ.
૬ ભારતીય દુવિધાન: અનેક પ્રાચીન ગ્રંથમાંથી દુર્ગ વિષયનું સાહિત્ય એકત્રિત કરેલું છે. શિલ્પના જુદા જુદા ગ્રંથે. પુણે, રામાયણ, મહાભારત, કૌટિવ અર્થશાસ્ત્ર,. અગત્ય આદિ ઋષિ મુનિઓના મ માંથી મૂળ સંસ્કૃત પાઠ પરથી દુર્ણ લક્ષણ, દુર્ગની પડોળાઈ, ઊંચાઈ, દુર્ગની આકૃતિ, તેનાં નામે, પ્રત્યાદિ ળિ) તેના અંગેનાં નામે, શાસ્ત્રીય રીતે આકૃતિ, ચિત્રો, ફોટા વગેરે સાથે સમજાયેલ છે. આ ગ્રંથ શ્રી સોમપુરાજી અને પુરાતત્વ શ્રી મધુસુદનભાઈ ઢીએ સંયુક્ત રીતે લખેલ છે. તેનું મુંબઈના સીમેવા પ્રકાશન તરફથી પ્રકાશન થયેલું છે. મૂલ્ય રૂ. ૩૫, પિસ્ટેજ અલગ.
૭ પ્રાસાદ તિલક : તેરમી સદીમાં થયેલ સૂત્રધાર વીરપાલ રચિત સુંદરમંથ વિવિધ છંદમાં સંસ્કૃત કાવ્યમાં લખેલ છે. આ અભૂત ગ્રંથીની પ્રતિ બી સેમપુરાજીના હસ્તલિખિત ગ્રંથ ભડારમાંથી ફક્ત તેના ચાર અધ્યા જેટલી પ્રાપ્ત થયેલી. (મૂળ ગ્રંથ દશેક અધ્યાયને હેવાને સંભવ) છે. મૂળ ચાર અધ્યા પછી પ્રાચીન ગ્રંથોના આધારે ગ્રંથ પૂતિ આપીને સંપૂર્ણ ગ્રંથ આપવા પ્રયાસ કર્યો છે. આ ગ્રંથ પ્રાચ્યવિદ્યામંદિર તરફથી બરોડા યુનિવર્સિટી પ્રેસમાં તેમના ત્રિમાસિક સ્વાધ્યાયમાં છપાવેલો હતે.મૂલ્ય રૂ. ૧૦ પટેજ અલગ.
૮ અને દર્શન શિ૯૫ : દીપાર્ણવના ઉતરાર્ધ રૂપે છે. જેનપ્રાસાદ, શિખરો, પ્રતિમામાઓ પ્રતિમા લક્ષણ, વર્ણ, લાચ્છન, પરિકર લક્ષણ, ૨૪ યક્ષ, ૨૪૨ક્ષણ, ૧૬ વિદ્યાવીએ, દશ દિપાળ, નવગ્રહો, જૈનોના ચાર દિશાના આઠ પ્રતિહાર, મણિભદ્ર, ક્ષેત્રપાળ, પદમાવતી, ઘંટાકર્ણના શાસ્ત્રીય પાઠો અને તે પ્રત્યેકનાં આલેખને રેખાચિત્રો, જૈનના શાશ્વતતીર્થો, સમવસરણ, અષ્ટાપદ, ગિરિ, નંદીશ્વરદ્વીપના શાસ્ત્રીય પાઠે તેમના અનુવાદ, તે પ્રત્યકતા આલેખન, જૈનના ૨૪-પર-૭૨ અને ૧૦૮ આનાથને, તેમના નકશાઓ, ત્રણે કાળની વીશીઓ તેમના નામ, લાંછન, સિદ્ધચક્ર, ગણધર સંખ્યા, ૐકાર-લ્હીકારમાં વીસ તીર્થંકર, વર્ણ પ્રમાણે, અષ્ટમંગળ, ચૌદસ્વનિ તથા માણેકસ્તંભ આદિ જૈન શિપને લગતું સંપૂર્ણ સાહિત્ય. મૂળપાઠ તથા તેને અનુવાદ અને રેખાચિત્ર સાથે. આવો અલભ્યગ્રંથ પ્રથમ પ્રકાશિત થયેલ છે. મૂલ્ય રૂા. ૨૦ પેસ્ટેજ પૃથ.
૯ ભારતીય શિ૯૫ સંહિતા : પ્રતિમવિધાન અંગેનો અદ્દભુત ગ્રંથ. પ્રાચીન શિ૯૫ ગ્રંથોના આધારે બે વિભાગમાં આપેલ છે. પૂર્વાદ્ધમાં મૂર્તિપૂજા, પ્રતિમામાન, પ્રતિમા તાલમાન-વર્ણ વાહન હસ્તમુદ્રા, પાદમુદ્રા, આસન, શરીરમુદ્રા, પીઠિકા (સિંહાસન), નૃત્ય, પડશાભરણ, અલંકાર, આયુધ, પરિકર, વ્યાલ સ્વરૂપે, દેવાનુચર, અસુરાદિ ૧૯ સ્વરૂપ અને બત્રીસ દેવાંગનાએ આ સર્વને મૂળ સંસ્કૃત પાઠ સાથે અનુવાદ અને તેમના વિસ્તૃત આલેખને, હજી સુધી આવા સાહિત્યનું પ્રકાશન બલભ્ય અને અમૂલ્ય છે.
ગ્રંથના ઉતરાર્ધમાં દેવદેવીઓ આદિ સ્વરૂપે આપેલ છે. બ્રહ્માનાં ચાર સ્વ, વિષ્ણુના દશ અવતાર ઉપરાંત ૨૪ અવતા, વિષ્ણુનાં અન્ય રવરૂપે, કૃષ્ણનાં સ્વરૂપ, ચતુર્મુખ વિષ્ણુ, લક્ષ્મીનારાયણ આદિ સ્વરૂપ, શિવ-સુદ્રનાં અવ્યક્ત, વ્યા, વ્યક્તવ્યક્ત સ્વરૂપ, જ્યોતિર્લિંગ, બાણલિંગ, રાજલિંગ