Valmiki Ramayanam Part 05

Author(s): Amar Publication
Publisher: Amar Publication

Page 765

Acharya Shri Kalassagarsur Gyanmandir
ऋत्विग्भिरिति । ते वसिष्ठादयः ऋत्विगादिभिः सहाभ्यपिञ्चन्निति योजना ।। ६३ ॥ सर्वोषधिरसेरित्यत्रापि अभ्यषिञ्चस्ते इत्यनुपज्यते ॥ ६४॥६५॥ मालामिति । शतपुष्करां शतपद्माम् ॥ ६६ ॥ सवैति । सर्वरत्नेः नवरत्नः समायुक्तम् , मणिरत्नेन मणिश्रेष्ठेन नायकेन मध्ये विराजन्तम् मुक्ताहारं । मुक्ताप्रचुरहारं ददौ। वायुरित्यनुषज्यते ॥ ६७॥ ६८॥ पूर्व रामविश्शेषे “अपि वृक्षाः परिम्लानाः" इत्युक्तावस्थं वस्तुजातं रामसंश्लेषे ताहगवस्था ।
ऋत्विग्भिाह्मणैः पूर्व कन्याभिर्मन्त्रिभिस्तथा । योधैश्चैवाभ्यषिञ्चस्ते सम्प्रहृष्टाः सनैगमैः॥६३ ॥ सर्वोषधिरसै दिव्यैर्देवतैर्नभसि स्थितैः । चतुर्भिोंकपालैश्च सर्देवैश्च सङ्गतैः॥६४॥[ब्रह्मणा निर्मितं पूर्व किरीटं रत्नशोभितम् । अभिषिक्तः पुरा येन मनुस्तं दीप्ततेजसम् ॥ तस्यान्ववाये राजानः क्रमाद्यनाभिषेचिताः । सभायां हेमक्लप्तायां शोभितायां महाजनैः॥ रत्नैर्नानाविधैश्चैव चित्रितायां सुशोभनैः । नानारत्नमये पीठे कल्पयित्वा यथाविधि ॥ किरीटेन ततः पश्चादसिष्ठेन महात्मना। ऋत्विग्भिभूषणैश्चैव समयोक्ष्यत राघवः ॥ ] छत्रं तु तस्य जग्राह शत्रुघ्नः पाण्डुरं शुभम् । श्वेतं च वालव्यजनं सुग्रीवो वानरेश्वरः ॥ अपरं चन्द्रसङ्काशं राक्षसेन्द्रो विभीषणः ॥६५॥ मालां ज्वलन्तीं वपुषा काञ्चनीं शतपुष्कराम् । राघवाय ददौ वायुसवेन प्रचोदितः॥६६॥ सर्व रत्नसमायुक्तं मणिरत्नविभूषितम् । मुक्ताहारं नरेन्द्राय ददौ शक्रप्रचोदितः ॥ ६७ ॥ प्रजगुर्देवगन्धर्वा ननृतु श्चाप्सरोगणाः। अभिषेके तदर्हस्य तदा रामस्य धीमतः ॥ ६८॥ भूमिः सस्यवती चैव फलवन्तश्च पादपाः।
गन्धवन्ति च पुष्पाणि बभूवू राघवोत्सवे ॥ ६९ ॥ माविहाय प्रष्टतममभूदित्याह-भूमिरिति ॥ ६९ ॥ रामानु०-पूर्व रामविश्लेषे “ विषये ते महाराज रामव्यसनकर्शिताः । अपि वृक्षाः परिम्लानाः सपुष्पांकुरकोरकाः। जल जानि च पुष्पाणि माल्यानि स्थल जानि च ॥ " इत्युक्तावस्थापनं वस्तुजातं गमसंश्लेषे तादृशीमवस्था विद्वाय प्रष्टतममभूदितीममय दर्शयति-भूमिः सस्यवतीति ॥ ६९
• अपरं चन्द्रसका सालाबजनमुत्तमम् । दृष्टो रामम्य जमाह राक्षसेन्द्रो विभीषणः ।। इति पाठान्तरम् ।
AM