Tithi Charcha

Author(s): Shilchandrasuri
Publisher: Z_Vijaynandansuri_Smarak_Granth_012053_HR.pdf

Page 6

[૫૪]
આ વિનિનસૂરિ-સ્મારકગ્રંથ આ મુસદ્દો સૂરિસમ્રાટને વંચાવી, તેમની સંમતિ લઈને એ આ પાંચ ગૃહસ્થોને પણ વંચાવ્યું. અને તેમને સુપરત કર્યો.
તેઓ આ લઈને ગયા. પણ, એ મુસદ્દો સામા પક્ષને નામંજૂર થયે. કારણ, પેલા મુસદ્દામાં જે છટકબારીઓ રહેતી હતી, એમાંની એક પણ આમાં શોધી જડે એમ નહોતી.
આ પછી સં. ૧ લ્માં સૂરિસમ્રાટ બટાદ હતા ત્યારે શેઠ કસ્તૂરભાઈ તથા શા. ચમનલાલ લાલભાઈ આ અંગે એમની સલાહ લેવા ત્યાં આવ્યા. એમણે પૂછયું :
આ રીતે મુસદ્દા ઘડી, તેમાં બંને આચાર્યોની સહીઓ લીધી છે, અને આ રીતે શાસ્ત્રાર્થ રાખેલ છે, તો આ બાબતમાં આપને શે અભિપ્રાય છે ? અને શી સલાહ છે? ”
આનો જવાબ આપતાં શ્રી વિજયનંદસૂરિજીએ કહ્યું :
પ્રથમ તે આવી પ્રવૃત્તિ બને છે જ કેમ ? સંઘમાં હું હોઉ કે બીજે હોય, પણ કઈ સંઘથી જુદી પ્રવૃત્તિ કરવા માગે છે તે વ્યક્તિ પાસેથી સંઘના આગેવાનોએ ખુલાસો માગવો જોઈએ, આપણે એમ નથી કરતા, એ જ આપણી નબળાઈ છે.
બીજુ, તમે અમારી સંમતિ-સલાહ લેવા આવ્યા છે, તે તે સહી કરનાર બંને આચાર્યોને પૂછીને આવ્યા છે કે એમ ને એમ જ?” - શેઠ કહે : “હું મારા વિચારથી જ આવ્યો છું.”
શ્રી વિજયનંદનસૂરિજીએ કહ્યું : “તો પછી અમારી સલાહ કે સૂચનાનો ઉપયોગ શે ? કાલે એ બંનેમાંથી કોઈ પણ એમ કહે કે અમારે તેમની સલાહ કે સૂચનાની જરૂર નથી, તો અમારા સલાહ-સૂચનને અર્થ રહેશે અને અમારી સલાહ કે સૂચનાની જરૂર હોય, તો આ તમારે મુસદ્દો રદ કરી, ફરી ન મુસદ્દા ઘડાવી, અને તેમાં “ચાર આ પક્ષના આચાર્યો ને ચાર સામા પક્ષના આચાર્યોની આમાં સંમતિ લેવી. એ રીતે લખવું જોઈએ. નીચે બંને આચાર્યોની સહીઓ લેવી જોઈએ, ને પછી બંને પક્ષના ચાર ચાર આચાર્યો પાસે જવું જોઈએ.
અને, લેખિત શાસ્ત્રાર્થ કોઈ ઠેકાણે હોય જ નહિ. એવા શાસ્ત્રાર્થને શાસ્ત્રાર્થ પણ કહી ન શકાય. જાહેર અને મૌખિક રીતના શાસ્ત્રાર્થને જ શાસ્ત્રાર્થ કહેવાય. મહાન કવિ અને વિદ્વાન શ્રી હર્ષના “ખંડનખંડખાદ્ય” ગ્રંથમાં પણ કહ્યું છે કે- તથા મેવ નિng:-“વાદી-પ્રતિવાદીની મૌખિક ચર્ચામાં જ નિગ્રહ થાય.” ત્યાં પણ “લખાણમાં નિગ્રહ” નથી કહ્યો.
અને આ તમે ઘડેલ અને માન્ય કરેલ મુસદ્દો અમને મંજૂર નથી એનો અર્થ એ નથી કે, અમે શાસ્ત્રાર્થ કરવા નથી ઈચ્છતા ! શાસ્ત્રાર્થ જે જાહેર અને મૌખિક રીતે કરતે હોય તો એમાં અમારી સંમતિ જ છે.