________________
આત્મપદ (A)હસ્વ કે દીર્ઘ અંત્ય રૂ કે ૩નો ગુણ થાય છે. દા.ત. ની = અષ્ટાકુ = કસોટ્ટા (B) ત્રણ કારાંત ધાતુના ઉપાંત્ય સ્વરમાં ફેરફાર થતો નથી. દા.ત. “= અમૃષત . (તૃ.પુ.બ.વ.) (C) પાઠ-૧ નિયમ ૧૦-A મુજબ અંત્ય દીર્ઘ માં ફેરફાર થાય છે. દા.ત. હૃ= મસ્તીર્ણ = કન્વર્ટ હસ્વ સ્વર પછી તે અને સ્થા નો લોપાય છે. દા.ત. હૃ+ ત = માતા આત્મપદા, ઘા, થા અને એવા અંગવાળા ધાતુઓના અંત્યાને બદલે રૂઆવે છે. આ રૂનો ગુણ થતો નથી. દા.ત. મા +રા = માલિત મહિષાતામ્ | તુ અને મેં આત્મપદી આ પ્રકારમાં આવે છે. આ +રન્ આત્મોપદીમાં ન લોપાય છે. દા.ત. આ + હેન્ + ત = મી + દે+તે = માહિતી
મ્ અને ચમ્ (પરણવું) ધાતુમાં વિકલ્પ અનુનાસિકનો લોપ થાય છે. દા.ત. સમ્+મ્ = સમાત/સમસ્ત ૩૫ +યમ્ = રૂપાયત/ઉપાયંતા વી, નગ્ન, વધુ (ગ.૪), પુરુ, તા અને સ્વાસ્ ને વિકલ્પ અને પમાં નિત્ય ત ને બદલે રૂ વપરાય છે. ત્યારે વૃદ્ધિનો નિયમ લાગે છે. દા.ત. વધુ = અવોfધ પ = મારા
પાંચમો પ્રકાર પ્રત્યય પૂર્વે રૂલગાડવાથી પાંચમો પ્રકાર ચોથાથી જુદો પડે છે. તેથી પાંચમામાં
સે ધાતુઓ આવે છે. ૨. તુ અને સુ (પરમૈ.) અનિટુ હોવા છતાં પણ આ પ્રકારના ગણાય છે. ૩. અન્ન અને ધૂ (પરમૈ. હોય ત્યારે) આ પ્રકારના ગણાય છે. 8 સુ. સં. મન્દિરાન્તઃ પ્રવેશિકા : ૨૪૧ EEEEEE પાઠ - ૨૪ .
૭.
