SubhashitSangraha Samucchay

Author(s): Nilanjana Shah
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad

Page 111

१०४
८२.
८३.
८४.
८५.
८६.
८७.
८८.
८९.
९०.
९१.
९२.
९३.
९४.
९५.
विनयं राजपुत्रेभ्यः पण्डितेभ्यः सुभाषितम् । अनृतं द्यूतकारेभ्यः स्त्रीभ्यः शिक्षेत कैतवम् ॥८२॥ सद्भावो नास्ति वेश्यानां स्थिरता नास्ति सम्पदाम् । विवेको नास्ति मूर्खाणां विश्वासो नास्ति कर्मणाम् ॥८३॥ षट्पदो पुष्पमध्यस्थो यथा सारं समुद्धरेत् । तथा सर्वेषु कार्येषु सारं गृह्णाति बुद्धिमान् ॥८४॥ भोजनस्य घृतं सारं प्राणिनां नवयौवनम् । अर्थस्य दानसम्पत्तिर्वाचां सत्यं क्षमा प्रभोः ॥ ८५ ॥ नाग्निस्तृप्यति काष्ठानां नापगानां महोदधिः । नाऽन्तकः सर्वभूतानां न पुंसां वामलोचनाः ॥८६॥ उद्यमादनिवृत्तस्य ससहायस्य धीमतः । छायेवाऽनुगता तस्य नित्यं श्रीः सहचारिणी ॥८७॥
सुभाषितसंग्रहसमुच्चय
नात्यन्तमृदुना भाव्यं मृदुः सर्वत्र बाध्यते । निःसारां कदलीं दृष्ट्वा छेत्तुं को न समुद्यतः ॥८८॥
भिक्षुर्विलासी नि(वि ? ) धनश्च कामी वृद्धो विटः प्रव्रजितश्च मूर्खः । वेश्याङ्गना रूपविलासहीना प्रजापतेर्दुश्चरितानि पञ्च ॥८९॥
अनायके न स्थातव्यं सततं भूतिमिच्छता ।
स्त्रीनायकं परित्यज्य बालनायकसंयुतम् ॥९०॥
अर्थातुराणां न सुन्न बन्धुः कामातुराणां न भयं न लज्जा । चिन्तातुराणां न सुखं न निद्रा क्षुधातुराणां न वपुर्न तेजः ॥ ९१ ॥ पाण्डित्ये गणिते शिल्पे तथा सर्वकलासु च । धर्मार्थकाममोक्षेषु सर्वेषु कुशलो भवेत् ॥ १२ ॥
अनभ्यासे विषं शास्त्रमजीर्णे भोजनं विषम् । दरिद्रस्य विषं गोष्ठी वृद्धस्य तरुणी विषम् ॥९३॥ देवताराधने दाने विद्याभ्यासे सदौषधे । क्षमायां परमो यत्नः कर्तव्यो विजिगीषुणा ॥ ९४ ॥ दाने तपसि शौर्ये वा विज्ञाने विनये नये । विस्मयो हि न कर्तव्यो बहुरत्ना वसुन्धरा ॥ ९५ ॥