________________
૧૯૨ [] સિદ્ધસેન શતક
ન મળે એવી ભૂહરચના વિજયની તકો વધારી દે છે. મુમુક્ષુએ કષાયાદિ દોષોને જીતવા માટે એવી જ યુક્તિ કરવી પડે છે. આચારધર્મ એ કામ કરે
જે પરિસ્થિતિઓ કામ-ક્રોધાદિ વિકારોના ઉદ્ભવનું નિમિત્ત બનતી હોય તેનાથી દૂર રહેવું આવશ્યક છે. સાધકે વિકારોથી દૂર રહેવાનો સંકલ્પ હજી હમણાં કર્યો છે. તેના શરીર અને મનમાં ભૂતકાળના સંસ્કારો અને
સ્મૃતિઓ સંગૃહીત હોય છે જ. ચિરપરિચિત સંયોગો સામે આવતાં શરીરમન યંત્રવત્ જૂના ચીલા પર ચાલવા માંડે એ સુશકય છે. જૂના સંસ્કારોની ઉશ્કેરણી ઓછી થાય એ માટે નિમિત્તોથી સલામત અંતરે રહેવું એ કાંઈ દમન નથી, એ તો ડહાપણ છે, અગમચેતી છે.
ભૂતકાળની સ્મૃતિઓ પજવે નહિ એ માટે સાધકે કેવી રીતે રહેવું તેનો નિર્દેશ આ શ્લોકમાં અપાયો છે. સંયમયાત્રા-જીવનયાત્રા ચાલતી રહે એટલો પ્રમાણસરનો આહાર લેવો, લોકસંપર્ક ટાળવો, મર્યાદાઓને વળગી રહેવું, મનને સારા વિચારોમાં રોકી રાખવું - આ ન્યૂહરચના સાધકને ઘણા જોખમોમાંથી બચાવી લે છે.
“મને કંઈ ન થાય, મારું મન દૃઢ છે' એવો ફાંકો નવા-સવા સાધકે રાખવો ન જોઈએ. ઘોડેસવારી કરતાં કે સાઈકલ ચલાવતાં શીખવું હોય તો
જ્યાં અવરજવર ન હોય, ખાડાટેકરા ન હોય એવા સ્થળે શીખવામાં સલામતી છે. નવા સાધકે આ જ રીત અપનાવવી જોઈએ.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
