________________
૧૯૮ [ સિદ્ધસેન શતક
છે, અને બને ત્યાગ કરે છે. બંનેય સારી અને ઊંચી વસ્તુનું ગ્રહણ તથા અલ્પ અને મામૂલી વસ્તુનો ત્યાગ કરે છે. જો આમ જ હોય તો બંનેમાં ફરક કયાં રહ્યો ?
ફરક પડે છે હલકી અને ભારે વસ્તુની વ્યાખ્યામાં. અશાની સુખદ, સુંદર, મોંઘી અને મોટી વસ્તુને ઊંચી ગણે છે અને તેથી તેની નજર એવી વસ્તુઓ પર જ રહે છે. “કિંમતી માનેલી વસ્તુઓને ખાતર તે બીજી નાની વસ્તુઓનો ભોગ આપી શકે છે. જેની આંખો ઉઘડી ગઈ છે એવો મુમુક્ષુ દુન્યવી વસ્તુઓને ઊંચી માનતો નથી, તેથી એવી વસ્તુઓનો ત્યાગ તે સહજતાથી કરી શકે છે. મોટી ગણાતી ચીજોને ફોતરાની જેમ ફેંકી દેતો જોઈને જગત એને ત્યાગી સમજે છે. તેણે તો અસાર વસ્તુનો જ ત્યાગ કર્યો છે. ખરેખર સારભૂત વસ્તુઓ – ભગવાન, ધર્મ, ગુરુ, કર્તવ્ય, સાધન, ભજન વગેરે – તો તેને જોઈએ જ છે. જરૂર પડશે તે ધન-ધાન્ય, સુખસુવિધા, સગા-સંબંધીનો ત્યાગ કરીને પણ ધર્મને સાચવી રાખવા મથશે, જ્યારે આસક્ત વ્યક્તિ દુન્યવી પદાર્થોને ખાતર ધર્મ-કર્તવ્યનો ત્યાગ કરી દેશે. બંનેય હલકી વસ્તુનો ત્યાગ અને ઉત્તમનો સ્વીકાર કરે છે ! શ્રી દિવાકરજીની વાકચાતુરીનો આ એક નમૂનો છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
