Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 02

Author(s): Vimalkirtivijay
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad

Page 304

२९५
श्रीसिद्धहेमचन्द्रशब्दानुशासने अज्ञातकर्तृका दुंढिका ।
wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwNAVARANA
वा' (६।२।१००) अणप्र०→अ । 'वृद्धिः स्वरेष्वादे०' (७।४।१) वृद्धिः ऐ । 'अवर्णवर्णस्य' (७।४।६८) आलोपः । फाल्गुनश्च चैत्रश्च । औ ।
[वैशाख-ज्येष्ठौ] वैशाखश्च ज्येष्ठश्च । [ब्राह्मण-क्षत्रियौ] ब्राह्मणश्च क्षत्रियश्च । [क्षत्रिय-वैश्यौ] क्षत्रियश्च वैश्यश्च । औ । [वैश्य-शूद्रौ] वैश्यश्च शूद्रश्च । औ । [बाह्मण-क्षत्रिय-विशः] ब्राह्मणश्च क्षत्रियश्च विट् च । जस् । [ब्राह्मण-क्षत्रिय-विट्-शूद्राः] ब्राह्मणश्च क्षत्रियश्च विट् च शूद्रश्च । प्र० जस् । [बलदेव-वासुदेवौ] बलदेवश्च वासुदेवश्च । [युधिष्ठिर-भीमा-ऽर्जुनाः] युधिष्ठिरश्च भीमश्च अर्जुनश्च । प्र० जस् ।।छ।।
भर्तुतुल्यस्वरम् ।।३।१।१६२।। [भर्तुतुल्यस्वरम्] भं च ऋतुश्च । सि । 'अनतो लुप्' (१।४।५९) सिलुप् । + तुल्यः स्वरो यस्य तत् । [कृत्तिका-रोहिण्यः]* कृतिका(काः) च रोहिणी(ण्यः) च । जस् । [अश्विनी-भरणी-कृत्तिकाः] अश्विनी च भरणी च कृत्तिका(काः) च । प्र० जस् ।
[मृगशिरः-पुनर्वसु] मृगशिरश्च पुनर्वसू च । सि । 'अनतो लुप' (१।४।५९) सिलोपः । 'पुनर्वसू तु यामको आदित्यौ च' - इत्यभिधानचिन्तामणिः । (देवकाण्डे श्लोकाङ्क: ११०/१११) ।
[हेमन्त-शिशिरौ] हेमन्तश्च शिशिरश्च ।। [शिशिर वसन्तौ] शिशिरश्च वसन्तश्च । औ । [हेमन्त-शिशिर-वसन्ताः] हेमन्तश्च शिशिरश्च वसन्तश्च । प्र० जस् । [आ-मृगशिरसी] आर्द्रा च मृगशिरश्च । औ । 'औरीः' (११४५६) ई । [पुष्य-पुनर्वसू] पुष्यश्च पुनर्वसू च । औ । 'इदुतोऽस्त्रेरीदूत्' (१।४।२१) ऊ । [तिष्य-पुनर्वसू] तिष्यश्च पुनर्वसू च ।। [ग्रीष्म-वसन्तौ] ग्रीष्मश्च वसन्तश्च । औ ।।छ।।
संख्या समासे ।।३।१।१६३।। [संख्या] संख्या । सि । 'दीर्घड्याब्०' (१।४।४५) सिलोपः । [द्वित्राः] द्वौ वा त्रयो वा । 'प्रमाणी - संख्या०' (७।३।१२८) डप्र० → अ । 'डित्यन्त्य०' (२।१।११४) इलोपः । [त्रि-चतुराः त्रयो वा चत्वारो वा । 'नज-सु-व्युप-त्रेश्चतुरः' (७।३।१३१) अप्समासान्तः → अ । जस् ।
[पञ्च-षाः] पञ्च वा षड् वा । P5 तत् । P + तुल्याः स्वरा यत्र तत् । P * 'मघाऽप-कृत्तिकाबही' इति लिङ्गानुशासनवचनात् ।