Shabd Prayogoni Pagdandi par

Author(s): H C Bhayani
Publisher: ZZ_Anusandhan

Page 6

[113]
स्तोत्रनो अपभ्रंशमां प्रचलित वदनक छंद (१६ मात्रानो) अने डुकृञकरणेमां डुने क्रु के क्रि उच्चारीने गुरु करवो पडे छे, तथा भक्तिभावना छे. सौ लौकिक प्रभावनां द्योतक छे.
९. चंचोळं
प्राकृत 'ढुंढुल्लू' = वारंवार भ्रमण करवुं, 'खंखाळवुं', 'खंखेखुं', 'छंछेडवुं', 'झंझेडवु', 'झंझोडवं', 'डांडोळवु', 'ढढोळवु', 'फंफोसबुं', 'फंफोळवुं', '(जळ) बंबोळ' वगेरेनी क्रिया वारंवार थती / कराती दर्शाववा धातुना आद्य व्यंजननी सानुस्वार द्विरुक्ति करवानुं वलण जोई शकाय छे. आनुं एक उदाहरण कायस्थ केशवरामकृत 'कृष्णक्रीडित' काव्यमां (ई.स. १५३६) मळे छे.
'पगे हाथ ने हाथ्ये पग, चंचोळीने चाहे नाथ' 'चंचोळीने' चोळीने 1 ( ४.६ )
१०. झपट, झापट वगेरे
१. झप्प 'वेगपूर्वक, एकाएक थती गति (आघात, प्रहार, पतन ) अने/ अथवा तेने लीधे थतो अवाज' एनुं अनुकरण करतुं शब्दरूप मूळ तरीके स्वीकारीने आपणे चालीए. झप झप, झपाझप, झपाझपी, झपट, झापट वगेरेनो ए मूळ घटक छे.
==
२. रवानुकारी अने बीजा केटलाक शब्दोमां भारवाचक शब्दरूपम मूळनो संयुक्त व्यंजन कां तो जळवाय छे, अथवा तो ज्यारे एकवडो थाय छे त्यारे तेनो पूर्ववर्ती स्वर दीर्घ थतो नथी. झप जेवा घणा खानुकारी शब्दो आनां उदाहरण छे. पण झापट वगेरेमां सामान्य वलण प्रमाणे झपनुं झाप थयुं छे.
वारंवार
३. झपट (स्त्री.), झापट (स्त्री.) झापटुं (न.), झापटवुं ( साधित धातु) - एमां ट प्रत्ययथी मूळरूपनुं विस्तरण थयुं छे. चपटी, चप्पट / चापट ( मूळमां चप्प) अने थापट (स्त्री.) (मूळमां थप्प) वगेरे बीजां उदाहरण छे.
४. झपाटोमां आट प्रत्यय छे. ते ज प्रमाणे चपाट, थपाट (मूळमां थप्प) (स्त्री.), लपाट (स्त्री.) अने सपाटो तथा खानुकारी नहीं एवा गपाटो ( मूळमां गप्प) अने खपाट (स्त्री.) (मूळमां खप्प : खाप 'वांसनी चीप' ) अने बुमाटो ( मूळमां बूम) एमां पण छे.