________________
તન્મયતા આપણી હાલત આવી જ હતી ને ? કે હજુય છે ? “દ્રવ્ય તણે સાધર્મ સ્વસંપત્તિ ઓળખે.” ચરણે આપણે આવ્યા ?
શ્રોણ નામનો એક શ્રીમંત શતાબ્દીઓ પહેલાં આપણા દેશમાં થયો. દીક્ષા પછી બૌદ્ધ ભિક્ષુ તરીકે એનું નામ કોટિકર્ણ શ્રોણ તરીકે પ્રસિદ્ધ થયું છે. કરોડ સોનામહોરની કિંમતનું માત્ર એક અલંકાર કાનમાં પહેરવાનું એનું ગૃહસ્થપણામાં હતું - બીજા અલંકારોની કિંમત તો અધધધ... - તેથી બીજા શ્રોણ નામના ભિક્ષુથી તેને અલગ ઓળખાવવા કોટિકર્ણ શ્રોણ તરીકે તેમને પ્રસિદ્ધિ મળી.
કોટિકર્ણ વિદ્વાન પણ સારા હતા. પ્રખર વિરાગી હતા અને પ્રવચનો તેમના બહુ જ અસરકારક રહેતા.
એક નગરમાં તેમનાં પ્રવચનોમાં સવારે, સાંજે લોકોની ભીડ ઉમટી છે. એક શેઠાણી સાંજે પ્રવચન સાંભળવા ગયાં છે રોજની જેમ. પતિ પરદેશ ગયેલ છે. કોટિકર્ણનાં પ્રવચનોનો જાદુ એવો નગર પર ચાલ્યો કે પ્રવચનના સમયે શેરીઓની શેરીઓ સૂમસામ હોય.
પેલાં શેઠાણીના ઘરે ચોરો આવ્યા. શેરી આખી સૂમસામ. ચકલુંય ના ફરકે. ચોરો અંદર ચોરી કરે છે. ચોરોનો નેતા બહાર ઊભો ઊભો ખબર રાખે છે. અચાનક કામ પડવાથી પેલાં શેઠાણીની દાસી ઘર તરફ આવે છે. દૂરથી જોતાં જ સમજાઈ ગયું કે ચોરો ઘરમાં છે. તે પાછી ફરે છે પોતાની શેઠાણીને કહેવા માટે. ચોરોનો નેતા આ જોઈ ગયો. એણે પોતાના સાથીદારોને કહ્યું : તમે માલ-સામાન લઈ આપણી પલ્લીમાં જતા રહો. હું પેલી બાઈની પાછળ જાઉં. એ કોને વાત કરે છે, એ પછી શું પ્રક્રિયા થાય છે; એ બધું જોઈને હું આવું. - દાસી દોડતી ગઈ શેઠાણી પાસે. કહ્યું : જલદી જલદી ચાલો. ઘરમાં ચોર છે. ફોજદારને જાણ કરીએ. શેઠાણી પ્રવચનની એવી ઘેરી અસર નીચે હતી, એણીએ કહ્યું : મહારાજ કહે છે એ આપણી અંદર રહેલું ધન જ સાચું છે. પેલું તો બધું નકલી છે. નકલી ભલે કોઈ લઈ જાય, મને એની પડી નથી. મને પ્રવચન સાંભળવા દે.
૧૧૪
સાધનાપથ
