________________
પુણ્યતત્વ
૫૧
રસોઇ જોઇ ખુબ ખાધી રાતના તબીયત બગડી, નોકર, ચાકર સેવા કરવા તૈયાર નથી. તેવામાં રીદ્રધ્યાન કરી સાતમી નારકીનું આયુષ્ય બાંધી સાતમી નારકીમાં ગયા. પુંડરીક મુનિ ગુરૂ શોધમાં જતાં સુધા ઘણી લાગેલી છે તે સહન કરી અનશન કરી અનુત્તરના સર્વાર્થસિધ્ધ વિમાનમાં દેવરૂપે ઉત્પન્ન થયા છે. વિચારો હજારો વર્ષ સંયમ પાલન કરે છતે એક માત્ર થોડો પ્રમાદ કરીને સાતમી નારકીમાં ગયા અને અપ્રમત્ત ભાવ પુંડરીક મુનિ પેદા કરીને સર્વાર્થ સિધ્ધમાં ગયા. આ અપેક્ષાએ આજે જે રીતે ધર્મ પ્રવૃત્તિ જીવનમાં આચરીયે છીએ તેમાં અપ્રમત્ત ભાવનું લક્ષ્ય કેટલું પેદા થાય છે ? પ્રમાદ પૂર્વકની ધર્મ આરાધના કરતાં અંતરમાં દુ:ખ કેટલું થાય છે ? જો આ વિચારો ચાલુ રહે તોજ કાંઇક આત્મકલ્યાણના માર્ગે આગળ વધી શકીશું !
આઠ કર્મોને વિષે ચાર ઘાતી કર્મો કહેવાય છે.
(જ્ઞાનાવરણીય, દર્શનાવરણીય, મોહનીય અને અંતરાય) એની પ્રકૃતિઓ બધી જ પાપ પ્રકૃતિઓ હોય છે. બાકીના ચાર અઘાતી કર્મો (વેદનીય-આયુષ્ય-નામ અને ગોત્ર) એ કર્મોની પ્રકૃતિનાં ભેદોમાં પાપ પ્રકૃતિઓ રૂપે ૪૨ અને ૪૨ પુણ્ય પ્રકૃતિઓ રૂપે ભેદો હોય છે.
પૂણ્ય પ્રફતિઓનાં ૪૨ ભેદો
(૧) વેદનીય કર્મ-શાતા વેદનીય-૧
(૨) આયુષ્ય કર્મ-૩ તિર્યંચ, મનુષ્ય, દેવાયુષ્ય એમ ત્રણ ભેદો હોય છે.
ગોત્રકર્મ-૧ ઉચ્ચગોત્ર-૧
નામકર્મ-૩૭ :- પિંડ-૨૦, પ્રત્યેક-૭, બસ-૧૦, પિંડ-૨૦. મનુષ્યગતિ, દેવગતિ, પંચેન્દ્રિય જાતિ, ઓદારિક-વક્રીય, આહારક, તૈજસ, કામણ એ પાંચ શરીર, દારિક-વૈક્રીય-આહારક એ ૩ અંગોપાંગ. વ્રજદષભનારાચ સંઘયણ, સમચતુરસ્ત્ર સંસ્થાન, શુભ ૪ વર્ણાદિ. (વર્ણ-ગંધ-રસ-સ્પર્શ) મનુષ્યાનુપૂર્વી, દેવાનુપૂર્વી ,
