Prabuddha Jivan 1993 11 Year 04 Ank 11

Author(s): Ramanlal C Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 1

વર્ષ : ૪૦ અંક:૧૧ -
૦ તા. ૧૬-૧૧-૧૯૯૩૦૦ Regd. No, MI.By / Sulli sauren- No: 37
૦૦ શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘનું માસિક મુખપત્ર૦૦
પ્રબુદ્ધ QUO6
પ્રબુદ્ધ જીવન પાક્ષિક ૧૯૩૯થી ૧૯૮૯ : ૫૦ વર્ષ૦૦૦ વાર્ષિક લવાજમ રૂ.૩૦૦૦
તંત્રી : રમણલાલ ચી. શાહ असंविभागी न हु तस्स मोक्खो
-ભગવાન મહાવીર [અસંવિભાગીનો મોક્ષ નથી. સમ એટલે સરખા; વિભાગ એટલે ભાગ કરનાર. અસંવિભાગ જે વ્યક્તિ હિંસા આચરે, અસત્ય બોલે, શ્રેધ કરે, અભિમાન કરે, એટલે સરખા ભાગ ન કરનાર, સરખી વહેંચણી ન કરનાર, અવિનયી હોય, નિંદક હોય તેવી વ્યક્તિ મોક્ષગતિ ન પાર્ટી શકે એ નો
ભગવાન મહાવીરે કહ્યું છે કે જે સંવિભાગી નથ અર્થાત્ જે પોતાન જણે સમજી શકાય તેવી વાત છે. સંયમ અને સદાચાર વિના જીવની ધનસંપત્તિ વગેરે ભોગસામગ્રીમાંથી બીજાને સરખું વહેંચતો નથી તેવો ઉર્ધ્વગતિ થતી નથી. જે વ્યક્તિ પાપાચરણમાં તીવ્ર રસ લે છે તે વ્યક્તિ માણસ ક્યારેય મતગતિ પ્રાપ્ત કરી શકતો નથીભગવાને શુદ્ધ પણ ધણ ભારે ક બંધ છે અને જર્ષો સુખી નવાં કર્મનો ક્ષય થતો નથી સંવિભાગ પ્રપોયો છે, જે અર્થસભર છે. પોતાની લાખો કરોડોની ત્યાં સુધી સંસારમાંથી તેને મુક્તિ પ્રાપ્ત થતી નથી. પરંતુ અવિભાગી ધનદોલતમાંથી માત્ર બે પાંચ રૂપિયાની કોઈને મદદ કરવી એ સંવિભાગ વ્યક્તિને મોક્ષ નથી એમ કેમ કહેવાય ? આ પ્રમ થવો સ્વભાવિક નથી. ઉચિત હિસ્સો એ સંવિભાગ છે,
છે, કારણ કે અસંવિભાગ બીજું કંઈ પાપ તો કરતો દેખાતો નથી. કેવી કેવી વ્યક્તિઓ મોક્ષની અધિકારી નથી બની શકતી એ માટે અસંવિભાગ વ્યક્તિનો મોક્ષ નથી એવો વિચાર તાત્કાલિક કદાચ દરગવાન મહાવીરે કહેલું વચન દશવૈકાલિક સૂત્રમાં નીચે પ્રમાણે બ્રેઈકને આશ્ચર્ય ઉપજાવે એવો છે. માણસ પોતાનાં ધન સંપત્તિમાંથી આપવામાં આવ્યું છે : -
ભેટ કે દાન રૂપે બીજાને કહ્યું ન આપે તો તેમાં એવો મો મોટો અનર્થ ये यावि चंडे मइइड्ढिगारवे
થઈ જાય છે એવો પ્રશ્ન થવો સ્વાભાવિક છે. માણસને પોતાની આજીવિકા पिसुणे नरे साहस होणपेसणे ।
સંપૂર્ણપણે પોતાને જ ભોગવવાનો કાયદેસર હક્ક છે. વળી એવો હક્ક अदिट्ठधम्मे विणए अकोविए
હોવો પણ જોઈએ એમ કોઈ માને તો તે માન્યતા લોકોમાં વ્યાજખી असंविभागी नहु तस्स मोक्खो ।
ગણાય છે, કારણકે પોતાની ધનસંપત્તિ પોતે ભોગવવી એમાં કશું [જ માણસ ક્રોધી હોય, બુદ્ધિમાં તથા ઋદ્ધિમાં આસક્ત હોય અને ગેરકાયદેસર નથી. આ વિચાર પ્રથમ દૃષ્ટિએ કદાચ સાચો ભાસે તો એનો ગર્વ કરનારો હોય , ચાડીચુગલી કરનારો હોય, અવિચારી સાસ" પણ તે યથાર્થ નથી એમ જરા ઉંડાણથી વિચારતાં સમજાશે. માણસ કરનારો હોય, હીન લોકોને સેવનાર હોય, અધર્મી હોય, અવિનયી ઢોય જે અર્થોપાર્જન કરે છે તેમાંથી સીધી કે આડકતરી રીતે રાજ્યસરકારના અને અસંવિભાગ હોય તેને મોક્ષ પ્રાસ થતો નથી.)
કરવેરા દ્વારા કેટલીક રકમ નો અવશ્ય ચાલી જ જાય છે. રાજ્ય વ્યવસ્થા અસંવિભાગીનો માત્ર સાદો શબ્દાર્થ લઈએ તો તેનો અર્થ થાય છે માટે તે અનિવાર્ય છે. કોઈ નાગરિક તેમાંથી બચી શકતો નથી. અલબત્ત કે જે સરખા ભાગ પાડતો નથી. વેપારધંધામાં કે માલમિલક્તમાં વહેંચણી પોતાની કમાણીમાંથી રાજ્ય સરકારને કરવૈરા દ્વારા પરાણે અને ' વખતે ભાગીદારો, સાથીઓ, કુટુંબના સભ્યો વગેરે માટે જે સરખા ભાગ અનિચ્છાએ ધન આપવું એ એક વાત છે અને પોતાના ધનનો સ્વચ્છાએ પાડનો નથી અને કંપટભાવથી, લુચ્ચાઈથી, સ્વાર્થષ્ટિથી નાનામોટા બીજના ઉપયોગ માટે ત્યાગ કરવો એ બીજી વાત છે, પરંતુ ત્યાગ ભાગ પાડે છે તે પણ અસંવિભાગી ધેવાય છે. એવા માણસો પક્ષપાત અને સહકારની ભાવના વિના ક્વનવ્યવસ્થા, સમાજવ્યવસ્થા કે અને અન્યને અન્યાય કરવાનું પાપ બંધ છે. આવા સ્વાર્થી, રાજ્યવ્યવસ્થા સરળતાથી ચાલી ના શકે. પક્ષપાતી,લુચ્ચા, અન્યાય કરનાર, દંભી, અસત્યવાદી માણસોનો મોક્ષ બાળક જ્યારે જન્મે છે ત્યારે તરત જ સ્તનપાન કરે છે. માના નથી એ નો સ્પષ્ટ છે. પરંતુ અહીં અસંવિભાગી શબ્દનો માત્ર શબ્દાર્થ અને બાળક વચ્ચે આ રીતે લેવડદેવડનો વ્યવહાર સ્થપાય છે. માતા જ નથી લેવાનો. અર્ધો એ શબ્દ વિશાળ દર્શીિ અને વિશિષ્ટ હેતુથી કાંક આપે છે અને બાળક કશુંક ગધણ કરે છે. બાળક મોટું થાય ત્યાં પ્રયોજયો છે. ભગવાને કહ્યું છે કે જે પોતાના ધનદોલનમાં સ્વેચ્છાએ સુધી તેને ખવડાવવા-પીવડાવવાની, ભણાવવાની, સાચવવાની, લગ્ન સમાજના જરૂરિયાતમંદ માણસોનો ઉચિત હિસ્સો રાખતો નથી તેનો કરાવી આપવાની, નોકરીધંધે બેસાડવાની જવાબદારી માતા-પિતાને માથે મોક્ષ નથી.
રહે છે. આમ એક કુટુંબના સભ્યો વચ્ચે આદાન-પ્રદાનનો કણાનુબંધ