________________ 55 સાધુસાવીજીએ માંડલીના પાંચ દોષ અવશ્ય ટાળવાના હોય છે. પંચમહાવ્રતધારક પૂજ્ય સાધુ-સાધ્વીજી મહારાજાએ જેવા તારક આત્માઓને પણ મન અને તનની પવિત્રતા જાળવવા માટે શુદ્ધ નિર્દોષ આહાર લાવતાં અને વાપરતાં આટલી બધી તકેદારી કે જાગૃતિ રાખવી પડતી હોય, તે ગૃહસ્થાએ તન અને મનની શુદ્ધિ-પવિત્રતા જાળવવા અનશુદ્ધિ માટે કેટલી તકેદારી રાખવી જોઈએ. તેને વિચાર સરખેય આવ્યે ખરો ? સર્વોપરિ ઉચ્ચતમ કક્ષાએ પરમધમી માનવસૃષ્ટિ આમ તે વિશ્વમાં જીવસૃષ્ટિ એક એવું અજોડ અને અમૂલ્ય તત્ત્વ છે, કે તેનું મૂલ્યાંકન વિશ્વકીય અન્ય કોઈ પણ અમૂલ્યમાં અમૂલ્ય વસ્તુથી પણ થઈ શકે તેમ જ નથી. સમસ્ત વિશ્વ અનાદિકાળથી જડ ચેતનથી વ્યાપ્ત છે. લેકને એક પણ આકાશપ્રદેશ એવો નથી, જ્યાં જડ-ચેતનનું ભયંકર ઘર્ષણ ચાલતું ન હોય. એવા ઘેર સંઘર્ષમાં પણ કઈક ક્ષણે જીવ સ્વ-સંવેદનની અનુભૂતિ કરી શકે. એ અનુભૂતિ અને પરમ્પરાએ નિજાનન્દની પૂર્ણતા યાને સ્વરૂપની પૂર્ણતા પામવા માટે અનતજ્ઞાનિઓએ માનવભવને જ અતિમહત્ત્વને બતાવ્યો છે. પરમ ઉચ્ચતમ કર્તવ્યપરાયણતા અને ધર્મપરાયણતાને માનવસૃષ્ટિ જ પચાવી શકે છે. અનન્તજ્ઞાનીઓએ સમસ્ત જીવસૃષ્ટિમાં પણ સર્વોપરિ