Osiaji Mahatirthno Parichay

Author(s): Kalyansagar
Publisher: Mokshkalyanak Samyak Shrutnidhi
Catalog link: https://jainqq.org/explore/032863/1

Page #1
શ્રી ઓસિયાજી મહાતીર્થ. શ્રી એહાવીર જૈન આરાધના કેન્દ્ર જ્ઞાન ભંડાર, કોબા , ગાંધીનગર) (પરિચય) "રી i પરમ પૂજય પાદ આચાર્યદેવ કૈલાસસાગરસૂરીશ્વરજી મ.સા.ને પાદ ૫ઘરેણુ કલ્યાણસાગર પ્રકાશ કે શ્રી મોક્ષકલ્યાણક સંખ્યક કૃતનિધિ 18 ||||||| HIMJIIIII RXStillBliin, IS IIIlIiI1.Li/Ill'iiu ||||| |||III 47 / IT I IN [D]ITI SuillWiiig IIIIIIIIIIIIIIIIIIIII : Illi(m/IAS (Illill"SIIllumillll italહin _trailBliinuX.II iMin. uildiii_Suildlin uligital

Page #2
_

Page #3
加

Page #4
શ્રી એસિયાજી મહાતીર્થને પરિચય સમીક્ષક પરમપૂજ્યપાદ આચાર્યદેવ કૈલાસસાગરસુરીશ્વરજી મ.સા.ને પાદ વરણુ કલ્યાણસાગર પ્રકાશક શ્રી મોક્ષકલ્યાણક સમ્યક્ કૃતનિધિ પ્રથમ સંસ્કરણ ] [ 1982 @ સમીક્ષકશ્રી (પુન: સંરકરણના સર્વાધિકાર સમીક્ષકને સ્વાધીન) મુદ્રક : કે. ભીખાલાલ ભાવસાર શ્રી સ્વામિનારાયણ મુદ્રણ મદિર 612/21, પુરુષોત્તમનગર નવા વાડજ, અમદાવાદ-૩૮૦૦૧૩ *

Page #5
સમર્પણ અનાદિ-અનન્ત ભવચક્રમાં ભમતા ભૂતની જેમ ભટકતા મારા જેવા પરમ પામર મહા અજ્ઞ ઉપર અનન્ત અનન્ત મહા ઉપકાર કરીને જે પૂજે મારા માટે પરમ કલ્યાણકારી મિક્ષપદ પ્રાપ્તિના પરમ પથ-પ્રદર્શક બન્યા હોય, બનતા હોય, કે બનવાના હોય, તે સર્વે અનન્તાનન્ત પરમપકારક પરમતારકના પરમપુણ્ય પાદપુંડરીકે પરમેલ્લસિત મૃદુ ભાવે પ્રાંજલિબદ્ધ પ્રણતશીષે પ્રતિસમયે પરમ સબહુમાન અનન્તાતકોટાયેટિશ: વન્દન નમસ્કાર કરીને એ જ પરમતારકશ્રીઓના પરમ કમનીય કરકમળમાં સાદર સમર્પણ કરું છું. -કલ્યાણસાગર

Page #6
અનુક્રમણિકા શ્રી સિયાજી મહાતીર્થને મામિક પરિચય શ્રીમાન યુવરાજશ્રીજીનું રાજકુમારિકા સાથે પાણિગ્રહણ અને 2 રાજયાભિષેક શ્રી રત્નચૂડમહારાજાનું શ્રી નન્દીશ્વરાદિ મહાતીર્થોની યાત્રાર્થે પ્રયાણ અને સૂરીશ્વરજીનો સમાગમ જ્ઞાનને ઉપગ મૂકીને દીક્ષા અંગીકાર કરવાની અનુમતિ આપી 4 એકતાલીસમા વર્ષે ચારિત્ર અંગીકાર અને બાવનમા વર્ષે 5 આચાર્યપદથી વિભૂષિત શ્રી સૂર્યવંશીય ચંદ્રવંશીયરૂપે પરમ સુવિખ્યાત ભાલપ્રદેશે સવિતાનારાયણ–સૂર્યની જેમ ઝળહળતું દિવ્ય ઓજસ 9 શ્રી પુંજરાજાએ કરેલ માયાવીપણું શ્રી ઉત્પલદેવ યુવરાજશ્રીજનું અન્યત્ર પ્રયાણ મહારાજાધિરાજશ્રીએ આપેલ વસમી વિદાય અને યુવરાજશ્રીનું 12 પશ્વિમ રાજપુતાના પ્રતિ પ્રયાણ વિશ્વવિખ્યાત ભવ્ય બંદર અને નરવીર ક્ષત્રિયબ્રાહ્મણનું આગમન 15 મહાઅધર્મિ–વામમાર્ગીઓનો મહાકુર હિંસાજન્ય પાપપદેશ 15 અને પાખંડલીલા પશુવધ આદિ મહાપાપ છે, એટલું બેલનારને પણ મહા. 17 નાસ્તિક ગણાવતા. શ્રી રાજપૂતાનાની પવિત્ર ધરાને અત્યંત કમકમાટ ઉપજાવે 18 તે કરુણ અંર્તનાદ વામમાર્ગને આચરનારો મહાકુર કપૂતવર્ગ 18 આ તે રાજપૂતાની પવિત્ર પુણ્યભૂમિ કે કુરુક્ષેત્રની કારમી 19 મહારૌદ્ર યુદ્ધભૂમિ મામને અત્યન્ત કરુણાજન્ય આર્તનાદથી કમકમી ઊઠેલ 5. 21 પૂ. આ.શ્રી સ્વયપ્રભસૂરીશ્વરજી મહારાજ

Page #7
પરમ પૂજયપાદ આચાર્યપ્રવરશ્રીજીને શુભસંકેત. શ્રી અર્બુદાચલ મહાતીર્થ પ્રતિ પ્રયાણ શ્રી. અબુદાચળ મહાતીર્થે ચહેશ્વરીદેવીનું આવાગમન પરમપૂજ્યપાદ આચાર્યપ્રવર શ્રી રત્નપ્રભસૂરીશ્વરજી મહારાજનું 23 શ્રી ઉપકેશપુર મહાનગર પ્રતિપ્રયાણ પ્રચંડ પાપમય પાખંડ લીલારૂપ નિહાળેલ અભદ્ર વ્યવહાર 24 પરમ પૂજ્ય શ્રી જૈનધર્મ શ્રી દિવ્ય દર્શન કરાવવા પરમ પૂજ્ય પાદશ્રીની સ્થિરતા એષણીય શુદ્ધ આહારપાણીની ગવેષણ અન્યત્ર વિહાર પુનરાગમન પરમ પૂજ્યપાદકીઝ અમૃતમય ધર્મદેશના ધેધ વહેવરાવતા હતા. 30 રાજકુમારિકા શ્રીં સૌભાગ્યસુંદરીનું પાણિગ્રહણ અને શ્રી શૈલેષ 30 સિંહને સર્પદંશ નિર્વિષ કરવા માટે ધૃતપાન આદિના કરાયેલ અનેક પ્રવેગ 31 શ્રી ઉત્પલદેવ રાજાએ કરાવેણુ ઉઘેષણ શ્રીમતી સૌભાગ્યસુન્દરીજીને સતી થવાની અનુમતિ અને 32 સ્મશાનયાત્રા એ સર્વસ્વ જૈનાચારથી વિરુદ્ધ છે જૈનાચાર્ય કેવા હેય? આપણું સહુની ભવ્ય ભાવના એ તો આપણી અગ્નિપરીક્ષા છે. અશુભકર્મ કેટલું દુષ્કર થાત? આપણે કેણ માત્ર ? પરમ પૂજય પાદશ્રી છની અમૃતસમ ધર્મદેશના પરમ પૂજ્ય ગુરુવયશ્રીજીના હાર્દિક શુભ આશીર્વાદ

Page #8
પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીને નગરપ્રવેશ અન્નશુદ્ધિ મીમાંસા ઉપર દષ્ટિપાત સર્વોપરી ઉચ્ચતમ કક્ષાએ પરમધર્મો માનવમષ્ટિ પરમ ઉચ્ચતમ કર્તવ્યપરાયણતા અને ધર્મપરાયણતા તે તેને માનવજીવન કહેવાય જ શી રીતે ? એ તો મહાબાલિશ નર્યો પશુમાર્ગ છે. વામમાગીએના પાપી હૈયે ખળભળાટ શ્રી ચક્રેશ્વરી પ્રમુખ શાસનદેવીએનું સુભગ આગમન આત્માની અસ્મિતા અને અમરતા અનાદિકાલીન છે. એષણય શુદ્ધ આહાર પાણી માટે મહારાજાધિરાજથી પ્રમુખ કરેલ વિજ્ઞપ્તિ અન્તરાયાદિ અશુભકર્મ વિચિત્રતા જેનધર્મ અંગીકાર 61 કરાવવા માટે પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીને મહારાજા ધિરાજશ્રીએ કરેલ વિજ્ઞપ્તિ 62 જૈનધર્મ અંગીકાર કરાવી “શ્રી મહાજન સંઘ” રૂપે ઘોષિત કર્યા 63 નૂતન શ્રાવકનું સ્થયીકરણ પ્રબળ પુષ્યલમ્બનરૂપ શ્રી જિનેન્દ્ર ભક્તિ અને જિનવાણી 64 શ્રી સિયાજી તેમજ કરંટકની સ્થાપના અને સિયાજી 72 વંશની સ્થાપના પરમ પૂજ્યપાદકીની પુણ્ય ઉપસ્થિતિમાં મહારાજાધિરાજે કાઢેલ 86 શ્રી શત્રુંજય મહાતીર્થને સંધ કાયા વિનાને કાળ કળા નથી. કાળને અટલ નિયમ વજી જેવાં અભેદ્ય હૈયાં 64

Page #9
પરમ પૂજયપાશ્રીજીની પાદપરસ્પરા મારી સમૃદ્ધિ અને શભા કેવી અભુત હશે ? અડિખમ ઊભેલા વિરાટકાય જિનેન્દ્રપ્રસાદ સાક્ષી પૂરે છે. ભવ્ય ભૂતકાળનાં કેટલાંક સંસ્મરણે શ્રી રાજનગર (અમદાવાદ)નાં ભવ્ય જિનાલય શ્રી સૂર્યપુર (સૂરત)નાં ભવ્ય જિનાલય શ્રી મુંબઈનાં ભવ્ય જિનાલય 500 મુનિઓની હત્યા, અને એસવાળાએ વહેરાવેલ ર૧ પુત્ર 98 પ.પૂ. શ્રી જગચ્ચન્દ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજને “તપાપદથી વિભૂષિત 99 શ્રી ઉપકેશપુર એ જ આજનું મહાતીર્થ શ્રી એસિયાજી 100. ઓ મારા પરમ સપૂત એસવાળે ! તમો કુંભકર્ણય નિદ્રામાં 101. કેમ ઘર ? એસવાળ ભેપાળ મા ભેમ કાજે કેવા વષે છે તેજી તખાર ઘેડાને માત્ર ઈશારા જ બસ છે. વીશા દશાની સમીક્ષા و 0 0 می 10 3.. | લા તત્સત છે

Page #10
શ્રી સીમધરસ્વામિને નમો નમ: શ્રી પાર્શ્વનાથાય નમો નમ: શ્રી મહાવીરસ્વામિને નમો નમઃ શ્રી એસિયાજી મહાતીર્થને માર્મિક પરિચય શ્રી એસવંશના આલસંસ્થાપકશ્રીજીને જન્મ, અને અનેક વિધ ધર્મ આરાધનાથી તેઓશ્રીજી મઘમધાયમાન પરમ સુવાસિત જીવન. શ્રી એસવંશ (ઓસવાળ) ના આધસંસ્થાપકશ્રીજીને જન્મ આજથી સાધિક 2500 વર્ષ પૂર્વે અર્થાત્ શ્રી વીરસં% 1 માં શ્રી વૈતાદ્યપર્વત ઉપર સ્થિત શ્રી રથનૂપુર નગરના રાજવી શ્રી મહેન્દ્રચૂડ વિલાધર મહારાજાધિરાજની પરી શ્રીમતી લક્ષ્મીદેવીજી શ્રાવિકાછની પવિત્ર કથિી થયો હતે. યુવરાજશ્રીજીનું શુભનામ શ્રી રત્નસૂડ સ્થાપવામાં આવ્યું હતું. શ્રીમાન્ યુવરાજશ્રીજીની જીવનસમૃદ્ધિ-અભિવૃદ્ધિ સાથે પ્રતિદિન અપૂર્વ ઉલાસથી ત્રિકાળ જિનેન્દ્રભકિત–સામાયિકપ્રતિકમણ–પૌષધ-શ્રીજિનવાણું શ્રવણ-ત્રતપચ્ચકખાણ-સુપાત્રદાન અનુકશ્માદાન-જીવદયા પ્રમુખ ધર્મ આરાધના, તેમજ અભક્ષ્યઅનનકાય-રાત્રિભોજન-સસવ્યસનાદિ મહાપાપોને ત્યાગ કરવાથી યુવરાજશ્રીજીના પવિત્ર જીવનમાં ધર્મ આરાધનાને

Page #11
પ્રચંડ પ્રવાહ શ્વાસોચ્છવાસની પ્રક્રિયાની જેમ સહજ બની ગયે હતે. સુવર્ણમાં સુવાસની જેમ ધર્મ આરાધનાની સાથે વિનયવિવેક-શીલ-સદાચાર-સહિષ્ણુતા-ઉદારતા-પ્રસન્નતા- દાક્ષિણ્યતાઆચારશુદ્ધિ-વ્યવહારશુદ્ધિ તેમજ ગુણાનુરાગ પ્રમુખ પાયાના અનેકવિશિષ્ટ ગુણગણ પુષ્પમાળથી અલડકૃત હોવાના કારણે એ પુષ્પમાળની મઘમઘાયમાન સુમધુરસુવાસથી યુવરાજશ્રીજીનું જીવન પરમ સુવાસિત હતું. શ્રીમાન્ યુવરાજશ્રીજીનું રાજકુમારિકા સાથે પાણિગ્રહણ અને રાજયાભિષેક શ્રીમાન યુવરાજશ્રીજી યુવાસ્થાને પ્રાપ્ત થતાં શ્રી મહેન્દ્રમહારાજાએ વિનયવિવેક-શીલ-સદાચાર-ધર્મશ્રદ્ધાશીલ આદિ અનેક સદ્દગુણગણનિધાન વિદ્યાધર રાજકુમારિકા સાથે પાણિગ્રહણ કરાવી યોગ્ય સમયે શ્રી મહેન્દ્રચૂડમહારાજાએ મહામહેસવપૂર્વક યુવરાજશ્રીજીનો અભિષેક કરાવી શુભમુહૂતે પરમપુણ્યવતી સુકુમારિકાના પુણ્ય શુભહસ્તે યુવરાજ શ્રીજીના ભાલપ્રદેશ રાજતિલક કરાવીને તેમને રાજસિહાસને પ્રતિષ્ઠિત કર્યા. વિભૂષિત કર્યા. શ્રી રત્નચૂડ મહારાજાનું શ્રી નન્દીવરાદિ મહાતીથની યાત્રાથે પ્રયાણ અને સૂરીશ્વરજીને સમાગમ કેઈ એક સમયે શ્રી રતનચૂડ મહારાજા પરિવાર સહિત

Page #12
વિમાનારૂઢ થઈને આકાશમાર્ગે શ્રી નન્દીશ્વરદ્વીપ આદિ શાશ્વત્ મહાતીર્થોની યાત્રા કરીને શ્રી સિદ્ધગિરિરાજ મહાતીર્થની યાત્રાએ જઈ રહ્યા હતા. તે સમયે નીચે પરમપૂજ્યપાદ આચાર્યપ્રવર શ્રી સ્વયમ્રભસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબને વદન કરવા આવેલ શ્રી જિનેન્દ્રશાસનરક્ષિકા શ્રી ચકેશ્વરીજી-અમ્બિકાજી-પદ્માવતીજી અને સિદ્ધાયિકાળ આ ચારે દેવીઓને ધર્મોપદેશદ્વારા શ્રી જિનવાણીનું શ્રવણ કરાવી રહ્યા હતા. તે પરમ પૂજયપાદશાજીના મસ્તક ઉપર વિમાન આવતાંજ વિમાન સ્વસ્મિત થાય છે. શ્રી રનયૂડ મહારાજા નીચે ઉતરીને પરમ પૂજયપાદશ્રીજીને પરમ બહુમાનપૂર્વક વન્દન કરીને પરમપૂજયપાદશ્રીજીના મસ્તક ઉપર થઈને જવાથી પરમ પૂજયપાદશ્રીજીની થયેલ આશાતાનાની ક્ષમાપના અર્થે મિચ્છામિ દુક્કડ દઈને, પરમ વૈરાગ્યમય ધર્મદેશના શ્રવણ કરે છે. શ્રી રત્નચૂડ મહારાજાના નવનીત જેવા વિનમ્ર, અને પારિજાતપુષ્પ જેવા પરમ પવિત્ર સુકુમાલ અન્તરમાં પરમ ઉત્કટવૈરાગ્ય પ્રગટે છે. શિધ્રાતિશીધ્ર ચારિત્ર અંગીકાર કરવાના અધ્યવસાય પરમ ઉત્કટ બને છે. શ્રી રત્નચૂડ મહારાજા પરમ વિનમ્રભાવે પરમ પૂજયપાદ આચાર્ય પ્રવરશ્રી સ્વયપ્રભસૂરીશ્વરજી મહારાજને વિજ્ઞપ્તિ કરે છે, કે હે પૂજયપાદશ્રીજી! આજથી લગભગ 11,50,000 અગિયાર લાખ પચાસ હજાર વર્ષ પૂર્વે મહાસતી શ્રી સીતાજીની મુકિત માટે શ્રી રામચંદ્રજી અને લક્ષમણજીએ સેના સહિત લંકા પ્રતિ પ્રયાણ કર્યું, તે સમયે અમારા પૂર્વજ શ્રી ચન્દ્રચૂડ

Page #13
નામના વિદ્યાધર મહારાજા શ્રી રામચંદ્રજીના પક્ષમાં તેમની સાથે હતા. શ્રી રાવણ મહારાજાએ સ્વગૃહજિનમંદિરમાં બી. પરિવાર સહિત હજારો વર્ષ પર્યત પરમેસ્કટ અજોડ ભક્તિભાવથી પૂજેલા એવા પરમ પ્રભાવક અને મહાચમત્કારક શ્રી પુરુષાદાનીય શ્રી પાર્શ્વનાથજી જિનેન્દ્ર પરમાત્માના મરકતમણિરત્નની પ્રતિમાજી હતા. તે પ્રતિમાજી અમારા પૂર્વજ શ્રી ચન્દ્રચૂડ મહારાજાએ પરમ સબહુમાનપૂર્વક કરસપૂટમાં ગ્રહણ કરી, રથનપુર લાવીને તેની ગૃહજિનમન્દિરમાં સ્થાપના કરી હતી. તે સમયથી એ અનન્તાનન પરમાપકારક પરમતારકને દેવરૂપે માનતા અને પૂજતા આવ્યા છીએ. એ પરમતારક દેવાધિદેવ પ્રત્યે મને પણ અનન્ય પરમ પૂજ્યભાવ અર્થાત્ અજોડ ભકિતભાવ છે. એ દેવાધિદેવની પૂજા સેવા ભકિત કર્યા વિના પરચકખાણ ન પારવાને અર્થાત આકાજળ ન લેવાને મારે અટળ નિયમ છે. તે કારણથી એ પરમતારક દેવાધિદેવની પ્રતિમાજી હું સદાકાળ મારી સાથેજ સખું છું. આપશ્રીની પ્રબળ વૈરાગ્ય વાહિની ધર્મદેશના શ્રવણના પરપ્રભાવે મારા અન્તરમાં દીક્ષા અંગીકાર કરવાની તીવ્ર ભાવના પ્રગટેલ છે. આપ પૂજયપાદપ્રવરશ્રીજી પરમઉદારભાવે અનુમતિ આપે તો પ્રતિમાજી સાથે રાખીને દીક્ષા અંગીકાર કરું. જ્ઞાનનો ઉપયોગ મૂકીને દીક્ષા અંગીકાર કરવાની અનુમતિ આપી પરમપૂજયપાદશ્રીજીએ જ્ઞાનને ઉપગ મૂકે, આ પુણ્ય

Page #14
વત નિકટના ભવિષ્યમાં પરમ આરાધક અને શ્રી જિનેન્દ્રશાસનના પરમ પ્રભાવક થશે. એ અપૂર્વલાભ જ્ઞાનબળથી જાણી સમજીને પરમપૂજયપાદશ્રીએ શ્રી રત્નસૂલરાજાને પ્રતિમા છે. સાથે રાખીરે દીક્ષા અંગીકાર કરવાની અનુમતિ આપી. એકતાલીશમાં વર્ષે ચારિત્ર અંગીકાર, અને બાવનમા વર્ષે આચાર્યપદથી વિભૂષિત શ્રી રતનચૂડ મહારાજાએ શુભ મુહૂર્ત જયેષ્ઠ પુત્ર શ્રી કનફ્યૂડ યુવરાજશ્રીને અભિષેક કરીને સુકુમારિકાના શુભહસ્તે રાજતિલક કરાવીને રાજસિંહાસને વિરાજિત કરીને, ચરિત્રનાયકે પરમપૂજયપાદ શ્રી સ્વયપ્રભસૂરીશ્વરજી મહારાજશ્રીની પરમ પાવનીય તારક નિશ્રામાં ભર્યા ભર્યા સંસારને સર્પની કાંચળીની જેમ સર્વથા ત્યાગ કરીને, એકતાલીશ (41) માં વર્ષે કેસરી સિંહવત્ પ્રબળ વૈરાગ્યભાવે પરમ પૂજયપાદશ્રીજીના શિષ્યરૂપે તેઓશ્રીના તારકના વરદ શુભહસ્તે ચારિત્ર અંગીકાર કર્યું. પરમ વિનયત્ત-ઉત્કટ તપ-ત્યાગ-વૈરાગ્ય-અપ્રમત્તભાવ અપ્રતિમપ્રગર્ભ બુદ્ધિવૈભવ અને મતિકૃત જ્ઞાનાવરણીય કર્મને પશમ આદિના કારણે અલ્પ સમયમાં જ તેઓશ્રી क्रमेणाधीत द्वादशाङ्गी चतुर्दशपूर्वी बभूव પરમ વન્દનીય શ્રી દ્વાદશાગીરૂપ સપૂર્ણ શ્રુતજ્ઞાનના પારગામી થયા. અર્થાત્ પરમ બહ9ત ચતુર્દશપૂર્વધર શ્રુતકેવળીરૂપે વિશ્વવિખ્યાત થયા. અનેક મહાપ્રભાવક લબ્ધિઓ પ્રગટ થઈ પરમપૂજયપાદ તારક ગુરુદેવેશ આચાર્યપ્રવરશ્રી સ્વયપ્રભસૂ

Page #15
રીશ્વરજી મહારાજ સાહેબે ચારિત્રનાયકને બાવન (પર) વર્ષની વયે આચાર્યપદથી વિભૂષિત કરી સ્વપદે સ્થાપન કરીને આચાર્ય શ્રી રત્નપ્રભસૂરીશ્વરજી નામે ઘોષિત કર્યા. તેઓ શ્રી પાર્શ્વનાનાથજી જિનેન્દ્રપરમાત્માની પટ્ટપરમ્પરારામાં છઠ્ઠા પટ્ટધર થયા. गुरुणा स्वपदे म्थापिताः श्रीमदवीरजिनेश्वराद द्विपञ्चाशत्तमे જ મજાદ્દે સ્થાપિતા પશ્ચાત-સાધુfમ:Hદ ધર . અનન્તાનન્ત પરમ ઉપકારક પરમતારક દેવાધિદેવ પ્રગટ પ્રભાવક પુરુષાદાનીય શ્રી પાર્શ્વનાથજી પરમાત્માના ચતુર્થ પટ્ટધર શ્રી કેશી મહારાજાએ અનન્તાનન્ત પરમ ઉપકારક પરમ તારક ચરમ શાસનપતિ દેવાધિદેવ શ્રી મહાવીરસ્વામિજી પરમાત્માનું શાસન સ્વીકાર્યું, ત્યારથી કેશી મહારાજા આદિ મુનિવરોની દેવાધિદેવ શ્રી મહાવીરસ્વામિજી પરપાત્માના શાસનના મુનિવરો રૂપે ગણના થવા લાગી. પરમપૂજયપાદ આચાર્યપ્રવર શ્રી રત્નપ્રભસૂરીશ્વરજી મહારાજ કયા ગણધર મહારાજાની પરમ્પરામાં ગણાય? એવી કેઈ અસંગતતા કે અસત્કલ્પના ઊભી ન થાય, એટલા માટે પરમ પૂજયપાદ આચાર્ય પ્રવરશ્રી રત્નપ્રભસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબને અનનાનન્ત પરમ ઉપકારક પરમતારક પ્રગટપ્રભાવક દેવાધિદેવ પુરુષાદાનીય શ્રી પાર્શ્વનાથજી જિનેન્દ્ર પરમાત્માના છઠ્ઠા પટ્ટાર રૂપે જણાવ્યા છે. શ્રી સૂર્યવંશીય ચન્દ્રવંશીયરૂપે પરમ સુવિખ્યાત પ્રથમ ચક્રવર્તિ શ્રી ભરત મહારાજાના જયેષ્ઠ સુપુત્ર શ્રી

Page #16
સૂર્યયશા, અને અતુલબલિ શ્રી બાહુબલિજીના સુપુત્ર શ્રી ચ-દ્રયશાના વંશજ અનુક્રમે “સૂર્યવંશીય” અને “ચન્દ્રવંશીય. ક્ષત્રિરૂપે પરમ સુવિખ્યાત થયા. પરમ ખમીરવત તે વંશોમાં જેના લેખાં કે ગણિત ન થઈ શકે, એટલા કટાકેટિ મહારાજા આદિ ક્ષત્રિય નરવીરોએ ભૂતકાળમાં અનન્ત મહાતારક શ્રી જિનેન્દ્રશાસનમાં જન્મપામી જૈન ધર્મની પરમ ઉત્કટ આરાધના કરવાપૂર્વક શ્રી જિનેન્દ્રશાસનને પરમ ઉદ્યોત અને મહાપ્રભાવના કરવાપૂર્વક સ્વરનું કલ્યાણ કરીને મેક્ષપદને પામ્યા હતા. ભાલપ્રદેશે સવિતાનારાયણસૂર્યની જેમઝળહળતું દિવ્ય ઔજસ સૂર્યચન્દ્રવંશીય લાક કોડ પરમખમીરવન્ત રણબંકા ક્ષત્રિય નરવીર મહારથિઓના ભાલપ્રદેશરૂપ નમંડળ ઉપર ક્ષાત્ર - તેજોમય પરમ દિવ્ય - ઓજસ મધ્યાહનના સવિતાનારાયણસૂર્યની જેમ ઝળહળતું હતું. આવા પરમ ખમીરવતોને પણ ધર્મના ફળસ્વરૂપ સુખની ભૂખ તો હતી જ ધર્મના વાસ્તવિક સ્વરૂપની તલસ્પર્શી માર્મિક સમજ આપનાર સુગુરુઓને સુયોગ અને સદુપદેશના અભાવે, એકાતે પરમ હિતકર કલ્યાણકારક યાને મેક્ષદાયક ધર્મને પામી શક્યા ન હતા. આ પરિસ્થિતિ 2500 વર્ષ પૂર્વે હતી. શ્રી પુજ રાજાએ કરેલ માયાવીપણું “શ્રી શ્રીમાળ” નગરમાં સૂર્યવંશીય શ્રી ભીમસેન મહા

Page #17
રાજાના પુત્ર શ્રીપુંજ રાજકુમાર રાજય કરતા હતા, અને તેમના લઘુભાતા શ્રી ઉત્પલદેવ રાજકુમાર યુવરાજપદે વિરાજિત હતા. શ્રીપુજે જયેષ્ઠભ્રાતાએ કેઈક પ્રસંગે લgબ્રાતા શ્રી ઉત્પલદેવથી અમુક વાત ગુપ્ત રાખીને માયાવીપણું કર્યું. કેટલાક સમય પછી તે વાત પ્રગટ થતાં, લઘુભ્રાતા યુવરાજશ્રીને અત્યાઘાત લાગે. યુવરાજશ્રીએ જયેષ્ઠભ્રાતાને જણાવ્યું, કે આપ તે રાજયાધિકારી રાજા છે. આપે મારાથી બનતા ન રાખતા પ્રગટપણે કર્યું હતું, તે ય આપને કેઈ પ્રતિબન્ધ કે નિષેધ કરે તેમ ન હતું. આપે મારાથી ગુમતા રાખવા પ્રયાસ કર્યો, છતાં ગુસતા ગુપ્ત ન રહી. માયાવીપણુ પ્રગટ થયું. આપ જેવા રાજવીને આ શોભાસ્પદ નથી. એ પ્રમાણે જયેષ્ઠભ્રાતાને નિવેદન કરી, ઔચિત્ય વ્યવહારે જયેષ્ઠભ્રાતા મહારાજાધિરાજને પ્રણામ કરી સ્વનિવાસસ્થાને આવ્યાં શ્રી ઉત્પલદેવ યુવરાજમાનું અન્યત્ર પ્રયાણ શ્રી ઉત્પલદેવ યુવરાજશ્રીને અત્યાઘાત લાગવાથી “ચંદ્રવંશીય શ્રી હડ” નામના પોતાના મિત્રની સાથે “શ્રી શ્રીમાળ” નગરનો ત્યાગ કરીને, ઉત્તર રાજપૂતાની પવિત્રધરા પ્રતિ શુભદિને શુભમુહુતે પ્રયાણ કર્યું. ગ્રામનુગ્રામ પ્રયાણ કરતા કેટલાંક દિવસે આજના મારવાડ જંકશન પાસેના આઉઆ નગરે આવે છે. તે નગરના મહારાજાધિરાજ શ્રી સંગ્રામસિંહજીએ આદર સત્કાર કરીને આડમ્બરપૂર્વક નગરપ્રવેશ કરાવ્યું. મહારાજાધિરાજશ્રીએ

Page #18
પિતાને રાજપુત્રી શ્રી જવાલાદેવી રાજકુમારિકાનું પાણિગ્રહણ કરવા આગ્રહ કર્યો. યુવરાજશ્રીએ જણાવ્યું અમારી નાત જાત અને ભાત જાણ્યા વિના આપ આપની કન્યા મને અર્પણ કરવા તત્પર થયા છે, તે ઉચિત ગણાય? મહારાજાધિરાજશ્રી અતિચતુર અને માનવપારખુ માણસ હતા. તેઓશ્રીએ યુવરાજશ્રીને જણાવ્યું, કે આપને વિનય, વિવેક અને શિષ્યવાણીયુક્તને આદર્શ શિષ્ટાચાર એ જ આપની પરમ ઉચ્ચનાત જાત અને પરમ સુકુલીનતાની પરીક્ષા, અને પ્રતીતા ઝળહળતા સૂર્ય જેવી આપની પરમ દિવ્ય ક્ષાત્રતેજોમય મુખમુદ્રા " રૂતિ ગુન લથતિ” અને શ્રી ઈન્દ્ર મહારાજાના ઐરાવણ ગજરાજના જેવી આપની પરમ સુલક્ષણવતી શુભગતિછિલ એ જ પૂર્ણ પ્રતીતિ કરાવે છે, કે આપ પરમ ઉચ્ચતમ સુકુલીન ક્ષાત્ર રાજબીજ છે. એટલે મારે એથી વિશેષ અન્ય કોઈ પરીક્ષા કે પ્રતીતિ કરવાની રહેતી નથી. એ ઉ૫લ રાજકુમાર અને એવા જ પરમ ઉચ્ચતમ સુકુલીન અન્ય ક્ષત્રિયેના સપુત વંશ જે એ જ આજના એસવાળે. ચન્દ્રવંશીય શ્રી ઊહડ મિત્રે જણાવ્યું રાજન્ ! આપ પ્રગભબુદ્ધિનિધાન, અતિચતુર અને માનવ પરીક્ષક છે. શ્રી ઉત્પલદેવ યુવરાજશ્રીની પરમ ઉચ્ચતમ સુકુલીનતા અંગેનું આપશ્રીનું અનુમાન શતપ્રતિશત અંશે અક્ષરશઃ સત્ય છે.

Page #19
શ્રી શ્રીમાલ” નગરના સૂર્યવંશીય મહારાજાધિરાજશ્રી ભીમસેનના પરમ સુવિનીત લઘુ સુપુત્ર યુવરાજશ્રી ઉત્પલદેવ છે. યુવરાજશ્રીના જ્યેષ્ઠભ્રાતા મહારાજાધિરાજશ્રીએ. યુવરાજશ્રી સાથે કરેલ છળ પ્રપંચના કારણે “શ્રી શ્રીમાળ” નગરથી પ્રયાણ કરીને કેટલાક દિવસથી પર્યટન કરતાં કરતાં આજ દિને અત્ર આગમન થયેલ છે. આ સત્યઘટના જાણ્યા પછી તે, રાજકુમારિકા શ્રી જવાલાદેવીનું પાણિગ્રહણ કરવા માટે મહારાજાધિરાજશ્રીએ પૂર્ણ આગ્રહ રાખ્યો. ત્યારે પરમ વિનમ્ર સુવિનીતભાવે યુવરાજશ્રીએ જણાવ્યું, કે રાજન્ ! આપશ્રીએ રાજકુમારિકાના પાણિગ્રહણ માટે કરેલ અત્યાગ્રહને હું સર્વથા નકારી શકતો નથી. પરંતુ હું મારા ભુજાબળના સ્વપુરુષાર્થથી જ્યારે રાજ્ય વસાવું, ત્યારે જ આપશ્રીજીની રાજકન્યાને તેડાવી શકું, ત્યાં સુધી પાણિગ્રહણ કર્યા પછી પણ રાજકન્યાને આપશ્રીજીને ત્યાં જ રાખવી પડે. નીતિકારો પણ કહે છે, કે વિદેશ ગમનમાં સ્ત્રી બંધનકર્તા છે. પગમાં બેડી સમાન છે. મારું આ પરમવિનમ્ર નિવેદન છે. યુવરાજશ્રીનું નિવેદન ઉચિત એગ્ય હેવાથી મહારાજાધિરાજશ્રીએ માન્ય રાખીને, રાજકુળને યોગ્ય ઉચિત મહાઆડમ્બરપૂર્વક યુવરાજશ્રી સાથે શ્રી જ્વાલાદેવી રાજકન્યાનું પાણિગ્રહણ કરાવ્યું. રાજકન્યાના કરમોચન સમયે મહારાજા ધિરાજશ્રીએ હીરા-પન્ના-માણેક-મોતી-પ્રવળ પ્રમુખ અનેક પ્રકારના રને, રત્નજડિત અનેકવિધ સુવર્ણના આભૂષણે,

Page #20
સોના રૂપાના વિવિધ પ્રકારના થાળ, થાળી, વાડકા કળશ પ્રમુખ ભાજને, તેમજ હાથી-ઘડા-રથ–દાસ દાસી પ્રમુખ સામગ્રી વિપુલ પ્રમાણમાં કન્યાદાનમાં અર્પણ કરી. કેટલાક દિવસ ત્યાં સ્થિરતા કર્યા પછી, શ્રી ઉત્પલદેવ તથા શ્રી ઊહડ મિત્ર ત્યાંથી પશ્ચિમ રાજપૂતાના પ્રતિ પ્રયાણ કરવાનું વિચારીને મહારાજાધિરાજશ્રીને જણાવ્યું, કે હે રાજ! રવત– નૂતન રાજ્ય વસાવવાની ગણનાથી અમે શ્રી શ્રીમાળ નગરીથી પ્રયાણ કરેલ હોવાથી, હવે અમને. પશ્ચિમ રાજપૂતાના પ્રતિ પ્રયાણ કરવા અનુમતિ આપો. મહારાજાધિરાજશ્રીએ જણાવ્યું કે યુવરાજકુમારસિંહજી ! આપની યથારુચિ જે ભૂમિપટ ઉપર આપને રાજ્ય વસાવવું હેચ, તે ભૂમિપટને આ૫ નિર્ણય કરીને જણાવે, એટલે આપની રુચિ પ્રમાણે આપણા મન્દીશ્વરજી સેનાપતિજી પ્રમુખ રાજરત્ન આયેાજન કરીને અનેક ગગનચુખી વિશાળ પરમરમણીય રાજભવને, મહાલયે, રાજસભાઓ હાટ હવેલી યુક્ત પાટનગર પૂર્વકનું વિશાળ રાજ્ય વસાવી આપે. યુવરાજશ્રીએ જણાવ્યું રાજન્ ! આપશ્રીજીએ આપની. પરમસીજન્યતા દાખવીને રાજ્ય વસાવી આપવાની ઔદાર્ય પૂર્ણ ભલી લાગણી વ્યક્ત કરી, તે આપશ્રીજીનું પરમ સૌજન્ય છે, અને તદર્થે હું આપશ્રીજીને આભારી છું. પરતુ ઉત્તમ. નામે ખ્યાત થાય, અધમ હોય તે મામાજીના નામે ખ્યાત.

Page #21
થાય, અને અધમાધમ હોય, તે શ્વસુરજીના નામે પ્રખ્યાત થાય. નીતિશાસ્ત્રો અને લોકવ્યવહાર પણ એ વાતનું સમર્થન કરે છે રાજન્ ! અધમાધમ કેટીની તો વાત જ નહિ, પરંતુ મધ્યમણિ રૂપે અર્થાત પિતાજીના નામે ખ્યાત થવાને પણ સ્વમમાં માનસિક વિચાર આવી જાય, તે ય હું એમ માનું છું, કે પરમ્પરાગત ચાલી આવતી મારા પૂર્વજોની સુકુલીનતા અને પરમ સુઉજ્જવળ કીતિમાં કલંકરૂપ છે, પરમ સુકુલીન પિતાજીને સુપુત્ર હોય, તે તે પાર્જિત પૂર્વપદય ઉપર અટળ વિશ્વાસ રાખીને તદનુસારના સત્પરુપાર્થ ઉપર જ નિર્ભર રહે. એ જ એની સાચી પરમસુકુલીનતા અને સૌજન્યતા છે. માટે આપશ્રીજી પ્રસન્નતાપૂર્વક પ્રયાણાની અનુમતિ આપો. મહારાજા ધિરાજ શ્રીએ આપેલ વસમી વિદાય અને યુવરાજશ્રીનું પશ્ચિમ રાજપૂતાના પ્રતિ પ્રયાણ શુભ દિન અને શુભ મુહૂર્તવેળાએ શુભ શકુનપૂર્વક યુવરાજશ્રીજી તથા શ્રી ઊહડમિત્રની પશ્ચિમ રાજપૂતાના પ્રતિ પ્રયાણ સજજ થઈને રાજભવનથી નીત્ત પ્રયાણ કરે છે, તે સમયે મહારાધિરાજ પ્રમુખ સમસ્ત રાજકુળ, મસ્ત્રીધર, સેનાપતિ, સેના તેમ જ નગરજને અપૂર્ણ નેત્રએ દુઃખિત હૈયે - વસમી વિદાય આપે છે. આઉઆથી લગભગ સાઠ બાસઠ 60-62) ગાઉ એટલે આધુનિક કિલોમિટરના માપે લગભગ 200 કિલોમિટર દૂર ગયા. એટલે અતિ રમણીય પર્વતીય વિભાગ યુક્ત અતિવિશાળ ભૂમિપટ આવ્યું. જેની પશ્ચિમ

Page #22
દિશાએ લગભગ બસે (ર૦૦) વિોમિટર પ્રમાણને અતિવિસ્તૃત સમુદ્રકિનારે હતું. જેથી એ વિશાળ ભૂમિપટ પ્રત્યે યુવરાજશ્રીનું મન આકર્ષાયું. તેઓશ્રીને વિચાર આવ્યું, કે જે રાજ્ય કે નગરને અતિવિસ્તૃત સમુદ્રકીનારે મળતું હોય, તે રાજ્ય કે નગરમાં દેશ વિદેશથી અનેક સાહસિક વાણિજ્યકારે (વેપારીઓ, વેપાર અર્થે આવીને વસવાટ કરે, અને રાજ્યદ્વારા આયાત નિકાસ આદિ કેઈપણ પ્રકારના વેપાર ઉપર નિયત્નણ પ્રતિબન્ધ, કે કઈ પણ વિશેષ પ્રકારના શૂક કે આવ્યયકર આદિના મહાઅનીતિમય કરભાર ન હોય, તે. સાહસિક વ્યવસાયિકે મનમૂકીને ભરપેટ વ્યવસાય કરી શકે. જેટલા અંશે વાણિજ્યને વિકાસ એટલા અંશે રાય. સમૃદ્ધિશાળી બને. એ રાજ્ય આર્થિકદષ્ટિએ મહાસમૃદ્ધ અને મહાશક્તિ સમ્પન્ન ગણાય. યુવરાજશ્રી ઉત્પલદેવને આ વિશાળ ભૂમિપર ઉપર આગામિ નિકટના ભવિષ્યમાં એક નામાંકિત અર્થાત્ ખ્યાતનામ મહાસમૃદ્ધ રાજયના પાટનગર થઈ શકે તેવા દર્શન થયા. આ બધા કારણેથી આ વિશાળ ભૂમિપટ ઉપર રાજય વસાવવા માટે યુવરાજશ્રીનું મન આકર્ષાયું–લલચાયું. યુવરાજ શ્રી ઉત્પલદેવની વિચારણાનું આપણે વિલેપણ કરતાં નિષ્કર્ષ એ નીકળે છે, કે શ્રી ઉત્પલદેવ પ્રગલ્સપ્રતિભા સમ્પન્ન, અપ્રતિમ વિશિષ્ટ બુદ્ધિશાળી, મહાચતુર માર્મિક સંજય નીતિશ, આદર્શ વાણિજ્ય નીતિજ્ઞમાં એકઠા,

Page #23
14 સમયજ્ઞ હતા, તેમ જ ઔચિત્ય દર્ય-પ્રમુખ અનેક વિશિષ્ટ ગુણપુષ્પોની મઘમઘતી સુમધુર સુવાસથી યુવારાજશ્રીજીનું જીવન 5 - સુવાસિત હશે. અને એ વિશિષ્ટ ગુણપુષ્પની મઘમઘાયમાન સુમધુર સુવાસથી અન્ય જનને પણ પ્રસન્નતા થતી હશે. એ વિશાળ ભૂમિપટ ઉપર સમૃદ્ધ રાજ્ય વસાવવાને યુવરાજશ્રી ઉત્પલદેવને ઉદ્દભવેલ વિચાર શ્રી ઊહડ મિત્રને જણાવે છે. તેઓ પણ અતિવિશિષ્ટ બુદ્ધિશાળી હતા. રાજ્ય વસવાટ માટે પરસ્પર વિચાર વિનિમય કરતાં, ઉભયને એક વિચાર થતાં. એ વિશાળ ભૂમિપટ ઉપર રાજ્ય વસાવવાને નિર્ણય કરે છે. શ્રી ઉપકેશપુર મહાનગરને વસવાટ રાજ્યની સ્થાપના અને શ્રી ઊહિડની મહામત્રીશપદે નિયુક્ત શુભ દિન શુભ મુહુર્ત અને શુભ શકુનપૂર્વક એ વિશાળ ભૂમિપટ ઉપર શ્રી ઉત્પલદેવે નન્દનવનસમ નૃત્ય કરતું, અને અમરાવતીસમ ઓપતું અતિ રમણીય બારયોજન લાંબું અને નવજન પહેલું “શ્રી ઉપકેશપુર” નામે અતિવિરાટ પાટનગર વસાવીને રાજ્યની સ્થાપના કરી. શ્રી ઊહડ મિત્રને મહામન્વીશ પદે નિયુક્ત કર્યા. ઘુઘવાતા મહાસાગરને અતિવિરાટ સમુદ્રનિકારો મળવાથી વ્યવસાયાદિમાં દિન પ્રતિદિન અપ્રિતમ પ્રગતિ સધાતી ગઈ.

Page #24
વાણિજ્યકારો સમૃદ્ધ મહાસમૃદ્ધ થતા ગયા. ગણનાપાત્ર વાણિજ્ય ક્ષેત્રમાં શ્રી ઉપકેશપુરે એક અજોડ મુખ્ય અને મહાસમૃદ્ધ વાણિજ્ય ક્ષેત્રરૂપે પ્રતિષ્ઠા પ્રાપ્ત કરી લીધી. જેથી અ૮૫ સમયમાં ભવ્યબંદર રૂપે વિશ્વવિખ્યાત થયું. વિશ્વવિખ્યાત ભવ્યબન્દર અને નરવીર ક્ષત્રિય બ્રાહ્મણનું આગમન | શ્રી ઉપકેશપુર મહાનગર અલ્પસમયમાં જ વિશ્વવિખ્યાત ભવ્યબંદર થવાથી વાણિજ્યક્ષેત્રે અજોડ કેન્દ્રસ્થાન પ્રાપ્ત કર્યું. જેથી એ મહાનગરની ખ્યાતિ દિગન્ત વ્યાપી થઈ. આ મહાનગરમાં વસવાટ કરવા માટે અનેક પુણ્યવતોના મન લલચાયા. “શ્રી શ્રીમાળ” નગરથી અઢાર હજાર ક્ષત્રિય કુટુંબ અને નવ-હજાર બ્રાહ્મણ કુટુઓ, તેમ જ અન્યત્રથી ક્ષત્રિય, બ્રાહ્મણ, વણિક પ્રમુખ અઢારે વર્ણના હજારો કુટુઓએ તે મહાનગરમાં આવીને વસવાટ કર્યો. "ततः श्री श्रीमालनगराद् अष्टादशसहस्त्रक्षत्रियकुटुम्बकानि नवमहस्त्र ब्राह्मणकुटुम्बकानि च आगत्य उपकेशपुरे निवसिताः / द्वादशयोजनमीता नगरी जाता મહાઅમિ- વામમાગિઓને મહારહિસાજન્ય પાપોપદેશ અને પાખંડ લીલા * શ્રી સૂર્યચન્દ્રવંશીય રાજા પ્રમુખ નરવીર ક્ષત્રિયો અને અન્ય પ્રજાજનો કાળક્રમે મહામિથ્યાત્વિ–વામમાર્ગીય અધમિઓના કુસંસ્કારની પૂર્ણ અસરતળે આવી ચૂક્યા હતા.

Page #25
મહાઅધર્મિ વામમાર્ગ ધર્મના નામે, અને દેવદેવીઓને. સન્તુષ્ટ કરવાના નામે યજ્ઞમાં એને બલિ દેવાને મહાકુર હિંસાજન્ય પાપોપદેશ નિઃશંકપણે જોરશોરથી કરવા લાગ્યા. યજ્ઞમાં બલિ દેવાતા પશુઓને સ્નાન આદિથી પવિત્ર કરીને, કંકુનું મસ્તકે તિલક કરી ગુલાલ અબીલ આદિ છાંટીને મન્ત્રોથી અભિમંત્રિત કરીને સુસંસ્કારિત કરીને પછી જ યજ્ઞવેદીના કુંડમાં હેમવા માટે વધ કરવામાં આવે છે. જેથી દેવદેવીઓ સત્પષ્ટ રહે, અને વધ કરાયેલ પશુઓ સ્વર્ગની ગતિને પામે છે. માટે એ હિંસા હિંસા ગણાતી નથી. મન્વથી સંસ્કારિત કરેલ હોવાના કારણે વધ કરીને યજ્ઞવેદીમાં હેમાયેલ પશુઓનું માંસભક્ષણ, અને મલપાન અવશ્ય કરવું જ જોઈએ. એ રીતે માંસાહાર અને મદ્યપાન ન કરીએ, તે યજ્ઞધર્મને અનાદર કર્યો ગણાય. એ મહાપાપ ગણાય. યજ્ઞમાં પશુધ, માંસાહાર, અને મદ્યપાન કરવું, એ તે પુણ્યકાર્ય ગણાય. આવા ધાર્મિક પુણ્યકાર્યને અ૫લાપ કરવો એ મહાપાપ છે. યામાં પશુવધ, માંસાહાર અને મદ્યપાન ન કરીએ, તે આપણે દેવ દેવીઓને ઘેર અનાદર કર્યો ગણાય. એ અનાદથી દેવ દેવીઓ અપમાનિત થાય, કે પાયમાન થાય, દુષ્કાળ,મારિ આદિ અસાધ્ય ભયંકર રેગાદિના ઘર ઉપસર્ગો અને ઉ૫દ્ર પણ કરે. માટે દેવ દેવીઓને સન્તુષ્ટ રાખવા માટે યજ્ઞમાં પશુવધ, માંસાહાર, અને મદ્યપાન અવશ્ય કરવું જ

Page #26
જોઈએ, એ પાપ કાર્ય નથી, પરંતુ પુણ્યકાર્ય છે. ધર્મના નામે કરાતો મહાફૂર હિ સાજન્ય પાપોપદેશ, માંસાહાર-મદ્યપાન અને અનાચાર વ્યભિચાર, મહાપાપમય વામમાર્ગો-પાખંડીએ ની પાખંડલીલાથી વાહિત થયેલ સરળ આશયી નરવીર ક્ષત્રિય મહારથિઓ અને અન્ય પ્રજાજને ધર્મબુદ્ધિથી યજ્ઞમાં પશુવધ માંસાહાર, મદ્યપાન આદિ મહાપાપે નિઃશંકપણે, કરતા હતા. પશુવધ આદિના એ મહાપાપે એટલી બધી સીમાતીત માઝા મૂકી હતી, કે એ મહાપાપ શ્વાસોશ્વાસની પ્રક્રિયાની જેવું સહજ બની ગયું હતું. વાહિત આત્માઓ સીમાતીત એવું મહાપાપ કરીને, પણ પિતે એક વિશિષ્ટ ધમ આરાધના કરી છે, એ આત્મસંતોષ અનુભવતા હતા. પશુધ આદિ મહાપાપ છે, એટલું બેલિનારને પણ મહા. નાસ્તિક ગણાવતો. મહાપાખંડી વામમાગીએ એ ધર્મના નામે મહાર. હિં સાજન્ય પાપપદેશ દઈ દઈને પશુવધ આદિના એ મહાપાપને ઠાંસી ઠાંસીને, ફૂટી ફૂટીને સરળ આશયી લેકમાનસ ઉપર એવું સ્થિર પ્રતિષ્ઠિત કર્યું હતું, કે યજ્ઞ આદિમાં ધર્મના નામે કરાતે પશુવધ, અને માંસાહાર આદિ ધર્મ નથી. પણ મહાઅધમ છે. મહાપાપ છે. માત્ર એટલું બેલનારને પણ મહાપાખંડી વામમાગી એ મહાનાસ્તિકરૂપે ગણાવતા હતા. તે કાલે એ મહાપાપને વિરોધ કરનારને જીવવું દુષ્કર હતું.

Page #27
18 શ્રી રાજપૂતાનાની પવિત્ર ધરાને અત્યંત કમકમાટ ઉપજાવે તેવો કરુણ આર્તનાદ યજ્ઞયાગાદિમાં દેવદેવીઓને સન્તુષ્ટ કરવાનું કપલકલ્પિત નિમિત્ત ઊભું કરીને ધર્મના નામે યજ્ઞવેદીકુંડમાં બલિ દેવાના નામે વધ કરવાથી પશુઓને થતી મહોત્રાસજન્ય રૌદ્રવેદનાથી અત્યંત કરુણામય કારમી કિકિયારીઓના કકળાટથી કમકમી ઊઠેલ અને પશુઓના રક્તવર્ણ શેણિતના પ્રવાહથી ખળભળી ઊઠેલ રાજપૂતાનાની પવિત્રધરાથી એ મહાવેદના સહન ન થવાથી, જાણે એ પવિત્રધરાનું પેટાળ ચીરાઈને તેમાંથી શેણિત ન વહેતું હોય એવું અતિભયાનક રૌદ્ર સ્વરૂપ ભાસતું હતું. મહાપાખંડી વામમાગીએ પાખંડલીલા આચરીને પવિત્ર ધરાને નરકાગાર જેવી બનાવી દીધી હતી. પાખંડીઓના અસહ્ય મહાત્રાસમય ધમપછાડાથી ધમધમી ઉઠેલ એ પવિત્રધરા પાખંડલીલામય તાંડવનૃત્યથી મિક્ષ મેળવવા માટે જણે હૈયાફાટ રુદન કરતી ન હોય ? પિતાના ઉદ્ધાર માટે સૉને સંકેત કરવા, મહન્તને મહેર કરવા અને શરાએ સાદ દેવા જ જાણે એ પવિત્ર ધરા સજજ થઈ ન હોય એવી ભાસતી હતી. વામમાગને આથરનારે મહાકુર કપૂતવર્ગ મહદંશને જનસમુદાય મને સમસ્ત જીવસૃષ્ટિની આધારશિલા માને છે. મને પૃથ્વીમાતા કે ધરતીમાતા કહીને સબોધે છે. મિથ્યાત્વમેહનીયરૂપ મહામાદકમદ્યનું પાન

Page #28
- 19 કરવાથી મદોન્મત્ત થઈને, અને સન્નિપાત જેવા મહાભયંકર કામવરના તીવોન્માદમાં અબ્ધ બનીને અત્યન્ત અવિવેકભર્યા અનાચારને નિ:શંકપણે સેવન કરનાર, અને અજ્ઞાનરૂપ ગાઢ અન્ધકારમાં અથડાતે કૂટાતો એ મારે જ અમુક કપૂતવમાં વામમાર્ગને આચરનારે મહાફૂર પાખંડી બને છે. આ તે રાજપૂતાનાની પવિત્ર પુણ્યભૂમિ કે કુરુક્ષેત્રની કારમી મહારૌદ્ર યુદ્ધભૂમિ? મહાર વામમાર્ગી-પાખંડ-કપૂતોએ પિતાની પાખંડલીલાને હિંસાનું ધારદાર કાતિલ શસ્ત્ર આપી મહા આક્રમક બનાવીને મારા મૂક સન્તાનની સામે યુદ્ધ ચઢાવી છે. એ યુદ્ધને દેશવ્યાપી બનાવીને મહાયુદ્ધમાં પરિવર્તિત કર્યું છે, જેના મહાકટુફળ સ્વરૂપે પ્રતિવર્ષે મારા કરડે મૂકસન્તાનોની અતિક્રૂરતા ભરી ઘેર મહાહત્યા, અને માંસાહાર, મદ્યપાન, અનાચાર, દુરાચાર, વ્યભિચાર આદિ મહાપાપોએ એવી માઝા મૂકી છે, કે તેનું શબ્દ દ્વારા વર્ણન કરવું અશક્ય છે. હત્યા કરાયેલ પશુઓને રક્તપાતથી મારી એવી મહાભયંકર કારમી કદર્થના અને દુર્દશા થઈ છે કે, મારા દેદાર જોનારને તે એમ જ લાગે (ભાસે) કે, આ તે રાજપૂતાનાની પવિત્ર પુણ્યભૂમિ છે કે કુરુક્ષેત્રની મહારૌદ્ર યુદ્ધભૂમિ છે ? એ મારા માડીજાયા ભડવીર સપૂત ! મારી એવી કારમી કદર્થના અને ભયંકર દુર્દશા જોઈને પણ કેમ તમને મારા પ્રત્યે કરુણા ઊપજતી નથી ? એ મારા સપૂતો! હવે

Page #29
20 તે તમે જાગે, છે કેઈ તમારામાં મહાકરુણાસાગર ભડવીર ? છે કેઈ મારું કલ્યાણ કરનાર છે કેઈ મારે મોક્ષ કરનાર ? મારા ઉપર અસીમ કરુણામય અનન્ત ઉપકાર કરી મારી થતી ભયંકર કદથનાથી મારું રક્ષણ કરે! મારો ઉદ્ધાર કરો! મારે પરમ ઉદ્ધાર કરો! મા મને અત્યંત કરુણાજન્ય આર્તનાદથી કમકમી ઊઠેલ પ. પૂ. આ. શ્રી સ્વયસ્પ્રભસૂરીશ્વરજી મહારાજ મામને અત્યન્ત કરુણાજન્ય આર્તનાદમય સાદથી પરમપૂજ્યપાદ પરમકારુણિક આચાર્યપ્રવરશ્રી સ્વય...ભસૂરીશ્વરજી મહારાજનું પરમવાત્સલ્યમહાનદહૈયું દ્રવિત થઈને અકથ્ય મને વેદનાથી જાણે કકળી ન ઊઠયું હોય? અને એ મને વેદનાની પરમ ઉપશાતિ માટે જ, જાણે પરમ પૂજ્યપાદ આચાર્યપ્રવર શ્રી સ્વયસ્પ્રભસૂરીશ્વરજી મહારાજે સ્વપટ્ટધર આચાર્યપ્રવરશ્રી રત્નપ્રભસૂરીશ્વરજી મહારાજને ઉત્તરરાજપૂતાનાની પવિત્ર પુણ્યભૂમિ ઉપર વિચારવાનો કઈ રીતે શુભ સંકેત કરે છે? એ શુભ સંકેતમાં જ સ્વપરનું કલ્યાણ અને મક્ષ માનીને પરમપૂજ્યપાદ ગુરુમહારાજશ્રીજીની આજ્ઞા શિરસાવા શિરોમાન્ય કરીને શ્રી “શ્રીમાળથી શુભ મુહુર્ત પ્રયાણ કરીને કઈ રીતે શ્રી અબુદાચળ મહાતીર્થ પ્રતિ પધારે છે? ત્યાં શાસનદેવી શ્રી ચકેશ્વરીદેવી આવીને સબહુમાન વિનતિપૂર્વક શું શુભ સંકેત કરે છે? અને એ સંકેતાનુસાર પરમ પૂજ્યપાદ આચાયપ્રવરશ્રી રત્નપ્રભસૂરીશ્વરજી મહારાજ

Page #30
આદિ પાંચસે (500) મુનિવરે વિહાર કરીને “શ્રી ઉપકેશપુર” પ્રતિ કઈ રીતે પધારે છે? તેનું વિહંગાવલોકન કરીએ. પરમ પૂજ્યપાદ આચાર્યપ્રવરશ્રીજીને શુભ સંકેત પરમ પૂજ્યપાદ, પરમ આરાધ્યાપાદ, પ્રાતઃસ્મરણીય, ચતુર્દશપૂર્વધર પરમબહુશ્રુત ચતુર્કોનધારક શ્રી જિનેન્દ્રશાસનના પરમ હિતચિન્તક અને પરમપ્રભાકર, જંગમ યુગપ્રધાનક૯પ આચાર્યપ્રવરશ્રી સ્વયપ્રભસૂરીશ્વરજી મહારાજ સ્વપટ્ટધર ચરિત્રનાયક આચાર્યપ્રવરશ્રી રત્નપ્રભસૂરીશ્વરજી મહારાજને તારક શુભસંકેતરૂપે જણાવે છે કે, મારી અતિવૃદ્ધાવસ્થાના કારણે હું તે ક્ષીણજઘાબળી થયેલ હોવાથી, હું તો ઉત્તર પશ્ચિમ રાજપૂતાનાની ખમીરવતી પવિત્ર પુણ્યભૂમિ ઉપર વિચરવા અસમર્થ છું. પરંતુ તમે સશક્ત છે, ચતુર્દશપૂર્વ ધર બહુશ્રુતિ છે, ચતુર્કાન અને અનેક લબ્ધિના ધારક છે. જંગમ યુગપ્રધાન કલ્પ છે, શ્રી જિનેન્દ્રશાસનના પરમ હિતચિન્તક અને મહાપ્રભાવક પણ છે, એટલે તમે એ ખમીરવતી પવિત્ર પુણ્યભૂમિ ઉપર વિચરી શકે તેમ છે. એ પવિત્ર ભૂમિ ઉપર વિચરવાથી અનન્ત મહાતારક શ્રી જિનેન્દ્રશાસનની અપૂર્વ પ્રભાવનાને અપ્રતિમ લાભ થશે. ચરિત્રનાયકે અંજલિબદ્ધનત મસ્તકે જણાવ્યું કે જેવી “પરમ પૂજ્યપાદશ્રીજીની આજ્ઞા” એ રીતે પરમ વિનયશી ગુરુ આજ્ઞાને શિરસાવજો શિરેમાન્ય કરી. શ્રી અર્બુદાચળ મહાતીર્થ પ્રતિ પ્રયાણ પરમપૂજ્યપાદ આચાર્યપ્રવર શ્રી સ્વયસ્પ્રભસૂરીશ્વરજી

Page #31
મહારાજને પરમસબહુમાન વિધિવત ગુરુવન્દન કરીને તેઓશ્રીના હાર્દિકે આશીર્વાદ રૂપ અભિમત્રિત વાસચૂર્ણ મસ્તકે લઈને શુભદિને શુભમુહૂર્ત ચરિત્રનાયક આચાર્યપ્રવર શ્રી રત્નપ્રભસૂરીશ્વરજી મહારાજના પાંચસો (500) શિષ્ય મુનિવરેના પરિવાર સહિત વિહાર કરીને શ્રી અબુદાચળ મહાતીર્થ પધારે છે. કેટલાક દિવસે ત્યાં સ્થિરતા કરીને તીર્થયાત્રાને અપૂર્વ લાભ લેતાં શ્રી જિનેન્દ્રપરમાત્માની ભક્તિમાં ઓતપ્રેત બને છે. શ્રી અર્બુદાચળ મહાતીર્થ ચક્રેશ્વરીદેવીનું આવાગમન એક દિવસે શાસનદેવી શ્રી ચક્રેશ્વરીદેવી શ્રી અબુદાચળ મહાતીર્થે આવે છે. શ્રી જિનેન્દ્ર પરમાત્માની હર્ષોલ્લાસથી ભક્તિ કરીને, પરમપૂજ્યપાદ ચરિત્રનાયકશ્રીજી મહારાજ વિરાજિત છે, ત્યાં આવીને પરમપૂજ્યપાદશ્રીને પરમ સબહુમાન વિધિવત વન્દન કરીને સંયમ યાત્રા નિર્વહનની અને પરમપુણ્યવતી ધર્મકાયાએ સુખશાતા પ્રવર્તે છે કે કેમ ?–તેની પૃચ્છા કરીને અંજલિબદ્ધ નતમસ્તકે સબહુમાન પરમનિમ્રભાવે સુમધુરવાણીએ વિજ્ઞપ્તિ કરતાં જણાવ્યું કે ભગવન્ત રાજપૂતાના મરુધરની પવિત્ર પુણ્યભૂમિ ઉપર આદિત્યની જેમ ઓપતા અને તપનની જેમ તપતા પરમખમીરવન્તઃ સૂર્યચન્દ્રવંશીય રણબંકા ક્ષત્રિય નરવીરનું આધિપત્ય આદિત્યની જેમ તપી રહ્યું છે. પરંતુ એ પ્રદેશને સમસ્ત જનસમુદાય જૈનધર્મના પરમ સુસંસ્કારથી સર્વથા રહિત હોવાના કારણે, જૈનાચારને સર્વથા અજાણ હોય છે તે સ્વાભાવિક જ છે. એટલે એ પવિત્ર ધરા

Page #32
23 પર ઉવિચરતા અમુક સમય પર્યન્ત તે, ઉગ્ર તપ, ઉગ્ર પરિપહો અને ઉગ્ર કષ્ટ સહન કરવાં પડશે, પરંતુ અન્તમાં એ પ્રદેશને આપશ્રીજીનો ઉગ્રવિહાર જિનેન્દ્રશાસનની પ્રભાવનાની દષ્ટિએ સફળતાના શિખરે રહેશે આપશ્રીજીના જીવનમાં એક અવિસ્મરણીય પરમ અનમેદનીય પ્રસંગ લેખાશે. આપશ્રીજીનું ઉત્કટ સંયમ-તપ-ત્યાગ અને અપ્રતિમ પ્રભાવશાલી સુમધુર-સદુપદેશથી એ શાસનક્તઓ અને લાક રણબંકા નરવીર ક્ષત્રિયે મહામિથ્યાત્વને અને મહાક્રૂરતાભર્યોથેરપશુધનો સર્વથા ત્યાગ કરવાપૂર્વક જૈનધર્મને અંગી કરીને ધમના અપૂર્વ આરાધક અનન્ત મહાતારક શ્રી જૈનેન્દ્ર શાસનને મહાઉદ્યોત અને પરમપ્રભાવના કરનારા થશે, એ રીતે આપશ્રીને શ્રી જિનેન્દ્રશાસનની યાને સત્ય ધમની અપૂર્વ પ્રભાવના કર્યા અપ્રતિમ લાભ થશે. જેને અપૂર્વ આનંદ, અને પરમપ્રસન્નતા આપશ્રીજીને આજીવન રહેશે. પરમ પૂજ્યપાદ ચરિત્રનાયકશ્રીજીએ જણાવ્યું જેથી ક્ષેત્રસ્પર્શન, ત્યાર પછી પરમપૂજ્યપાદશીને પરમ સબહુમાન વન્દન નમસ્કાર કરીને શ્રી ચકેશ્વરી દેવી ત્યાંથી અન્તર્ધાન થયાં. પરમપૂજ્યપાદ આચાર્યપ્રવરશ્રી રત્નપ્રભસૂરીશ્વરજી મહારાજનું શ્રી ઉપકેશપુર મહાનગ૨ પ્રતિપ્રયાણ ઉત્તર રાજપૂતાનાની પવિત્ર પુણ્યધરા ઉપર વિચરવા માટે પરમપૂજ્યપાદ આચાર્યપ્રવર શ્રી સ્વયસ્પ્રભસૂરીશ્વરજી ગુરુમહા સજના હાર્દિક શુભ આશીર્વાદપૂર્વકનો મહામાંગલિક શુભસંકેત

Page #33
અને શાસનદેવી શ્રી ચકેશ્વરીદેવીની પરમ બહુમાનપૂર્વકની અત્યાગ્રહપૂર્ણ વિનતિ એટલે સુવર્ણમાં સુવાસ. એથી ઉત્તર રાજપૂતાના પ્રતિ વિચરવાને પરમપૂજ્યપાદ ચરિત્રનાયક આચાર્ય પ્રવરશ્રી રત્નપ્રભસૂરીશ્વરજી મહારાજનો ચિત્તોત્સાહ અને ગુણે અભિવર્ધિત થશે. હવે પછી જ્યાં જ્યાં પરમપૂજય પાદશ્રી કે પરમપૂજ્યશ્રીજી એ ઉલ્લેખ આવે ત્યાં સર્વત્ર પરમપૂજ્યપાદ ચારિત્ર નાયક આચાર્યપ્રવરશ્રી રત્નપ્રભસૂરીશ્વરજી મહારાજ સમજવા. પરમપૂજ્યપાદશ્રીજી પાંચસે (500) શિષ્ય મુનિવરેના પરિવાર સહિત શ્રી અબુદાચલમહાતીર્થથી શુભમુહૂતે પ્રયાણ કરી ઉત્તર રાજપુતાના પ્રતિ વિહાર લંબાબે ગ્રામનુગ્રામ વિહાર કરતાં કરતાં કેટલા સમય પશ્ચાત પશ્ચિમ રાજપૂતાનાની પુણ્યવતી ધરાના મુગટસમ પરમ ખ્યાતનામ પાટનગર શ્રી ઉપકેશપુર મહાનગરમાં પધાર્યા. પ્રચંડપાપમય પાખંડલીલારૂપ નિહાબાલિશ અભદ્રવ્યવહાર મહાઅધર્મ યાને પ્રચંડપાપમય પાખંડલીલારૂપ મહાબાલિશ અભદ્રવ્યવહારજનિત મને વેદનાથી પરમપૂજ્યપાદશ્રી મહાકરુણાસિંધુ અને પરમવાત્સલ્યમહાનદ પૂતઆત્મા કમકમી ઊઠે છે. એ અસહ્ય મને વ્યથાની પૂર્ણ શાન્તિ માટે દેવાધિદેવને માનસિક અભ્યર્થના કરે છે, કે હે અનન્તાનન્ત પરમઉપકારક પરમતારક દેવાધિદેવ ! આપ એક જ અનન્તાન્ત

Page #34
25 પરમકરુણાના અને પરમવાત્સલ્યના મહાસાગર છો. આપ એક જ વિશ્વના પરમઉદ્ધારક છો. આપ જેવા અનન્તાનન્ત પરમતારકશ્રીનું ઝળહળતું શાસન જયવતુ પ્રવતતું હોવા છતાં મહામહથી મૂર્ણિત અને અજ્ઞાનથી અભિભૂત એવા મહામિથ્યાવિ વામમાગ પાખંડીએ ધર્મના નામે મહાક્રૂરતાભરી ઘેરહિંસા, માંસાહાર, અને મદ્યપાન પ્રમુખ મહાપાપમય પાંખંડલીલાના તાંડવનૃત્યને મહાભયંકર ઉત્પાત મચાવીને પરમ ખમીરવન્ત સરળ આશયવાળા પુણ્યવોને પાપમય મહાઅધર્મના ઉન્માર્ગે દોર્યો છે. હે નાથ! આપના અનન્તાનન્ત પરમ પ્રભાવે આ પાપ આચરણથી જીવમાત્રની મુક્તિ થાઓ, શીધ્રાતિશીધ્ર પરમકલયાણકારક શ્રી આહંતધર્મની પ્રાપ્તિ થાઓ જેથી જીવમાત્ર આત્મકલ્યાણ સાધીને મોક્ષપદ પામી શકે. એજ એક મારી પરમ વિનમ્રતમ હાદિક અભ્યર્થના. પરમ પૂજ્ય શ્રી જૈનધર્મનો દિવ્ય દર્શન કરાવવા પરમપૂજ્યપાદશ્રીની સ્થિરતા પરમપૂજ્યપાદ શ્રીજી વિચારે છે, કે “શ્રી ઉત્પલદેવ” રાજા પ્રમુખ લાફો નરરન ક્ષત્રિયો પરમ ખમીરવન અને પરમ સુકુલીન પાત્ર હોવા છતાં એ પુણ્યવોને અનન્ત-મહાતારક પરમસત્ય શ્રી જૈનધર્મના દિવ્ય દર્શન થવાને પરમ સુગ પ્રાપ્ત ન થવાથી, અને મહાપાખંડમય વામમાગીઓની તાંડવલીલાનૃત્યની અને તાત્વિકવિદ્યાની કારમી અસર તળે હેવાના એ પુણ્યવન્તો મહારૌદ્રહિંસા આદિ મહાપાપનું તાંડવલીલામૃત્ય

Page #35
ખેલી રહ્યા છે. એ મહાપાપ-માર્ગ સર્વથા બંધ કરાવવા માટે, કોઈ પણ અપેક્ષા વિના પ્રબળ નિસ્વાર્થભાવે એ પુણ્યવન્તોને પરમસત્ય શ્રી જૈન ધર્મના દિવ્ય દર્શન અવશ્ય કરાવવા જ જોઈએ એમ વિચારીને ત્યાં સ્થિરતા કરે છે. એષણીય શુદ્ધ આહારપાણીની ગષણા - પરમપૂજ્યપાદશ્રીની અનુમતિ મેળવીને બેંતાલીશ (42) દોષ રહિત એષણીય શુદ્ધ આહાર પાણીની ગવેષણ કરવા માટે શ્રી ઉપકેશપુર નગરના ભિન્ન ભિન્ન પાટકે (પાડા-વિભાગો)માં પ્રતિદિન મુનિવરે ગોચરીએ જાય છે. પરંતુ જનસમુદાય જૈનધાર્મિક સંસ્કાર અને જૈનાચારથી સર્વથા અનભિજ્ઞ (અજાણ), તેમ જ મહદંશનો લેકસમુદાય માંસાહાર અને મદ્યપાન આદિ કરનારે હોવાથી શુદ્ધ આહાર પાને લાભ થતું નથી. એટલે પ્રતિદિન આહારપાણી વિના ખાલી પાવે એમને એમ સંઘાટક મુનિવરે વસતિમાં પાછા આવે છે. પરમપુજ્યપાદશ્રીજીને તથા પાંચસે (500) મુનિવરોને નિર્જળ ચોવિહારા ઉપવાસ ઉપર ઉપવાસ થવા લાગ્યા પરમ પૂજ્યપાદશ્રીને સંઘાટક મુનિવર પરમસબહુમાન વિનમ્રભાવે વિનયપૂર્વક વિનંતી કરી, કે ભગવન્તઃ પ્રતિદિન એવણીય શુદ્ધ આહારપાણીની ગવેષણ કરવા છતાં, તથા પ્રકારના એષણીય શુદ્ધ આહારપાણી ઉપલબ્ધ થતાં નથી, અને નિકટના ભવિષ્યમાં એ પ્રકારના શુદ્ધ આહાર પાણી ઉપલબ્ધ થાય તેવા કોઈ શુભ એધાણ પણ જણાતા નથી. હવે એ વિષયમાં

Page #36
આપશ્રીજીની જે આજ્ઞા એજ અમારા માટે તે “તહતિ”. પૂર્વક શિરસાવલ્થ શિરોમાન્ય છે. પરમ પૂજ્યપાદશ્રીજીએ જણાવ્યું કે આ ઘટના એક દાદ માંગે તેવી અતિવિકટ અને ગંભીર સમસ્યા હોવાથી વિચારણીય છે, એટલું જ જ નહિ, પણ તાત્કાલિક નિર્ણય કરવા પ્રબળ પ્રેરણા કરે છે. એ નિશક છે. નિકટના ભવિષ્યમાં શુદ્ધ આહારપાણી ઉપલબ્ધ થવાની શક્યતા ન હોય, તો અન્યત્ર વિહાર કરવા માટે મુનિવરને સુસજજ થવા માટે સૂચના આપે. પરમપૂજ્યપાદશ્રીની આજ્ઞા અનુસાર સર્વે મુનિવરોને વિહાર માટે સુસજજ થવા સંઘાટક મુનિવરોએ સૂચના આપી. અન્યત્ર વિહાર-પુનરાગમન અન્યત્ર વિહાર કરવા છતાં, ત્યાં પણ જનસમુદાયની એજ પરિસ્થિતિ હોવાથી આહાર પાણી ની કઈ ઉપલબ્ધિ ન થવાથી પુનઃ ઉપકેશપુર પધારે છે. ત્યાં કેટલાક દિવસ સ્થિરતા કરે છે એષણીય શુદ્ધ આહારપાણી ઉપલબ્ધ ન થવાથી પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીપ્રમુખ પાંચસે (500) મુનિવરેને નિજળ ચેવિહારા ઉપવાસ થતા જાય છે. તથાપિ એષણીય શુદ્ધ આહારપાણી ઉપલબ્ધ થવાની કોઈ શક્યતા ન જણાતાં પરમપૂજ્યપાદશ્રીની આજ્ઞાથી અન્યત્ર વિહાર અર્થે સુસજજ થઈ રહ્યા છે. એવું શ્રી ઉપકેશપુર મહાનગરના અધિષ્ઠાત્રી શ્રી ચામુંડા

Page #37
દેવીએ જ્ઞાનબળથી જાણીને વિચારે છે કે શ્રી જિનેન્દ્રશાસનની અપૂર્વ પ્રભાવનાને અપ્રતિમ લાભ થશે. એવી પરમ પૂજ્યપાદ આચાર્યપ્રવર શ્રી સ્વયપ્રભસૂરીશ્વરજી મહારાજની હાર્દિક શુભ આશીર્વાદપૂર્વકની આજ્ઞાથી, અને શ્રી ચકેશ્વરદેવીના શુભ સંકેતપૂર્વકની વિનતિથી, તે પરમપુજ્યપદ આચાર્ય પ્રવરશ્રી રત્નપ્રભસૂરીશ્વરજી મહારાજ પાંચસો (100) મુનિવરેના વિરાટ પરિવાર સાથે અત્રે પધાર્યા, અને પારણું કર્યા વિના એમને એમ ચોવિહાર ઉપવાસ કરતાં જ આ મહાવિરાટનગરથી અન્યત્ર વિહાર કરે, એ તો મારા માટે મહાકલંક અને મહા અભિશાપરૂપ ગણાય, એમ વિચારીને શ્રી ચામુંડાદેવી પ્રગટ થઈને પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીની પવિત્ર સેવામાં ઉપસ્થિત થાય છે. પરમપૂજ્યપાદ શ્રીજીની પરમબહુમાન અંજલિબદ્ધનત મસ્તકે વન્દન નમસ્કાર પ્રણામ કરીને પરમ વિનમ્રતમભાવે વિનતિ કરે છે, કે ભગવન્તઃ ! પરમ પૂજ્યપાદ ગુરુમહારાજની આજ્ઞાને પરમતારક માનીને શિરસાવા શિરોમાન્ય કરીને તે આપશ્રીજી પરમ ઉલાસથી અત્ર પધાર્યા. અને ઉપવાસ ઉપર ઉપવાસ કરીને એમને એમ વિહાર કરીને અન્યત્ર પધારો એ મારા માટે ભાસ્પદ તે નથી જ. પરન્ત મહાકલંક અને મહાઅભિશારૂપ છે આપશ્રીજી આ પવિત્ર વસુંધરા ઉપર સ્થિરતા કરે. અમુક સમય ઉગ્રતપ કરવું પડશે, ઉગ્ર પરિષહે અને મહાકબ્દો પણ સહન કરવા પડશે. પરંતુ અન્તમાં એ ઉગ્રત-ઉગ્ર પરિષહ અને મહાકષ્ટ અનન્તમહાતારક શ્રી જિનેન્દ્ર શાસનની અપૂર્વ પ્રભાવના અપ્રતિમલાભમાં પરિવર્તિત થશે.

Page #38
એ અપ્રતિમલાભરૂપ યશને ચાંદ આપના ભાલપ્રદેશે અંકાશે. માટે આપશ્રીજી અન્યત્ર વિહાર ન કરતાં અત્ર સ્થિરતા કરવા કૃપા કરે. “મો આવાર્યવાવાતુરામદૈવ સ્થાતિર્થ, महालाभो भविष्यति" અર્થ -ભો આચાર્યભગવન્તઃ ! ચાતુર્માસમાં અહીંયા જ સ્થિરતા કરવી આપશ્રીજીને મહાન લાભ થશે. એ રીતે શ્રી ચામુંડાદેવી વિનતિ કરીને વજન નમસ્કાર કરવાપૂર્વક દેવી અન્તર્ધાન થયાં. પરમપૂજ્યપાદશ્રીએ સવે મુનિવરોને જણાવ્યું, કે આ મહાનગરના અધિષ્ઠાત્રી શ્રી ચામુંડાદેવીએ અત્ર ચાતુર્ચાસ કરવાની વિનતિ કરીને જણાવ્યું કે અત્ર સ્થિરતા કરવાથી મહાન લાભ થશે. એટલે મેં તે ચાતુર્માસ અહીંયાજ સ્થિરતા કરવાનો નિર્ણય કર્યો છે. ચારમાસના ચેવિહારા ઉપવાસ કરવાની શક્તિ અને ભાવના હોય, તેઓ અત્ર ચાતુર્માસમાં સ્થિરતા કરે. અને જેમની શક્તિ અને ભાવના ન હોય તેઓને અન્યત્ર વિહાર કરી શકે છે. परमपूज्यपादप्रवराः पञ्चत्रिंशन मुनिभिः सह स्थिताः પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીની સાથે અન્ય પાંત્રીસ (35) મુનિવરે શ્રી ઉપકેશપુર મહાનગરમાં ચાતુર્માસ અર્થે સ્થિરતા કરી તેમાં સાત મુનિવરે તે 10 થી 12 વર્ષની બાળવયના હતા. તેઓશ્રીની પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીની સાથે જ ચાતુર્માસ કરવાની પ્રબળ ભાવના હોવાના કારણે સાથે જ રહ્યા હતા. અને શેષમુનિવરે પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીની આજ્ઞા અનુસાર અન્યત્ર વિહાર કર્યો હતે.

Page #39
20. પરમપૂજ્યપાદ શ્રીજી અમતમયધર્મદેશનનાને ધેધ વહેવરાવતા હતા, પૂજ્ય સંઘાટક મુનિવરે પ્રતિદિન મહાનગરના ભિન્નભિન્ન પાટકમાં એષણીય શુદ્ધ આહારપાણીની ગવેષણ કરવા જતા હતા, પ્રાસુક શુદ્ધ આહારપાણીને ચોગ ન થવાથી એમ ને એમ ખાલી પાત્રે સંઘાટક મુનિવરો વસતિમાં પાછા આવતા હતા તે સમયે પરમપુજ્યપાદશીજી પુષ્પરાવર્ત મહામેઘસમાન અતિગંભીર એવી પરમ સુમધુરવાણીએ અખલિત-પ્રબળધારાબદ્ધ પ્રવાહે પરમવૈરાગ્ય અને પ્રબળવલાસજન્ય અમૃતમય ધર્મદેશનાનો ધોધ વહેવરાવતા હતા. તેથી સર્વે મુનિવરે પરમ પૂજ્યપાદકીને પરમબહુમાન વિધિવત્ વદન કરીને પરમપ્રસન્નતાપૂર્વક સહર્ષ ચોવિહાર ઉપવાસનું પચ્ચકખાણ કરતા હતા. એ રીતે પરમપૂજ્યપાદશ્રીજી સહિત પાંત્રીશે (35) મુનિવરોને ચોમાસના વિહારા ઉપવાસ પૂર્ણ થયા. રાજકુમારિકા શ્રી સૌભાગ્યસુંદરીનું પાણિગ્રહણ અને શ્રી ઐલેક્યસિંહને સર્પ દંશ આ તરફ શ્રી ઉત્પલદેવરાજાનાં પટ્ટારાણી શ્રીમતી જ્વાલાદેવીની કુક્ષિથી જમેલ રાજકુમારિકા શ્રી સૌભાગ્યસુન્દરીનું લગ્ન અત્યાડમ્બરથી ચદ્રવંશીય શ્રી ઊહડ મહામત્રીશના સુવિનીત સુપુત્ર શ્રી શૈલેસિંહની સાથે ચારેક માસ જેવા અલ્પ સમય પૂર્વે થયું હતું. કેટલાક સમય વ્યતીત થયા પછી એક રાત્રિએ સુખશપ્યામાં

Page #40
3 સુસુપ્ત દમ્પતીમાંથી મત્રીશ્વર શ્રી હડસુપુત્ર શ્રી ગેલેક્યસિંહજી(પતિદેવ)ને સપ દશે છે. મંત્રીશ્વર શ્રી કકસૂતો મુગને રૂટ શ્રી શૈલેયસિંહજીના મુખમાંથી ચીસ પડે છે. સમીપમાં સૂતેલ શ્રીમતી સૌભાગ્યસુંદરીજી સહસા જાગૃત થાય છે. રત્નજડિત સુવણ સુમમાં ઝળહળતા વૃતદીપકના શાન્ત પ્રકાશમાં સપને જતાં જુવે છે. પતિદેવના પગના અંગૂઠામાંથી લેહીની ધારા વહેતી જોઈને શ્રીમતી સોભાગ્યસુન્દરીજીના મુખમાંથી ચિત્કાર અને પિકાર પડે છે, પથ્થર અને વજી જેવા મહાકઠેર હૈયાં પણ માખણ અને મીણની જેમ ઓગળી જાય તેવું અતિ હૈયાફાટ કરુણ આ રુદન કરે છે. આ કરુણ સમાચાર વાયુવેગે સમસ્ત નગરમાં પ્રસરતાં રાજ કુળ અને સમસ્ત નગરમાં ભયંકર હાહાકાર-શેકાકુળ અને મહાકારમી ઉદાસીનતા ફેલાય છે. સર્પદંશથી કાયામાં પ્રવેશેલ કાતિલ વિષની કારમી અસરથી અલ્પ સમયમાં મન્ત્રીપુત્ર શ્રી લક્યસિંહજી મૂચ્છિત થાય છે. નિર્વિષ કરવા માટે ઘતપાન આદિના કરાયેલ અનેક પ્રયોગો મહારાજાધિરાજ મહામત્રીશ્વર-સેનાપતિ તેમ જ નગરશેઠ પ્રમુખ અને રાજરો એકત્રિત થઈને શ્રી શૈલેયસિંહજીની કાયાને નિર્વિષ કરવા માટે, મન્ચીશપુત્રને ધૃતપાન, સુવર્ણ ઉકાળેલ જળપાન, મણિ-મન્ત્ર-ઔષધિ ગુટિકા આદિના કરાયેલ અનેક પ્રાગે નિષ્ફળ ગયા. એક રાત્રિમાં અઢીસે (250) જન જઈ શકે, તેવી

Page #41
વાયુવેગી સાંઢણીઓ દોડાવીને “ત્રવાહિર આદૂતા પરં ન sપિ સમર્થતંત્ર માન્હાતા જેવા ખ્યાતનામ ગણાતા અનેક માન્સવાદીઓને બેલાવ્યા. તેમણે પિતાની મન્નશક્તિ ઉપર અતૂટ વિશ્વાસ હતું, કે અમારી મન્નશક્તિ નિષ્ફળ જાય નહિ. એવા મન્સવાદીઓએ કરેલ ઝાડાઝપટ અને ટૂંક આદિના પ્રાગની કઈ અસર ન થઈ. અર્થાત્ સર્વ પ્રાગે નિષ્ફળ ગયા. શ્રી ઉત્પલદેવ રાજાએ કરાવેલ ઉદ્દઘોષણા જમાઈરાજ શ્રી લેયસિંહજીને સર્વથા નિર્વિષ કરનારને મારું અર્ધરાજ્ય અર્પણ કરવામાં આવશે. એ રીતે શ્રી ઉત્પલદેવરાજાએ પાટનગરમાં ઠેર ઠેર ઉદ્ઘોષણા કરાવી એટલામાં તે શ્રી લેયસિંહજીના મુખમાંથી ફીણના ગેટેગોટા નીકળવા લાગ્યા. શરીર લીલુછમ થઈને કાષ્ટવત નિચેષ્ટ થઈને ઢળી પડયું. મન્નાદિઓએ જણાવ્યું કે “વયં મૃતો વાહો રીયતામ્” શ્રી લેયસિંહજી મરણ પામ્યા. એમને અગ્નિસંસ્કાર કરે. રાજકુળ અને સમસ્ત પાટનગરમાં ભયંકર હાહાકાર મા શ્રીમતી સૌભાગ્યસુંદરીજીના મહાકપાન્તમય અતિકરુણ્ય હૈયાફાટ રુદનથી સમસ્ત રાજકુળ શેકાકુળ થઈને ચોધાર આંસુ. એ રડતું હતું. મહાનગરની નન્દવન જેવી નયનરમ્ય શેભા શત સહસ્ત્રધા હતપ્રહત યાને છિન્નભિન્ન થવાથી જેવું અતિરૌદ્રવિકરાળ-ભયાનક અને બિહામણું લાગે, તેના જેવું નગર ભાસતું હતું.

Page #42
શ્રીમતી સૌભાગ્યસુરીજીને સતી થવાની અનુમતિ અને સ્મશાનયાત્રા શ્રીમતી સૌ ભાગ્યસુન્દરીજીની અતિકાકલુદીભરી આજીજીથી તેમને સતી થવાની અનુમતિ આપી. દેવવિમાનક૯૫ સુસજ્જિત શિબિકામાં શ્રી શૈલેક્યસિંહજીને આરૂઢ કરીને સુગધી પુષ્પમાળાઓથી અલંકૃત કરાવેલ-લાફ મનુષ્યની પુષ્ટવૃષ્ટિઝીલતી, રાજા, મન્ચીશ સેનાપતિ-નગરશેઠ-રાજગુરુ પ્રમુખ લાખે કે મનુષ્ય અને તેનાથી માન સન્માન પામતી, રાજશાહી મહાઆડમ્બરપૂર્વક અને અનેક પ્રકારના વાજિન્નેના ગગનગુજિત મહાનાદપૂર્વક રાજગઢથી સ્મશાનયાત્રા પ્રયાણ થઈ ભયંકર હાહાકારથી સમસ્ત નગરમાં મહા-ઉદાસીનતાભર્યો સેપ પડ્યો. પૂરજોરમાં વહેતી ગંગાયમનાની જેમ સમસ્ત પ્રજાના નેત્રેમાંથી અશ્રુઓની ધારા વહેવા લાગી. મહાવિરાટ્રમાનવમેદનીયુક્ત સ્મશાનયાત્રા પાટનગરના મુખ્ય મુખ્ય રાજમાર્ગો ઉપરથી ફરીને નગરીની બહાર લુણહી પર્વતની સમીપમાં આવવા લાગી. તે સમયે શ્રી ચામુંડાદેવીએ જ્ઞાનને ઉપયોગ મૂકીને જાણ્યું કે, મત્રીશપુત્ર તે જીવિત છે. એટલે જૈનમુનિવરનું રૂપ લઈને સ્મશાનયાત્રા સમક્ષ પ્રગટ થયા. ત્યારે કેટલાક પદાવલીકારે એમ જણાવે છે કે, મન્ઝીશપુત્ર જીવિત છે. એ પ્રમાણે પરમપૂજ્યપાદ આચાર્ય પ્રવરશ્રી રત્નપ્રભસૂશ્વરજી મહારાજે જ્ઞાનબળને ઉપગ મૂકીને જાણેલ હોવાથી જૈન

Page #43
34 મુનિવરને સંકેત કરવા માટે મોકલાવ્યા હતા. “મિન विषये किं सत्यं ? तन्निर्णितु तु श्री जिनेन्द्रपादानां ज्ञानमेव પ્રમાણમ” “આ વિષયમાં શું સત્ય છે? તેના નિર્ણય માટે તે અનન્તાનન્ત પરમતારક શ્રી જિનેન્દ્રપરમાત્માનું જ્ઞાન જ પ્રમાણુ છે. પરંતુ એટલું નિર્વિવાદ છે, કે સ્મશાનયાત્રા નીકળતી હતી, ત્યાં મુનિવર પધાર્યા હતા. તેઓશ્રીએ સ્મશાનયાત્રિકોને પૂછયું કે, એક બાજુ ભેરો ભંભા દુંદુભિ પ્રમુખ બૃહદ્ વાજિબ્યોને ગગનગુજિત મહાનાદ, બે બે ગુલાલ ઉડાવી, ઢોલ, નગારા, શરણુઈ ભેરી, ભંભા, ઝલરી કાંસીજડા, મંજીરા તથા ખંજરી પ્રમુખ વાજિંત્રોના સુમધુરનાદપૂર્વક તાલબદ્ધ રાસદાંડિયા લેતા યુવકવર્ગથી કરાતું પ્રભુકીતન, ભજન, અને બીજી બાજુ પહાડહૈયાને પણ પીગળાવી દે તેવું અતિઆત. નાદમય હૈયાફાટ રુદન-આક્રન્દ અને મહાકકળાટ આ કઈ જાતનું મહાવિચિત્ર નાટક ? બસ નાટક શબ્દ સાંભળતાં જ યુવકવર્ગ ધાવેશમાં આવીને અત્યન્ત આક્રોશપૂર્વક એકદમ તાડુકીને કહે છે કે, એ ભાંડ ! તું તે માણસ છે કે રણને રેજ? મહામંત્રીશ્રીજીના સુપુત્ર અને મહારાજાધિરાજશ્રીના જમાઈરાજનું સર્પદંશથી મૃત્યુ થયેલ, અને તેને અસહ્યદુઃખથી આકુળવ્યાકુળ અને શેકાકુળથી મહાવ્યથિત થયેલ નગરના સમસ્ત પ્રજાજનેના હૈયાફાટ મહાસુદન-આકદ અને કારમાં કકળાટને તું નાટક કહે છે. ધૃષ્ટતાની પણ કોઈ અવધિ ખરી ? અપમાનજન્ય આવા તિરસ્કારમાં પણ મુનિવર અંશમાત્ર કેધાવેશ કે ઉગ્રતામાં આવ્યા વિના, પરમ સમતાપૂર્વક

Page #44
શિષ્ટાચારયુક્ત સુમધુરભાષામાં જણાવે છે, કે “બ તુ જીવિત થે વાચા આ મહામત્રીશ્વરજીના સુપુત્ર તે જીવિત હોવા છતાં, તમે એને કેમ અગ્નિસંસ્કાર કરવા લઈ જાઓ. છો ? જુઓ સામે દેખાતા લૂણકહી પર્વત ઉપર ગુફામાં મારા પરમ પૂજ્ય પાદશ્રી ગુરુમહારાજ બિરાજે છે મહામન્ત્રીશ્વરજીના સુપુત્રને ત્યાં લાવવામાં આવે, તે મારા પરમપૂજયપાદ ગુરુમહારાજ શ્રીજીના પરમપ્રભાવે મત્રીશ્વરજીના સુપુત્ર વિવિધ થઈ શકે એ મને અટળ-દઢ-આત્મવિશ્વાસ છે. એથી વિશેષ મારે કંઈ જ કહેવાનું નથી. યુવકવર્ગ તાડુકીને જણાવે છે, કે જેમ જમાઈરાજની સ્મશાનયાત્રા નાટકરૂપે ઓળખાવી છે તેના જેવું તું વાવત: થે ગાઢચત” આ વાક્ય પણ ફોક લાગે છે, માધાતા જેવા ખ્યાતનામ મોટા મોટા મન્નવાદિઓના મન્ચ પ્રયોગ અને ઝાડાઝપટે પણ નિષ્ફળ ગયા ત્યાં આવા મૂર્ખને ગુરુ કેવા મહામૂર્ખ હશે ? તેની પાસે જવાથી શું લાભ? માટે આવા ભીડામાર મૂખની વાતમાં શું તથ્ય હેય? કે એની વાત ઉપર વિશ્વાસ કરી શકાય, આપણે ત્યાં કંઈ જવું નથી. એટલામાં સ્થિરપજ્ઞ વૃદ્ધો વચમાં આડા પડયા. તેઓએ જણાવ્યું કે, આપણા સહુને જાત અનુભવ છે. કે ઘાસનું તણખલું પકડવાથી કેઈ બચી શકતું નથી. તથાપિ મરતે માણસ ઘાસનું તણખલું પકડીને બચવા માટે હવાતીયા મારે છે, તેમ આપણે પણ ત્યાં જઈને ઉપાય તે કરાવે

Page #45
36 જ જોઈએ. નહિ તો મનમાં વસવસે રહી જાય. વૃદ્ધ શિબિકામાંથી શ્રી શૈલેષસિંહજીને ઉપાડીને લુણાદ્રહી પર્વતની ગુફામાં પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીની પુણ્યનિશ્રામાં લાવીને સર્પદંશની સમસ્ત ઘટના પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીને જણાવે છે. યુવકવર્ગ પણ કુતૂહલવૃત્તિથી ત્યાં જોવા આવે છે. __ "तस्मिन्नवसरे श्री चामुण्डादेवीक्षुल्लकमुनि रुपेणं प्राशुक जलमानीय पूज्यपादाना परमपावने पादपङ्कजे प्रक्षाल्य तस्योपरि आच्छोशटितम्” “परमपूज्यपादप्रवरैः सूरिमन्त्रेणाभिमन्त्रित वासचूर्ण गैलोक्यसिंहस्य मस्तकोपरि क्षिप्त, तेन त्रैलोक्यसि हा निर्विषो जात." અર્થ - તે સમયે શ્રી ચામુંડાદેવી ક્ષુલ્લક મુનિવરનું રૂપ ધારણ કરીને પ્રાણુક એટલે એષની શુદ્ધ જળ લાવીને પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીની પરમ પવિત્ર બને પાદપંકજે સુવર્ણ થાળ રાખીને તેનું પ્રક્ષાલન કરીને ટૌલોક્ય સિંહ ઉપર છાંટયું, અને પરમપૂજયપાદ પ્રવરશ્રીએ સૂરિમન્નથી પરમમત્રિત વાસસૂત્રોલેક્યસિંહજીના મસ્તક ઉપર નાંખ્યું. તેના અચિ ત્ય મહાપ્રભાવથી મહાકાતિલવિષ હતપ્રભ થવાથી ગૈલોક્યસિંહ નિર્વિષ થયા. નેત્ર ઉઘાડીને જાણે નિદ્રામાંથી જાગૃત થયા હેય, એ રીતે એળસ મરડીને શૈલેયસિંહજી ઊભા થયા. શ્રી ગેલેક્યસિંહજીને મહા-અશ્ચિર્ય થાય છે, કે હું રાત્રે તે રત્નજડિત સુવર્ણ સુમરમાં ઝળહળતા વૃતદીપકેથી સુસજજ રાજભવનમાં શયનગૃહમાં સુખશય્યામાં સુતે હતું, અને અત્યારે ગુલાલથી રંગાયેલા લાખે માનવી અતિવિરાટ

Page #46
51 એ અશુભકમ ઉદયમાં આવ્યું હતું, તે સમતાપૂર્વક પરમપ્રસન્નચિત્તો એ અશુભકમ વેદવું (ગવવું) કેટલું દુષ્કર થાત? આપણે કેણ માત્ર? અનન્તાન્ત પરમ ઉપકારક પરમતારક દેવાધિદેવ શ્રી આદીશ્વરજી પરમાત્મા, પુરુષાદાનીય શ્રી પાર્શ્વનાથજી પરમાત્મા અને ચરમશાસનપતિ દેવાધિદેવ શ્રી મહાવીરસ્વામિજી-પરમાત્મા જેવા અનન્તાન્ત પરમ ઉપકારક પરમતારક આરાધ્ય પાદ પુરુષોને બાળબ્રહ્મચારી શ્રી નેમિનાથજી-પરમાત્માના તારક શ્રીમુખે ત્રિખંડાધિપતિ શ્રીકૃષ્ણ મહારાજા સમક્ષ અઢાર હજાર (18000) મુનિવરેમાં ઉત્કૃષ્ટકેટીના ગણનાપાત્રરૂપે વર્ણવાયેલ, અને શ્રી જિન આગમ જેવા તારક ધર્મગ્રન્થોમાં ઉલ્લેખાયેલ મહામુનીશ્વર શ્રી ઢંઢણ ઋષિજી જેવા પરમારને આ શુભકામે ન છેડ્યા તે આપણે કેણ માત્ર ? પરમ પૂજ્યપાદ શ્રીજીની અમૃતસમ ધર્મદેશના પરમ પૂજ્યપાદ પ્રવર તારક ગુરુવર્ય શ્રીજીની અમૃતસમ પરમસુમધુર અને ઉત્કટ ત્યાગ વૈરાગ્ય પોષક ધર્મદેશનાનું શ્રવણ કરતાં જાણે સાક્ષાત્ દિવ્ય અમૃતરસનું પાન ન કરતાં હોઈએ એવી અનુભૂતિ થતી હતી. કવિરાજ ઉપ્રેક્ષા કરે છે, કે મુનિવરે અનુભૂતિમાં એવા તરબળ બની જતા હતા, કે પરમ સમતાશીલ મહાઉગ્ર તપસ્વી-મુનિવરેનાં નવનીતથી પણ પરમવિનમ્ર, અને પારિજાતપુષ્પથી પણ સુકુમાલ પવિત્ર હૈયામાં

Page #47
38 सबहुमानेन विज्ञापिता हे पूज्यपादभगवन्तः ! अमूनि वस्तूनि ममीर्धराज्यं च स्वकार्य ममोपरि महती कृपां कुरुध्वं, येनाहमनृणी स्याम्।” અર્થ:-મહારાજાધિરાજશ્રીની આજ્ઞાથી કોષાધ્યક્ષે અનેક પ્રકારના માણિકય મેતી પ્રમુખ સારભૂત વસ્તુઓ લાવીને પરમપૂજ્યપાદશ્રીની સમક્ષ ધરી. રાજાએ અંજલિબનતમસ્તકે પરમસબહુમાન વિજ્ઞપ્તિ કરી, કે હે પૂજ્યપાદ ભગવત્તા! આ મણિમાણિજ્ય પ્રમુખ રત્ન, તથા મારું અર્ધરાજ્ય સ્વીકાર કરીને મારા ઉપર મહતી કૃપા કરો. જેથી હું અનૃણ થાઉં. અર્થાત ઋણમુક્ત થાઉં. "पूज्यपाद: कथितमलमनेन राज्येन, मम न किमपि कार्यम् / " પરમપૂજ્યપાદશ્રીએ જણાવ્યું કે આ રાજ્યથી, મારે સયું, એનું મારે કંઈ જ પ્રજન નથી રાજન! વૈતાદ્ય પર્વત ઉપર પરમ્પરાગત પૈતૃક અતિવિશાળ રાજ્ય હતું. જે આપના રાજ્ય કરતાં અતિવિશાળ હતું તે રાજ્ય ઉપર મારું સપૂર્ણ પ્રભુત્વ યાને અધિપત્ય હતું. તથાપિ પરમપૂજ્યપાદ આચાર્ય પ્રવરથી સ્વયપ્રભસૂરીશ્વરજી ગુરુ મહારાજના સદુપદેશરૂપ અસીમ ઉપકારથી તે રાજ્ય મને ક્ષણવિનશ્વર અને અસાર લાગ્યું. એટલે તેને સર્વથા તિલાંજલિ આપીને અર્થાત્ તેને ત્યાગ કરીને એકાને પરમકલ્યાણકારક શ્રી જૈનેન્દ્રપ્રવજ્યા અંગીકાર કરી છે. દીક્ષા અંગીકાર કરે ત્યારથી જૈનમુનિવરે સર્વથા અકિંચન હોવાથી. શાસ્ત્રોએ જૈનમુનિવરેને અણગાર કહ્યા છે, જેથી જેનમુનિવર સ્વાધિપત્ય કે સ્વાધિકારમાં રાજ્ય-ગરાસ કે ગામ તે નહિ, પણ મઠ, મન્દિર કે મહાલય આદિ પણ

Page #48
- 39 (વાધિપત્ય કે સ્વાધિકારમાં) રાખતા નથી, એ નિયમનું સંપૂર્ણ અશે પાલન કરનારને જ શાસ્ત્રોએ જનમુનિવરરૂપે સ્વીકાર્યા છે. અન્યથા સાધ્વાભાસ ગણાવ્યા છે. શ્રી ઉપલદેવ રાજાએ પુન:વિજ્ઞપ્તિ કરી, તે ભગવન! આપશ્રીજી મારા ઉપર પરમ અનુગ્રહ કરીને મારા રાજભવનમાં પધારે, થોડા દિવસ ત્યાં સ્થિરતા કરીને, ભેજન આદિને લાભ આપીને મને તારે જેથી મારું કલ્યાણ થાય, અને પરમ્પરાએ હું પણ મોક્ષપદને પામું. એ સર્વસ્વ જૈનાચારથી વિરુદ્ધ છે. પરમપૂજ્યપાદશ્રીએ જણાવ્યું, કે જૈનમુનિવરએ બ્રહ્મચર્યની નવવાડનું પાલન અને રક્ષણ માટે ગૃહસ્થનિવસિત આવાસસ્થાનોમાં રહેવું, કે પાટલે બેસી થાળીવાડકા આદિ ગૃહસ્થના ભાજનેમ ભોજન કરવું, એ સર્વસ્વ જૈનાચારથી વિરુદ્ધ હવાથી હે રાજન! ત્રણકાળમાં ય એમાંનું કંઈ પણ શક્ય જ નથી. રાજા આશ્ચર્યમગ્ન થઈને વિચારે છે, કે વાત્સલ્યમહાનદ પરમકારુણિક પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીએ મારા ઉપર અસીમ ઉપકાર કરવા છતાં, એ મહાઉપકારના પ્રતિલાભની ન કોઇ અપેક્ષા, કે ન કોઈ મુખ ઉપર પ્રતિભાવ. અનેકવિધ પ્રાર્થનાઓ વિજ્ઞપ્તિઓ અને આજીજી કરવા છતાં, કંઈ પણ સ્વીકારતા નથી. મુનીશ્વર કેવા પરમનિસ્પૃહસત્તમ છે?

Page #49
જૈનાચાર્ય કેવા હોય? પરમપૂજ્યપાદશ્રીની પરમઉત્તમકેટીની સંયમધર્મની આરાધના અને નિસ્પૃહસત્તમતાથી પરમઉલ્લસિતભાવે આનન્દ વિભેર થયેલ રાજા પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીને પરમવિનમ્રભાવે વિજ્ઞપ્તિ કરે છે, ભગવન્તજૈનમુનિવરેને આચાર કેવા પ્રકારનો હોય ? જૈનાચાર પ્રમાણે કઈ વસ્તુ કટપ્ય? અને કઇ વસ્તુ અકખે? તેનું અંશમાત્ર અમને જ્ઞાન નથી. અમે જેવા પરમપામર મહાઅજ્ઞો ઉપર અસીમ કૃપા કરીને જેનાચારની સમજ આપે. જેથી અમારા જેવા પરમ પામર મહાઅજ્ઞો ઉપર મહા-ઉપકાર કર્યો ગણાશે. મહારાજાધિરાજ સ્વજાતનો પરિચય પરમ પામર મહાઅજ્ઞથી કરાવે છે. એ જ એમની પરમ ઉચ્ચતમ કુલીનતા–લઘુતા અને પરમ ઉચ્ચતમ ગુણાનુરાગની પ્રતીતિ કરાવે છે. પરમપૂજ્યપાદશ્રીએ જણાવ્યું કે ચૌદરક્યુલેકાત્મક આ વિશ્વબ્રહ્માણડ-નિવસિત જીવસૃષ્ટિ અનાદિકાળથી બે પ્રકારે વહેચાયેલ છે. તેમાંનો એક પ્રકાર સપૂર્ણ આત્મકલ્યાણ સાધીને પંદરભેદે મોક્ષપદને પામેલ મુક્ત જીવસૃષ્ટિને છે. અને બીજો પ્રકાર છે અસાંવ્યાવહારિક સૂક્ષ્મનિમેદ, સાંવ્યાવહારિકનિદ-પૃથ્વીકાય-અપકાય, તેજસ્કાય, વાયુકાય, અને સાધારણ તેમજ પ્રત્યેક વનસ્પતિકાયરૂપ એકેન્દ્રિય બે ઈન્દ્રિય-તેઈન્દ્રિય-ચલરિદ્રિય અને પંચેન્દ્રિયજી, પચેન્દ્રિયમાં નારકીઓ-પશુપક્ષિ આદિ તિયમનુષ્ય અને દેવે એ

Page #50
સંવે ભેદ પ્રભેદ મળી કુલ પાંચસે અડતાલીશ (548) ભેદવાળે સંસારી જીવનસૃષ્ટિનો છે. પાંચસે અડતાલીશ (548) ભેદવાળી સંસારી જીવસૃષ્ટિમાંથી કઈ પણ જીવને માનસિક-વાચિક કે કાયિક અંશમાત્ર દુખવેદના કે પીડા ન થાય, તે માટે સૂક્ષ્માતિસૂક્ષમ રીતે પ્રાણાતિપાત વિરમણ અર્થાત અહિસા આદિ પંચમહાવ્રતનું ધીરતાપૂર્વક પાલન કરવું, જ્ઞાનાદિ પંચાચારનું પરમ ઉલ્લસિતભાવે પાલન કરવાનું સામર્થ્ય કેળવવું. પંચસમિતિથી સમિત રહેવું, ત્રિગુપ્તિથી ગુપ્ત રહેવું, અર્થાત પંચસમિતિ અને ત્રિગુપ્તિરૂપ અષ્ટપ્રવચનમાતાનું અખંડપણે પાલન, અને રક્ષણ માટે અપ્રમત્તભાવે નિરન્તર કટિબદ્ધ રહેવું, અભય અનન્તકાયને સર્વથા ત્યાગ, સંયમ ધર્મના નિર્વાહ સાટે શિક્ષા વૃત્તિ માત્રથી જીવન નિર્વાહ કરવા માટે આધાકમી આદિ બેંતાલીશ (42) દોષ રહિત. અર્થાત્ મુનિવરના નિમિત્તે નિર્મિત ન થયેલ હોય, તેવા શુદ્ધ આહાર પાણીની ગવેષણું કરવી. આહાર પાણી વાપરતી વેળાએ માંડલીના સાતદોષ ટાળવા, વિષય કષાય આત્માના અનન્તાનન્ત-મહાગુણોને ઉત્કૃષ્ટથી અનન્તકાળ પયન ગાઢ આચ્છાદન કરનાર હોવાથી દઢ આત્મવિશ્વાસપૂર્વક વિષય કષાયને આત્માના ઘરમહાશત્રુ માનીને વિષય કષાયથી સદન્તર પર રહેવું, તેમજ મૈત્રી અમેદ કરુણું અને માધ્યશ્ય એ ચાર ભાવનાને રક્તાભિસરણ અને શ્વાસોચ્છવાસની જેમ આત્મસાત્ કરીને જીવમાત્ર સાથે

Page #51
42 પરમ આત્મીયભાવે વર્તવું. અર્થાત ઉપર્યુક્ત જૈનાચારને સંક્ષિપ્તમાં સાર એ, કે તદ્દભવમાં કે ભાવિકાળના અપભામાં આત્મકલ્યાણ સાધવા પૂર્વક પરમ્પરાએ મોક્ષપદની પ્રાપ્તિ થાય એ રીતે અપ્રમત્તભાવે પ્રવર્તવું. તેનું નામ મુનિવરેને જૈનાચાર. ભગવન્તઃ ! આપશ્રીજીએ પંચમહાવ્રતાદિનું પાલન, અભક્ષ્ય અનન્તકાયને સર્વથા ત્યાગ અને સંયમધમની આરાધનાથે બેતાલીશ દોષરહિત વિશુદ્ધ એષણીય આહારપાણીની ભક્ષાવૃત્તિથી જીવનનિર્વાહ, વિષય કષાયથી સદન્તર પર રહેવું, અને મૈત્રી આદિ ચાર ભાવના આત્મસાત્ કરવાપૂર્વક અપ્રમત્તભાવે સંયધર્મની આરાધના કરવી, તેમાં પણ ધ્રુવલક્ષ્યાંક, એ આચાર તે પરમ ઉચ્ચતમ છે. મહાશક્તિ સમ્પન્ન દેવે પણ એ આચારને પાલન કરવા અસમર્થ છે. તે આચારને આપશ્રીજી સહજપણે પાલન કરી રહ્યા છે, તે માટે હું આપશ્રીજીના પરમપાવન ચરણકમળામાં પ્રતિક્ષણે અંજલિબદ્ધ. નતમસ્તકે અનન્તાનઃકોટાકોટિશઃ વન્દન નમસ્કાર કરું છું. ભગવન્તઃ! મારા મનમાં એક શંકા છે, કે આપશ્રીજીએ સંયમધર્મ આરાધનાથે બેતાલીશ (42) દષમુક્ત વિશુદ્ધ એષણીય આહારપાણની ભીક્ષાવૃત્તિથી જીવનનિર્વાહ કરવું એ પણ મુનિ આચાર છે. પણ મને નથી લાગતું, કે આ મહાનગરમાં એ કેટીના વિશુદ્ધ આચારવિચારવાળું એક પણ

Page #52
ભક્તઘર હોય? કે જ્યાંથી આપશ્રીજીને વિશુદ્ધ એષણીય આહારપાણી ઉપલબ્ધ થતા હેય. પરમપૂજ્યપાદશ્રીજી મૌન રહે છે. પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીના મુખ્યશિષ્ય કહે છે, કે રાજન આપનું અનુમાન અક્ષરશઃ સત્ય છે. રાજા પુન; પ્રત કરે છે ભગવન! આપશ્રીજી અત્ર કેટલા સમયથી અર્થાત કેટલા દિવસથી વિરાજમાન છે ? રાજન ! કેટલા દિવસથી વિરાજમાન છો ? એમ ન પૂછનાં એમ પૂછે કે ભગવન્તઃ! અત્ર કેટલા મહિનાથી વિરાજમાન છે ? રાજન ! ચાર માસ પૂર્વે પાંચસો (500) મુનિવરેના સુવિશાળ પરિવાર યુક્ત પરમપૂજ્યપાદશ્રીજી આ મહાસાગરમાં પધાર્યા હતા ભગવન્તઃ! અન્ય મુનિવર કયાં ? ત્યારે મુખ્યશિષ્ય મુનિવરે જણાવ્યું, કે પ્રતિદિન વિશુદ્ધ એષણીય આહારપાણીની ગવેષણું કરવા સંઘાટક મુનિવરે ગોચરી જવા છતાં, તથા પ્રકારના વિશુદ્ધ. એષણય આહારપાણી ઉપલબ્ધ ન થવાથી નિર્જળ વિહાર ઉપવાસ થવાથી અને નિકટના ભવિષ્યમાં તથા પ્રકારના વિરુદ્ધ એષણીય આહારપાણી ઉપલબ્ધ થાય, તેવું કઈ એંધાણ ન જણાતા, પરમપૂજ્યપાદશ્રીની આજ્ઞાથી 465 મુનિવરોએ અન્યત્ર વિહાર કર્યો, અને પરમ પૂજ્યપાદ શ્રીજી સહિત છત્રીશ (36) મુનિરોએ અત્ર સ્થિરતા કરી. તેમાં સાત મુનિવરતે દશ (૧૦)થી બાર (12) વર્ષની લઘુતમ વય અવસ્થા વાળા બાળમુનિવરો છે, અને શેષ મુનિવરે પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીની આજ્ઞાથી વિહાર કરીને અન્યત્ર પધાર્યા છે.

Page #53
પરમપૂજ્યપાદ સહિત છત્રી મુનિવરને ચાર માસના નિર્જળ વિહાર ઉપવાસ થયાની વાત સાંભળતાં જ રાજાનું હૈયું કમકમે છે. રાજા સાશ્ચય પૂછે છે, કે ભગવન : અન્ય મુનિવરે કયાં? અને એ સાત બાળમુનિવરેએ પણ ચારમાસના વિહાર નિજળ ઉપવાસ શી રીતે કર્યા હશે? પરમ પૂજ્યપાદશ્રીએ જણાવ્યું, કે તપશ્ચર્યા પૂર્વક સંયમ ધર્મના અનેરા આનન્દનું વાસ્તવિક સત્યનું દર્શન, તે એ સાત બળમુનિવરોના દર્શન કરીને તેમને પૂછવાથી જ થશે. આકિચનસુવર્ણમાં પરમનિરીહભાવરૂપ મઘમઘાયમાન સુવાસને પમરાટ કે પ્રસરી રહ્યો છે? અને તેથી આમા તપ અને સંયમધર્મની આરાધના કરવામાં કે લીન, પરમલીન, તરબળ અને મગ્ન બની જાય છે, તે બાળમુનિવરોનો જાત પરિચય કરવાથી જ સમજાશે ભગવન્તઃ! બાળમુનિવરે કયાં વિરાજે છે? પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીએ જણાવ્યું અંદર ગુફામાં જ્ઞાન, ધ્યાના સ્વાધ્યાય, કાયોત્સર્ગીદિ કરતા હશે? પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીને વન્દન નમસ્કાર પ્રણામ કરીને, રાજા મલ્ટીશ સેનાપતિ નગરશેઠ પ્રમુખ અનેક અગ્રગણ્ય નરરત્ન ગુફામાં પ્રવેશ કરે છે. મુનિવરેને પ્રણામ કરે છે, તથાપિ મુનિવરેને મુખ ઉપર અહોભાવ કે આશ્ચર્ય ની કેઈ નાની સરખીસુરેખ પણ ઉપસતી નથી. અમુક મુનિવરે પરસ્પર પૂજ્યતમ શ્રી જિન આગમની વાચના લે છે. અમુક મુનિવરે પરસ્પર પ્રાકરણિક તેમજ કામચન્થિક વિષયને

Page #54
45 સ્વાધ્યાય કરે છે, અમુક મુનિવરે પરસ્પર વ્યાકરણ સાહિત્ય અને ન્યાય આદિનું અધ્યયન કરે છે, અમુક મુનિવરે દર્શન નિક વિષયનું તલસ્પર્શી તવચિન્તન કરે છે, અમુક મુનિવરો કાર્યોત્સર્ગાદિમાં મગ્ન છે, એકે મુનિવર રાજા મન્ચીશ સેના પતિ અને નગરશેઠ પ્રમુખ નરરત્નની સમક્ષ દષ્ટિ પણ કરતા નથી. રાજા પ્રભાવિત થઈને મનોમન નમસ્કાર કરે છે. ધન્ય છે મુનિવરોના સંયમધર્મને અને પરમનિરીહભાવને એ રીતે રાજાથી મનો મન બલી જવાય છે. જ્યારે વાર્તામાનિક એટલે આધુનિક ચિત્ર કંઈક ભિન્ન જ પ્રકારનું છે. એ ભિન્નચિત્ર જીવનમાત્રને એકાતે પરમહિતકર સન્માર્ગ માટે પરમ નિસ્વાર્થભાવે નિરન્તર ઝઝુમ નારાઓની પ્રતિષ્ઠા ખંડિત કરી છે તેમને યેન કેન પ્રકારેણ છિન્ન ભિન્ન અને હતાશ કરવા માટે, ધૃષ્ટતાપૂર્ણ નિર્લજજ પણે ફૂટનીતિ રીતિપૂર્વકના છળપ્રપંચનો આશરો લઈને મહાઅસત્યપૂર્ણ અણછાજતા અક્ષક્તવ્ય આક્ષેપ કરવામાં પાવરધા, અને એ રીત અપનાવીને પોતે ધારેલી મનમાની વાતમાં સફળતા પ્રાપ્ત થાય, તે જાણે કેઈ અજોડ આત્મસિદ્ધિ પ્રાપ્ત કર્યાનો અને આત્મસંતોષ અનુભવતા માલેતુજાર મહારથિઓ ક્ષણવિનાશી અધિકારને ચિરસ્થાયી કે શાશ્વત્ર માનવાના દિવાસ્વપ્નમાં રાચતા હોય છે, અને એ ક્ષણવિનાશી અધિકાર પ્રાપ્ત કરવા માટે આકાશપાતાળ એક કરવા જેટલે અથાક પરિશ્રમ કરનારા સત્યથી સદન્તર વેગળા અર્થાત કાગને

Page #55
વાઘ-રજને ગજ-ગાગરને સાગર અને બિન્દુ ને સિધુનું સ્વરૂપ આપતા સાવ અસકિતભર્યા અને અતિશયોક્તિભર્યા નિવેદને કરવાપૂર્વક સ્વઆત્મશ્લાઘા કરતાં જીભ, બે હોઠ, અને બત્રીશી ઘસાઈ જાય, તે પણ નહિ થાકનારા, અને વિનામૂલ્ય સસ્તી કાતિ ખાટવા માટે નિરન્તર લેષણના પ્રવાહમાં તણાતા એવા સંસારી-આત્માએ ત્યાગી સંયમી મુનિવર ઉપર પ્રભાવ પાડવા, અને એ પૂજ્ય તારક આત્માઓથી પણ માન સન્માન પામવાની અપેક્ષા રાખતા હોય છે. એ પણ દુષમકાળના દોષને અક્ષક્તવ્ય કુપ્રભાવજ છે. એવા માલેતુજારની શેહ શરમમાં અંશમાત્ર ન આવી જવાય તે માટે સાચા ત્યાગી સંયમી મુનિવરેએ પૂર્ણ જાગૃત રહેવું. અતિપ્રભાવિત થયેલ રાજા આનંદવિભેર થઈને અંજલિ બદ્ધ નતમસ્તકે પરમવિનમ્રભાવે પૂજ્ય બાળમુનિવરને પૂછે છે, કે ભગવન્તઃ આટલી લઘુતમ બાળવયમાં આપે ચાર માસના નિર્જળ ઉપવાસની મહાઉગ્ર તપશ્ચર્યા શી રીતે કરી શક્યા ? પૂજ્ય બાળમુનિવરે મૌન રહે છે. પુનઃ રાજા પૂછે છે, ત્યારે પૂજ્ય બાળમુનિવરો માત્ર એટલું જ બોલે છે કે પરમપૂજ્યપાદગુરુશ્રીજીની આજ્ઞા વિના અમારાથી એક શબ્દ બેલવા વિચારાય પણ નહિ, એ માટે રાજન આપે પરમપૂજ્યપાદગુરુ મહારાજશ્રીજીને પૂછવું એ જ પરમ હિતાવહ છે. રાજાએ જણાવ્યું, પરમપૂજ્યપાદ ગુરુમહારાજશ્રીજીની તારક આજ્ઞાથી જ અમે આપશ્રીજીને પૂછવા આવ્યા છીએ. તે પણ બાળમુનિવરો તે મૌન જ સેવે છે.

Page #56
47 મહારાજાધિરાજશ્રી સાશ્ચર્ય મન્નમુગ્ધ થઈને વિચારે છે, કે પરમપૂજ્યપાદશ્રીજી પાસે નથી સત્તા, નથી સંપત્તિ, કે નથી સેના તથાપિ પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીનો કેવો પરમ અજોડ પ્રભાવ છે કે મહાસમર્થ દિગ્ગજપંડિતને પણ મહાત કરે, તેવા મહાસમર્થ વિદ્વાન, અનેક ઉચ્ચતમ ગુણસમૃદ્ધિના મહાનિધાન અને અમાપશક્તિસમ્પન્ન એવા મહાતપસ્વિ મુનિવરોને પણ જિન આજ્ઞા અને પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીની તારક આજ્ઞા પ્રત્યે અખંડ બહુમાનપૂર્વકને કે, પરમ ઉચ્ચ કેટીને આદર્શ સમપિતભાવ. એ તે પરમ દિવ્યતા છે. મારી પાસે અમાપ સંપત્તિ, શક્તિ, સત્તા અને સેના હોવા છતાં પણ મને એમ લાગે છે કે પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીની અપેક્ષાએ હું ખૂબ જ વામણું છું. એ પરમ દિવ્યતાને સ્પર્ધા કે તુલના કરવી એ મહાસામર્થ્યશાળી દેવતાઓ માટે પણ અતીવ દુષ્કર અને દુર્લભ છે. ત્યારે પરમપૂજય મુનિવરે એવું પરમ આદશ દિવ્યજીવન સહજ ભાવે જીવી રહ્યા છે. પરમપૂજ્ય બાળમુનિવરોમાં પણ એવા પરમ ઉચ્ચકોટીને સમર્પિતભાવ શી રીતે પ્રગટ હશે ? એ જ મને સમજાતું નથી. અહોભાવથી મહારાજાધિરાજશ્રીનું હૈયું પુલકિત બનીને પરમપૂજ્ય મુનિવરોને મનોમન નમસ્કાર કરે છે. પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીએ પૂજ્ય બાળમુનિવરોને મહારાજાધિરાજશ્રી આદિ સાથે વાતચીત કરવાને સ્પષ્ટ સંકેત કર્યો ત્યારે પૂજ્યબાળમુનિવરે માં જે મુખ્ય હતાં તેઓશ્રીજીએ

Page #57
મહારાજાધિરાજશ્રીને જણાવ્યું, કે પરમકારુણિક પરમપૂજા પાદશ્રીજીએ સુવર્ણમાં સુવાસની જેમ અમારા જેવા પરમપામર મહા અજ્ઞો ઉપર અસીમ કરુણા કરીને અમૃતસમ પરમ સુમધુર વાણી દ્વારા જણાવ્યું, કે જીવમાત્ર ઉપર અનન્તાના પરમઉપકારક દેવાધિદેવની અનન્તકરુણાને મહાધધ પુષ્કરાવત મહામેઘની જેમ અવિરત વષી રહેલ હવા છતાં, એ અમીવર્ષાને ધોધને ધારણ કરવા જેટલા પાત્ર આપણે થયા નહિ હોઈએ, જેથી પૂર્વના કેઈપણ ભવે આપણાથી મહામિથ્યાત્વદશામાં મહાઅજ્ઞાન અને મહામોહવશ બંધાયેલ ગાઢ અન્તરાય આદિ અશુભકર્મો આત્મામાં ધરબાયેલ અકબંધ પડયા રહેલ, તે અન્તરાયકર્મ આજે ઉદયમાં આવવાથી પૂજ્ય ગીતાઈ સંઘાટક મુનિવરો પ્રતિદિન એષણીય શુદ્ધ આહારપાણીની ગવેષણ કરવા માટે આ મહાનગરના ભિન્ન ભિન્ન પાટકમાં જવા છતાં, જૈન મુનિવરોના આચાર અનુસારના એષણીય શુદ્ધ આહારપાણ ઉપલબ્ધ થતા નથી. એવા અતિકપરા સંગમાં પણ આપણે સહુએ ખિન્ન ન થતાં, વિશેષ પ્રસન્ન થવા જેવું છે. કારણ કે અન્તરીયકમ ઉદયમાં આવવાથી આપણા આત્મામાંથી અશુભ કર્મો દૂર થઈ રહ્યા છે. આપણું સહુની ભવ્ય ભાવના : આત્માનું કલ્યાણ સાધી પરમ્પરાએ મોક્ષ એટલે અણુ-હારીપદ પામવા માટે, તે અતિસમૃદ્ધ વિશાળ રાજ્ય,

Page #58
રાજમહાલ, હાટહવેલી, ધનસંપત્તિ ને અફાટ વૈભવવિલાસનાં પ્રચુર સાધનોથી ઊભરાતા એવા સંસારનો સર્પની કાંચળીની જેમ સર્વથા ત્યાગ કરીને પ્રત્યુષ પ્રાથનીય પરમપૂજ્ય આરાધ્યપાદ તારક ગુરુવર્યશ્રીજીને જીવન સમર્પણ કરીને, આપણે સહુએ અચિજ્યચિન્તામણિરત્ન જેવું અમૂલ્ય સંયમ અંગીકાર કર્યું. એ સંયમ અંગીકાર કરવા પાછળ આપણી સહુની ભવ્ય ભાવના તો એક જ છે, કે આત્માનું કલ્યાણ સાધીને મોક્ષ અર્થાત અણહારી પદ પામવાની. આંશિક પણ એ ભવ્ય ભાવના સફળ થવાનો આ પુણ્ય અવસર છે. આપણું લાભાન્તરાયકર્મના ઉદયે એષણીય શુદ્ધ આહારપાણી ઉપલબ્ધ થતાં નથી, જેથી પ્રતિદિન વિહાર ઉપવાસ કરવાનું સુશક્ય બન્યું છે. આપણે તે પરમ આદર્શ સમતાપૂર્વક એમ જ વિચારવું, કે “અદધેતપોવૃદ્ધિસ્ટંધે રેસ્ય ધારામુ” એષણીય શુદ્ધ આહારપાણી ઉપલબ્ધ ન થાય, તે તપવૃદ્ધિ અને એ કેટીનાં શુદ્ધ આહારપાણી ઉપલબ્ધ થાય, તે સંયમ ધર્મની આરાધનાને અનુકૂળ ધર્મદેહનું ધારણ થશે. એ કેટીની પરમ આદશ સમતાપૂર્વક ધર્મધ્યાનમાં રત રહેવાથી ચિત્તમાં પરમ પ્રસન્નતા, આત્મામાં આનન્દ, ધર્મ આરાધનામાં અપૂર્વ દય, આહારમાં અનાસક્તિ અને અણહારી પદના આસ્વાદની ઝાંખી થશે. નિકટના અ૫ભમાં આપણી એ ભવ્ય ભાવને સફળતાના ચરમ સોપાને પોંચે તે માટે આપણાથી પ્રતિદિન થતી

Page #59
5o ચેવિહાર ઉપવાસની તપશ્ચર્યા, અને એ તપશ્ચર્યા દ્વારા થતી કર્મનિર્જરામાં આ પુણ્યભૂમિ, અને આ પુણ્યભૂમિના પુણ્યવન્ત નગરજને સહાયક થઈ રહ્યા છે, એ પણ અપેક્ષાએ તે આપણું પરમ સદ્ભાગ્ય જ ગણાય, કારણ કે આપણે અન્યત્ર હોત, અને ત્યાં આહારપાણીની ઉપલબ્ધિ સુલભ હોત, તો આ કેટીની એકધારી તપોધમની આરાધના અશક્ય ન થાત, અને આત્મામાંથી અન્તરાય આદિ અશુભ કર્મોની નિર્જરા પણ સુશક્ય ન થાત. આપણે તે એ પુણ્યવન્ત પ્રત્યે પણ એવી ગુણદષ્ટિ રાખવામાં જ આપણું કલ્યાણ અને મોક્ષ છે. એ તે આપણું અગ્નિપરીક્ષા છે. અપેક્ષાએ તે આપણે પરમ પુણ્યદય ગણાય, કે પુષ્ટ સશક્ત અને રોગમુક્ત એવી બાહય યુવા અને પ્રૌઢ અવસ્થામાં પૂર્વોપાર્જિત અશુભ અન્તરાયકમ ઉદયમાં આવવાથી શુદ્ધ આહારપાળુની ગવેષ કરવા છતાં તેવા પ્રકારના શુદ્ધ આહાર પાણીની ઉપલબ્ધિ ન થવાથી, આપણાથી અપૂર્વસમતાપૂર્વક પરમ પ્રસન્નચિત્ત તપશ્ચર્યા થતી રહે, એ તો આપણું અગ્નિ પરીક્ષા છે. એ પરીક્ષામાં સાંગોપાંગ ઉત્તીર્ણ થયા, તે મહાનિર્જરા અને એ પરીક્ષામાં લપસ્યા તો કદાચ ભવાન્તરમાં એનાથી પણ આકરી પરીક્ષામાંથી પસાર થવું પડે, તેય નકારી શકાય તેમ નથી. અશુભકર્મ કેટલું દુષ્કર થાત? અસાધ્યરેગાક્રાન્ત અશક્ત અને દુર્બળ એવી વૃદ્ધાવસ્થામાં

Page #60
71. થશે, અને ગોષ્ઠિક (મદિરના સાર સંભાળ લેનારા) આ નગરને ત્યાગ કરીને યત્રતત્ર અન્યત્ર ચાલ્યા જશે. આચાર્ય શ્રીજીએ જણાવ્યું હે પરમભક્ત દેવિ ! જે નિશ્ચિત થવાનું હશે તે થઈને જ રહેશે. પરંતુ તમે આ રક્તસ્ત્રાવને નિવારે અર્થાત રુધિરને બંધ કરે. શ્રી શાસનદેવીએ જણાવ્યું, કે ત્રણ દિવસ (ઉપવાસ) પૂર્ણ થાય, ત્યારે અર્થાત ચતુર્થ દિને દૂધ, દહીં, ઘી ઇક્ષુરસ અને જળના ઘડાઓ એટલે મોટા કુંભ કળશે ભરીને તાંતેડ-બાફણ-કર્ણાવટ-બલહ-મેરખ--કુલ હટવિરિહટ-શ્રી શ્રીમાળ અને શ્રેષ્ઠી આ નવ નેત્રવાળા સ્ના ત્રકારે પ્રભુજીની જમણી બાજુ, અને સૂચંતિ-આદિત્યગણભૂરિ-ભદ્ર-ચિંચડ-કુંભ-કન્યાકુજ-હિંડુભ અને લઘુશ્રેષ્ઠી આ નવગેત્રવાળા સ્નાત્રકારની ડાબીબાજુ એ રહીને આ પ્રભુજીને સ્નાત્ર કરવું. એ વિના આ ઉપદ્રવની શાન્તિ થશે નહીં. 0 શ્રી વીર પરમાત્માની પ્રતિષ્ઠા દિવસથી 303 વર્ષ વ્યતીત થયા, ત્યારે શ્રી વીર પરમાત્માને ઉર પ્રદેશ ઉપર રહેલ બે ગાંઠેને ભેદવાથી આ મહા-ઉપદ્રવ થયેલ. આ દષ્ટાનથી ચોક્કસપણે નિર્ણય થાય છે, કે શ્રી ઉપકેશપુર (શ્રી આસિયાજી)ને વંસ શ્રી એસિયાજી માતાના અભિશાપથી નહિ, પણ દેવાધિદેવની ઘેર આશાતનાના મહાપાપથી શ્રી ઓસિયાજી નગરનો વંસ થયેલ છે.

Page #61
પર સંગરંગનો આવેગ એટલા બધા ઉત્કટવેગે ઉછાળા મારતો હતે, કે જેનારને એમ જ ભાસે કે પૂર્ણિમાના ચન્દ્રદર્શનથી પ્રચંડવેગે ઉછાળા મારત, હિલેળા લેતે અને ઘુઘવતે જાણે સાક્ષાત્ મહાસાગર જ ન હોય! પૂજ્ય મુનિવરેના આનન્દવિભોર પુલકિત છે અહિંસા સંયમ અને તપનો એવો પ્રબળ થનથનાટ હતો. પરમપૂજ્ય ગુરુવર્ય શ્રીજીના હાર્દિક શુભ આશીર્વાદ પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીની અમૃતમય ધર્મદેશના પૂર્ણ થતાં જ, અમે સર્વે મુનિએ પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીને પરમ સબહુમાન વિધિવત વન્દન કરીને, પરમ પૂજ્યપાદશ્રીજીના પરમ પવિત્ર શ્રીમુખે નિજળ વિહાર ઉપવાસનું પ્રત્યાખ્યાન (પચ્ચક્ખાણ) કરતા હતા એ રીતે પ્રતિદિન પરમ પૂજ્યપાદશ્રીજીની પરમ ઉત્કટ વૈરાગ્યપૂર્ણ અમૃતમય ધર્મદેશનાના પ્રબળ પ્રભાવે, અને પરમપૂજ્યપાદ પરમતારક ગુરુવર્ય શ્રીજીના હાર્દિક શુભ આશી દથી અર્થાત્ દેવગુરુ ધર્મના પરમ પ્રભાવે પરમ પ્રસન્નતાથી અમારાથી ચાર માસના ચોવિહારા ઉપવાસની તપશ્ચર્યા નિવિને પૂર્ણ થઈ છે. ચાર માસની ઉગ્રતપશ્ચર્યાનું વર્ણન સાંભળતાં જ રાજામસ્ત્રી-સેનાપતિ-નગરશેઠ-પ્રજાજનો તેમજ સેનાના હૈયે આંચકો આવ્યો, શરીરમાં ધ્રુજારી છૂટી, અને તેમાં ઝળહળિયાં આવ્યાં. રાજા વિચારે છે, કે રાજનીતિમાં જણાવ્યું છે, કે સર્વોપરિ ધર્મસત્તાને આધીન રહેવા રાજસત્તા બંધાયેલ છે.

Page #62
ધર્મસત્તા ઉપર ક્યાંક આક્રમણ આવે, તે પ્રાણના ભેગે પણ ધર્મસત્તાનું રક્ષણ કરવું, એ રાજાનું સર્વપ્રઝ મુખ્ય કર્તાય છે. રાજગુરુએ પણ મને વારંવાર સમજાવ્યું છે, કે ધમ અને ધમિઓનું રક્ષણ કરવું, એ રાજાઓનું સર્વપ્રથમ મુખ્ય કર્તવ્ય છે. પરમ સમતાશીલ એવા આ ઉગ્રમહાતપસ્વીમુનિવરેની ગણના માત્ર ધર્મીઓમાં જ નહિ, પરંતુ પરમ ધર્માત્મારૂપે ગણાય. તેવા તારક મહાતપસ્વી-મુનિવરેની પણ મેં સારસંભાળ ન લીધી. હું કર્તવ્યપરાયણ કે કર્તવ્ય પરાડશમુખ, કર્તવ્યનિષ્ઠ કે કર્તવ્યભ્રષ્ટ. પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીને નગરપ્રવેશ મહારાજાધિરાજશ્રીએ મહાઆડમ્બરપૂર્વક પરમ પૂજ્યપાદશ્રીજી પ્રમુખ 36 મુનિવરેને નગર પ્રવેશ કરાવવા માટે લૂણુંકહી પર્વતથી પ્રયાણ કરતાં ક્ષણભર પૂર્વની શંકાકુળ રમશાનયાત્રા આનન્દવિભોર થઈને પ્રવેશયાત્રારૂપે પરિવર્તિત થઈ મહાસાગરની જેમ અતિવિરાટ માનવમેદનીથી ઊભરાતી એવી નગર પ્રવેશયાત્રા મહાનગરના મુખ્ય મુખ્ય રાજમાર્ગો ઉપરથી પસાર થઈને રાજભવનના વિશાળ પટાંગણમાં ઊતરે છે. પરમ કારુણિક પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીએ અવસરેચિત મેઘદવનિસમ અતિગંભીર, મહાજવી, પરમપ્રભાવક, દિવ્યવાણી મય, તલસ્પર્શી, પાપમૂલક ધર્મદેશના આપતાં જણાવ્યું, કે મન શુદ્ધિ અને તનશુદ્ધિને પરમ આધાર અને મૌલિક ઉપાય છે-અનશુદ્ધિ. પરમ હિતચિન્તક તારક ભગવતેએ

Page #63
54 અનશુદ્ધિ ઉપર અતિવિશદ મીમાંસા કરીને તેના ઉપર કે ઘેરે પ્રકાશ પાથરેલ છે ? તે અંગે યત્કિંચિત્ વિચારીએ. અનશુદ્ધિ મીમાંસા ઉપર દષ્ટિપાત સ્વપર પરમ હિતકર અર્થાત વિશ્વ માટે પરમ આશી-- ર્વાદરૂપ દિવ્ય જીવનને પરમ આધાર અને મૌલિક પાયે, તપધર્મ સાપેક્ષ અર્થાત્ અણહારીપદના આદર્શપૂર્વકની અન્નશુદ્ધિ છે. એ મૌલિક પાયામાં ક્યાંય અને કયારેય જાણેઅજાણે પણ અભક્ષ્ય અનંતકાય આદિના ભક્ષણરૂપ કાચી ઈટનું અપેય પાનરૂપ ધૂળ કે રાખથી ચણતર ન થઈ જાય, તદર્થે નિરન્તર સજાગ રહેવું પરમ આવશ્યક છે. પંચમહાવ્રતધારક અને પંચાચારપાલક એવા જૈન મુનિવરે એ એષણીય પ્રાશુક શુદ્ધ આહાર પાણીની ઉપલબ્ધિ માટે ગપણ કેવી રીતે કરવી? અને લાવેલ શુદ્ધ આહારને કઈ રીતે વાપરવામાં આવે તે દેષ કે અતિચાર ન લાગે તેની તલસ્પશો સમજ માટે અનનાસન પરમતારક દેવાધિદેવે અનન્ત મડાઉપકાર કરીને મેટા મેટા અતિવિશદ ગ્ર લખાય તેટલે સદુપદેશ આપેલ છે. એ તારક સદુપદેશનું અક્ષરશઃ પાલન થાય, તે જ જૈનમુનિએની તનશુદ્ધિ અને મન:શુદ્ધિ સચવાય. અભક્ષ્ય-અનનકાયવર્જિત ચારે પ્રકારને શુદ્ધ આહાર પણ બેંતાલીશ (42) દેષ રહિત નિર્દોષ હોય, તે જ પૂજ્ય સાધુ-સાધ્વીજી મહારાજ વહેરી (ગ્રહણ) કરી શકે. વહોરી લાવેલ એ શુદ્ધ આહાર વાપરતાં પૂજય

Page #64
55 સાધુસાવીજીએ માંડલીના પાંચ દોષ અવશ્ય ટાળવાના હોય છે. પંચમહાવ્રતધારક પૂજ્ય સાધુ-સાધ્વીજી મહારાજાએ જેવા તારક આત્માઓને પણ મન અને તનની પવિત્રતા જાળવવા માટે શુદ્ધ નિર્દોષ આહાર લાવતાં અને વાપરતાં આટલી બધી તકેદારી કે જાગૃતિ રાખવી પડતી હોય, તે ગૃહસ્થાએ તન અને મનની શુદ્ધિ-પવિત્રતા જાળવવા અનશુદ્ધિ માટે કેટલી તકેદારી રાખવી જોઈએ. તેને વિચાર સરખેય આવ્યે ખરો ? સર્વોપરિ ઉચ્ચતમ કક્ષાએ પરમધમી માનવસૃષ્ટિ આમ તે વિશ્વમાં જીવસૃષ્ટિ એક એવું અજોડ અને અમૂલ્ય તત્ત્વ છે, કે તેનું મૂલ્યાંકન વિશ્વકીય અન્ય કોઈ પણ અમૂલ્યમાં અમૂલ્ય વસ્તુથી પણ થઈ શકે તેમ જ નથી. સમસ્ત વિશ્વ અનાદિકાળથી જડ ચેતનથી વ્યાપ્ત છે. લેકને એક પણ આકાશપ્રદેશ એવો નથી, જ્યાં જડ-ચેતનનું ભયંકર ઘર્ષણ ચાલતું ન હોય. એવા ઘેર સંઘર્ષમાં પણ કઈક ક્ષણે જીવ સ્વ-સંવેદનની અનુભૂતિ કરી શકે. એ અનુભૂતિ અને પરમ્પરાએ નિજાનન્દની પૂર્ણતા યાને સ્વરૂપની પૂર્ણતા પામવા માટે અનતજ્ઞાનિઓએ માનવભવને જ અતિમહત્ત્વને બતાવ્યો છે. પરમ ઉચ્ચતમ કર્તવ્યપરાયણતા અને ધર્મપરાયણતાને માનવસૃષ્ટિ જ પચાવી શકે છે. અનન્તજ્ઞાનીઓએ સમસ્ત જીવસૃષ્ટિમાં પણ સર્વોપરિ

Page #65
ઉચ્ચતમકક્ષાએ તે માનવસૃષ્ટિને જ વર્ણવી છે. તેનું મુખ્ય કારણ છે સમસ્ત જીવસૃષ્ટિ માટે પરમ આશીર્વાદરૂપ પરમ સુસજ્જનતાપૂર્વકની પરમ ઉત્કટ કર્તવ્યપરાયણતા અને મહામંગળકારી તપ જપ આદિ સુવાસથી નિર્મળ સંયમ જીવનરૂપ પરમ ઉત્કટ ધમપરાયણતા. એ સર્વસ્વ પરમ અમૃત છે, પણ એ અમૃત કાચા પારા જેવું છે. એને માત્ર માનવસૃષ્ટિ જ સપૂર્ણ રીતે પચાવી શકે છે. એટલા જ માટે અનન્ત મહાજ્ઞાનિ ભગવતોએ માનવસૃષ્ટિને સર્વોપરિ જણાવી છે. તે અક્ષરશ: સત્ય, સત્ય ને સત્ય જ છે. તે તેને માનવજીવન કહેવાય જ શી રીતે? ઉપયુક્ત પરમ આશીર્વાદરૂપ મહામંગળકારી જીવનથી સર્વથા વિપરીત મહામિથ્યાત્વયુક્ત, અક્ષમ્ય ઘેર હિંસા, ભયંકર અનાચાર, વ્યભિચાર, દુરાચાર, માંસાહારાદિ અભક્ષ્ય ભક્ષણ, મદ્યાદિ અપયપાન તેમ જ અનાચાર દુરાચાર આદિ અગમ્ય ગમન જેવા અનેક અક્ષમ્ય ઘોર મહાપાપોથી ખદબદતું ભ્રષ્ટ માનવજીવન હોય, તે તેને માનવ કહેવાય જ શી રીતે ? ભલે આકારથી માનવ રહ્યો, પણ કમથી તે તે માનવને કઈ દાનવ કે ચંડાળ કહે, તે પણ તમારાથી નકારી શકાય તેમ નથી. મહાક્રૂર વ્યાઘ્ર વરુ કે સિંહ આદિ મહહિંન્ન પશુઓથી પણ માનવનું જીવન મહાક્રૂરતાપૂર્ણ હિંસ જીવન હોય, તે તે જીવન તે સમસ્ત જીવસૃષ્ટિ માટે મહાભયંકર અભિશાપરૂપ અને અતિકિલષ્ટ અમંગળરૂપ છે. એ કેટીના

Page #66
અધમાધમ માનવજીવને આ ક્ષણ પર્યન્ત સંસારી જીવસૃષ્ટિ ભયંકર ઘેર ખેદીને ગ જેવા સંસારને ભયંકર નરકાગાર બનાવે છે. એવું તે સાવ ટૂંકી સમજ ધરાવનાર માનવ પણ સહજમાં સમજી શકે તેવું આ મહાનગરનું વર્તન અને આચરણ છે. કહે રાજન ! મારું આ કથન અસત્યેક્તિ ભર્યું કે અતિશયેક્તિ ભર્યું તે નથી ને? ભગવન્તઃ ! આપશ્રીજીને સદુપદેશ અક્ષરશઃ સત્ય સત્ય ને સત્ય જ છે. આ ક્ષણ પર્યન્ત તે અમે યજ્ઞયાગાદિ હોમહવનમાં મહાક્રરતાભરી રીતે મૂક પ્રાણિઓની રહિંસા રૂપ મહાઅધમ કરીને તેને કેઈક મહાધર્મ કર્યાને પરમ આત્મસન્તોષ અનુભવતા હતા. કંઈ અમારી ઘર અજ્ઞતાની સીમા ? એ તો મહાબાલિશ ન કશુમાગ છે. ઓ રાજન્ ! આપના જેવા સુજ્ઞ સજજનો ! સહેજ વિચારે કે કથિરમાંથી કંચન કે કુન્દન, પતિતમાંથી પાવન, પાપાત્મામાંથી પરમાત્મા થઈ શકે. તેવી પરમ ઉચ્ચતમ એગ્યતા ધરાવતું માનવ જેવું મહામૂલું માનવન્તુ સ્થાન પામીને ધર્મના નામે યજ્ઞયાગાદિમાં મહાક્રૂરતાભરી ઘરહિંસા, માંસાહાર, મદ્યપાન અને અનાચારાદિ મહાપાપનું સેવન, એ તો ઘોર અજ્ઞાનમય મહાબાલિશ પાશવી લીલાયુક્ત ન પશુમાગ છે. અરે! પશુમાર્ગ કરતાંય મહાભયંકર છે. એવા ઘોર મહાપાપે તે પશુઓ પણ ન કરી શકે.

Page #67
58 હિતાહિતની વિવેકદષ્ટિ ધરાવનારા માન એવા ઘેર મહાપાપાચરણ કરીને માનવ મટી દાનવ બને છે. સજજન મટી દુર્જન બને છે. ધમી મટી અધમી બને છે. પુણ્યાત્મા મટી પાપાત્મા. બને છે. રવગ જેવા સંસારને ભયંકર નરકાગાર બનાવે છે. આ સાંભળતાં જ રાજા અને પ્રજના હૈયે આંચકો આવે છે. શરીર થર થર કંપે છે. અને ઘોર પાપમય મહાપાખંડલીલા આચરનારા વામમાગીએ શમશમી ઊઠે છે. વામમાગીઓના પાપી હૈયે ખળભળાટ મહાપાખંડ–વામમાગીઓની મહાઅભિશાપરૂપ પાખંડ લીલાઓ ઉપરથી પડદો ઊંચકા, એમનું ગેઝારું મહાપાપ પ્રગટ થયું. એમના પાપી યે ખળભળાટ ફફડાટ અને ઉચાટ જાગે. તેઓ તેજોષથી શમશમી ઊઠે છે. પણ પરમપૂજ્યપાદ પ્રવરશ્રીજીના પરમ પવિત્ર ચરણાંગુષ્ઠમાં અને તેઓશ્રીજીના અભિમત્રિત વાસચૂર્ણ (વાસક્ષેપ)માં અનેક મહાચમત્કારી લબ્ધિઓ અને અચિન્ય દિવ્ય મહાશકિતના પ્રત્યક્ષ દર્શન થવાથી પરમ પૂજ્યપાદ પ્રવરશ્રીજી સમક્ષ તે આંખ ઊંચી કરવાય કઈ સમર્થ ન હતું. રાજા, પ્રજા, મસ્ત્રી, નગરશેઠ, સેનાપતિ સેના આદિ સર્વે પરમ પૂજ્યપાદશ્રીજીના અચિત્ય દિવ્ય મહાપ્રભાવથી પ્રભાવિત થવાથી પરમ પૂજ્યપાદથીજી પ્રત્યે પરમ અહોભાવ પ્રગટ્યો. પરમ પૂજ્યપાદશ્રીજીએ “સર્વમાન્યજ્...” કાવ્ય શ્રવણ કરાવવાપૂર્વક ધર્મદેશના પૂર્ણ કરી.

Page #68
58 શ્રી ચકેશ્વરી પ્રમુખ શાસનદેવીઓનું સુભગ આગમન - ધર્મદેશના પૂર્ણ થતાં જ સુવર્ણમાં સુવાસના સુભગ મિલનની જેમ શ્રી ચકેશ્વરીજી-અમ્બિકાજી, પદ્માવતીજી અને સિદ્ધાયિકાજી એ ચારે શાસનદેવીઓનું પરમ સુભગ આગમન થયું. પરમ પૂજ્યપાદશ્રીજીને પરમ સબહુમાન વિધિવત્ વન્દન કરોને સંયમયાત્રા નિર્વહનની અને પરમ પુણ્યવતી ધમકાયાની સુખશાતાની પૃચ્છા કરીને, અનન્ત મહાકારક શ્રી જિનેન્દ્રશાસનને અને પરમ પૂજ્યપાદશ્રીજીને અપૂર્વ મહિમા કર્યો. તથાપિ પરમ પૂજ્યપાદશ્રીજીના પરમ પ્રસન્ન પુણ્ય શ્રી વદન ઉપર શાસનદેવીઓના આગમનની, કે દેવી આએ પિતાને કરેલ અપૂર્વ મહિમા અને સ્તુતિસ્તવનાપ્રશંસાની એક નાની સરખી સુરેખ પણ ઊપસી ન હતી. ત્યારે વર્તમાનમાં મહદંશે એનાથી વિપરીત પરિસ્થિતિનાં જ દશન થઈ રહ્યા છે. પરમ પૂજ્યપાદશ્રીજીનો પરમ ઉચ્ચકેટીને એ નિરીહભાવ આપણ સહુને માટે દીવાદાંડી અને રત્નદીપક સમાન છે. શ્રી જિનેન્દ્રશાસનને પરમ ઉદ્યત થવાથી સમસ્ત પ્રજાજનો જૈનધર્મની અને પરમ પૂજ્યપાદશ્રીજીની મુક્તકંઠે ભારોભાર અનમેદના અને પ્રશંસા કરવા લાગ્યા. ત્યારે તેષી વામમાગીઓનો કુપ્રભાવ નષ્ટ થવાથી શ્યામલ કાજળ જેવા નિસ્તેજ થયા અને શમશમી ઊઠયા. પરંતુ પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીના અચિત્ય દિવ્ય મહાપ્રભાવને પ્રત્યક્ષ નિહાળવાથી એમને નિરુપાયે મૌન રહેવું પડયું હતું.

Page #69
આત્માની અસ્મિતા અને અમરતા અનાદિકાલીન છે. મહારાજાધિરાજ શ્રી ઉત્પલદેવ રાજાએ પરમ સબહુમાન વિનયપૂર્વક કરબદ્ધાંજલિનત મસ્તકે પરમ વિનમ્રાતિવિનમ્રભાવે પરમ પૂજ્યપાદશ્રીજીને વિજ્ઞપ્તિ કરી, કે “હે ભગવન્તઃ! આપશ્રીજીના પરમ પુણ્ય શ્રીમુખે અમૃતસમ અમેઘ દિવ્ય દેશના શ્રવણ કરતાં આત્માની અમિતા અને અમરતા અનાદિ કાલી ને છે તેનું ભાન થયું. આત્માના અચિત્ય અનન્ત આનન્દના આસ્વાદની અનુભૂતિ થઈ. ભગવન્તઃ ! પ્રતિભાવની અપેક્ષા વિના પણ આપશ્રીને અમારા ઉપર કેટલે બધે સમાતીત અનન્ત ઉપકાર છે? તેનું ચિન્તન કે મનન કરવુંય અવશ્ય પ્રાયઃ ગણાય, તે પછી વર્ણન કે આલેખનની તે વાત જ શી કરવી ? ભગવન્તઃ ! હવે તે અમને આત્મપ્રતીતિ થાય છે, કે વિના વિલમ્બે જૈનધર્મ સ્વીકારીને તેની ઊંચામાં ઊંચી આરાધના કરીએ, તે જ આત્માનું કલ્યાણ થાય, અને પરપરાએ મોક્ષ પામી શકાય.' એષણીય શુદ્ધ આહા૨પાણી માટે મહારાજાધિરાજ શ્રી પ્રમુખે કરેલ વિજ્ઞાતિ : એષણય શુદ્ધ આહારવાને લાભ દેવા માટે મુનિવરને પિતાના ઘરે એકલાવવા માટે મહારાજાધિરાજશ્રીએ પરમ પૂજ્યપાદશ્રીજીને પરમ સબહુમાન અત્યાગ્રહપૂર્ણ વિનતિ કરતાં પરમ પૂજ્યપાદશ્રીએ જણાવ્યું, કે અચિચિન્તામણિક૯૫ભૂત પ્રગટ પ્રભાવી પુરુષાદાનીય શ્રી પાર્શ્વનાથજીની પરમ્પરામાં

Page #70
ચતુર્થ પાટે શ્રી જિનેન્દ્રશાસનના પરમપ્રભાવકશ્રી કેશીસ્વામીજી અમારા દાદા ગુરુજી હતા. તેઓશ્રીએ ચરમ તીર્થપતિ શ્રી મહાવીરસ્વામિજીનું શાસન સ્વીકારેલ ત્યારથી અમારા તારક પૂજ્ય પુરુષોની ગણના ચરમશાસનપતિના મુનિવરરૂપે થયેલ હોવાના કારણે અમારા માટે રાજપીડ અનેષણય (અકલ્પ્ય) ગણાય. મહારાજાધિરાજશ્રીને સુપાત્રદાનને અપૂર્વ લાભ ન મળવાથી અત્યન્ત આઘાત લાગે. રાજપીંડ સ્વીકારવાની જિન આજ્ઞા ન હોવાથી મુનિવરે આહારપાણી ન સ્વીકારી શકે, એટલે મહારાજાધિરાજ નિરુપાયા હતા પરમ પૂજ્યપાદશ્રીજીએ ઈચ્છકાર” સામાચારી પૂર્વકના કરેલ સંકેતાનુસાર પૂજ્ય ગીતાર્થ સંઘાટક મુનિવર પરમ પૂજ્યપાદશ્રીજીની આજ્ઞા શિરસાવધે શિરોમાન્ય કરીને એષણીય શુદ્ધ આહારપાણની ગવેષણા કરવા મત્રીશ્વરજી આદિની સાથે એમના ઘરે પધારે છે. રાજમાર્ગો ઉપર પ્રતીક્ષા કરતા અનેક પુણ્યવતો એષણીય શુદ્ધ આહારપાણને લાભ દેવા માટે ખેંચાખેંચ અને પડાપડી કરવા લાગ્યા. અન્તરાયાદિ અશુભકર્મ વિચિત્રતા - અજ્ઞાન અને મોહવશ કઈક ભવે અશુભ અધ્યવસાયથી બંધાયેલ અશુભ અન્તરાયકની વિચિત્રતા તે જુઓ-આહાર પાણીને લાભ દેવા માટે આજે જે મુનિવરોની ખેંચાખેંચ કરી રહ્યા છે. એજ મુનિવરે ચાર માસ પર્યત પ્રતિદિન શુદ્ધ આહારપાણની ગવેષણ કરવા એ જ રાજમાર્ગ ઉપરથી નીકળી

Page #71
ભિન્ન ભિન્ન શેરીઓ અને પાડાઓમાં પર્યટન કરવા છતાં કોઈની સામે જોવાની પણ તત્પરતા ન હતી. છે ને આત્મન ! તારા અપરાધના ફળસ્વરૂપ અત્તરાયકમના ઉદયની વિચિત્રતા. આજે તે અપરાધની શિક્ષા પૂર્ણ થવાથી અને લાભાન્તરાય કમના પશમથી પરમપૂજ્યપાદ શ્રીજી સહિત ત્રીશે (36) મુનિવરે ભારોભાર તેલાઈ જાય, તેટલાં આહારપાણ દેવાની તીવ્ર ઉત્કંઠાપૂર્વકની પુણ્યવન્તોની વર્ણ તત્પરતા હતી. કર્ણ તેમ જ શુદ્ધ અર્થાત બેંતાલીશ (42) દોષરહિત શુદ્ધ આહાર પૂજ્ય મુનિવરને પ્રતિભાભીને પુણ્યવો પરમ અહો ધન્યતા અનુભવવા લાગ્યા. શીધ્રાતિશીધ્ર આત્માનું કલ્યાણ કરાવી મોક્ષની પ્રાપ્તિ કરાવે તેવી પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીની પરમ અમૃતમય મહામાં - કલિક ધર્મદેશનાનું પ્રતિદિન શ્રવણ કરતાં મહારાજાધિરાજશ્રી, મહામન્ત્રીજી સેનાનાયક તેમજ નગરશેઠ આદિ નગરજનો પરમ પ્રભાવિત થઈને અનત મહાતારકશ્રી જિનેન્દ્રશાસનના પરમ અનુરાગી થયા. જૈન ધર્મ અંગીકાર કરવાની ઉત્કંઠામાં દિનપ્રતિદિન તીવ્રતમ અભિવૃદ્ધિ થવા લાગી. જૈનધર્મ અંગીકાર કરાવવા માટે પરમપૂજયપાદશ્રીજીને મહારાજાધિરાજશ્રીએ કરેલી વિજ્ઞપ્તિ મહારાજાધિરાજ મન્ચીશ આદિ સૂર્યચન્દ્રવંશીય રણબંકા ધીરવીર ક્ષત્રિય નરરત્નની જૈનધર્મ અંગીકાર કરવાની આતુરતામાં અણધારી ભરતી આવવાથી તે નરરત્નએ પરમ

Page #72
સબહુમાન વિનયપૂર્વક કરબદ્ધાંજલી નતમસ્તકે પરમવિનમ્રાતિવિનમ્ર મધુરવાણીએ પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીને વિજ્ઞપ્તિ કરી કે ભગવન્તઃ! અન્નત મહાતારક શ્રી જૈનધર્મ અંગીકાર કરવાની ઉત્કંઠા અને આતુરતામાં એ તીવ્રતમ વેગ આવ્યું છે, કે જૈનધર્મ અંગીકાર કર્યા વિના હવે અમારે જીવવું અતિવસમું છે. ભગવન્તઃ! અમ જેવા બાળજીવે ઉપર અસીમ કરુણા કરીને અમને જૈનધર્મ અંગીકાર કરવો. પરમ પૂજ્યપાદશ્રીજીએ જણાવ્યું “તથાસ્તુ. જનધર્મ અંગીકાર કરાવી “શ્રી મહાજન સંઘ” રૂપે ઘોષિત કર્યા. તે જ સમયે રત્નજડિત સુવર્ણ થાળમાં દિવ્ય વાસચૂર્ણ લઈને શ્રી ચકેશ્વરજી દેવી પ્રગટ થયા. પરમપુજ્યપાદશ્રીજીએ શ્રી સમ્યક્ત્વ આલાપક ઉચ્ચારાવવા પૂર્વક સૂરિમન્ટથી અધિ. વાસિત દિવ્યવાસચૂર્ણ મહારાજાધિરાજ, મન્ચીશ આદિ 3,84,000 ક્ષત્રિય નરરત્નોને જૈન ધર્મ અંગીકાર કરાવીને “શ્રી મહાજન સંઘ” રૂપે ઘોષિત કર્યો, અનત મહાતારક શ્રી જિનેન્દ્રશાસનની અપૂર્વ પ્રભાવના કરી. તે મહામાંગલિક શુભ દિન હતું. મહાશુદિ પાંચમનો. નગરરક્ષિકા દેવીને પણ પ્રતિબંધીને સમ્યકત્વ પ્રાપ્ત કરાવવા પૂર્વક શ્રી જિનેન્દ્રશાસનના પરમ અનુરાગી બનાવી. તે દેવી એ જ આજના આસિયામાતાજી.

Page #73
નૂતન શ્રાવકેનું સ્થયીકરણ પરમપૂજ્યપાદશ્રી પ્રતિદિન સંયમ એ જ એક સારભૂત ધુવાંકવાળી, અર્થાત્ શબ્દેશબ્દમાં આત્માનું કલ્યાણ અને મેક્ષના ધ્યેયનું લક્ષ્ય કરાવતી પરમ ત્યાગ અને વૈરાગ્યમય સારગર્ભિત ધમદેશનારૂપ અમૃતનું પાન કરાવીને મહારાજા ધિરાજ શ્રી ઉત્પલદેવ, મહામન્ત્રી શ્રી ઊહડ આદિ નૂતન શ્રાવકોને જૈનાચાર અને શ્રાવકાચરામાં સ્થિર કરી અનન્ત મહાતારક શ્રી જૈનેન્દ્રશાસનના પરમ અનુરાગી બનાવ્યા. પ્રબળ પુછાલઓનરૂપ શ્રી જિનેન્દ્રભક્તિ અને જિનવાણી પ્રબળ પુષ્ટાલમ્બનરૂપ શ્રી જિનેન્દ્ર ભક્તિ અને શ્રી જિનવાણીના શ્રવણ વિના યીકરણ પામ્યા પછી પણ, આ જીવાત્મા સમ્યકત્વની ભૂમિકા ઉપરથી ડગમગી કે ગબડીને ક્યારે વામમાર્ગનું અનુસરણ કરતા થઈ જાય તે કહી ન શકાય, એ વાત પરમ પૂજ્યપાદશ્રીજી ખૂબ સારી રીતે જાણતા હતા. એટલે પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીના હૈયે એક વાત તે ઘર કરીને બેઠી જ હતી, કે મહારાજાધિરાજ-મત્રીશ આદિ પુણ્યવોને શ્રી જૈનધર્મમાં સ્થિર રાખવા માટે શ્રી જિનેન્દ્રપ્રસાદ નિર્માણ અર્થે સદુપદેશ આપ આવશ્યક છે. શ્રી જૈનધર્મ અંગીકાર કર્યા પહેલાં શ્રી ઊહડ મહામંત્રીશ શ્રી વિષ્ણુનારાયણનું મન્દિર નિર્માણ કરાવતા હતા. પરંતુ દિવસે જેટલું ચણતર કરાવે તે સર્વસ્વ રાત્રીએ ખરી જાય. મહામત્રીશજીએ પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીએ પૂછયું : “ભગવન્તઃ !

Page #74
હું શ્રી વિષ્ણુનારાયણનું મંદિર નિર્માણ કરાવું છું. પરન્તુ દિવસે જેટલું ચણતર થયું હોય, તે રાત્રિએ ધરાશાયી થઈ જાય છે. એ ઉપદ્રવ નિવારવા માટે અનેક મન્ત્ર-તત્રં-વાદિઓએ બતાવેલ ઉપાય કરવા છતાં, તેમાં નિષ્ફળતા જ મળી. ભગવન્તઃ ! આપશ્રીજી મારા ઉપર મહતી કૃપા કરીને ઉપદ્રવ ટાળવાને સત્ય ઉપાય બતા” પરમ પૂજ્યપાદશ્રીજીએ ઉપગ મૂકીને જ્ઞાનબળથી જાણીને કહ્યું, કે “શ્રી વિષ્ણુનારાયણના સ્થાને અનન્તાન્ત પરમ ઉપકારક પરમતારક ચરમશાસનપતિ જિનેશ્વર દેવાધિદેવ શ્રી મહાવીરસ્વામિજી–પરમાત્માને જિનેન્દ્રપ્રસાદ નિર્માણ કરાવવાથી ઉપદ્રવ ટળશે અને ચૈત્ય નિવિન પૂર્ણ થશે.” ભગવન્તઃ! આપશ્રીજીનો નિર્દિષ્ટ મહામંગળકારી ઉપાય મારા માટે તે “ભાવતું હતું અને વૈદ્ય કહ્યું ”ના જેવો અભીષ્ટ અને અતિમનસ છે. જ્યારથી મેં આપશ્રીજીના શ્રીમુખથી અમૃતમય ધર્મદેશનાનું પાન કર્યું છે, ત્યારથી જ હું અનન્તકરુણાનિધાન ચરમશાસનપતિ દેવાધિદેવ શ્રી મહાવીરસ્વામિજી-પરમાત્માના અનન્તાનન્ત પરમ ઉપકારથી એ પરમ પ્રભાવિત થયો છું, કે એ દેવાધિદેવ પ્રત્યે મારા હૈયામાં અતૂટ શ્રદ્ધા અને અસીમ ભક્તિ પ્રગટી છે. તેના પ્રભાવે પ્રભુજી માટે શુંનું શું કરી દઉં - એમ ચિત્તમાં થયા કરતું હતું. તેમાં આપશ્રીજીએ “સુવર્ણમાં સુવાસ’ની જેમ શ્રી

Page #75
જિનેન્દ્રપ્રસાદ નિર્માણને મહામંગળકારી ઉપાય નિર્દો તેથી હું પરમ અહો ધન્યતા અનુભવું છું. અને આપશ્રીએ મારા ઉપર કરેલ એ અસીમ ઉપકાર અથે હું આપશ્રીજીનો પણ ભવભવન દાસ અને ઋણી રહીશ. પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીની માઁઘાટક ધર્મદેશના રૂપ અમિયપાનથી મહારાજાધિરાજને પણ શ્રી જિનેન્દ્રપ્રસાદ નિર્માણના મંગળકેડ જાગ્યા. લુણાદ્રહી પર્વત ઉપર શુભમુહૂતે પ્રગટ પ્રભાવી પુરુષાદાનીય શ્રી પાર્શ્વનાથજી પરમાત્માને વિશાળ જિનેન્દ્રપ્રસાદ નિર્માણનો મંગળ પ્રારંભ કરેલ, તે મદિર આજે શ્રી એસિયાજી માતાજીને મન્દિરરૂપે પ્રસિદ્ધ છે. કેઈ એક સમયે શ્રી સચ્ચાયિકાદેવીજી (કો ઓસિયાજી માતાજી) પ્રગટ થઈને પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીને પરમ સબહુમાન વિધિવત વંદન કરીને “સંયમયાત્રા સુખપૂર્વક નિર્વહન કરે છે છે. એ રીતે સુખશાતા પૂછીને ધર્મ શ્રવણ કરવા બેઠા. શ્રી મહાવીરસ્વામિજીના મન્દિરને અનુરૂપ પ્રતિમાજી સંબંધી વાતચીત થતાં માતાજીએ જણાવ્યું. “ભગવન્તઃ ! આપશ્રીજીના અમૃતમય સદુપદેશને શિરસાવજો શિરોમાન્ય કરીને પરમ પૂજ્યપાદશ્રીજીને વિજ્ઞપ્તિ કરું છું, કેભગવન્તઃ! દેવાધિદેવ તેમજ આપશ્રીજીના અનન્ત પરમ પ્રભાવે લૂણાદ્રી પર્વતની સમીપમાં પહેલાંથી જ પ્રતિમાજી નિર્માણ કરી રહી છું. છ માસ અને સાડા સાત દિવસ પૂર્ણ થતાં વાલુકા અને દૂધથી સર્વાગસુન્દર શ્રી મહાવીરસ્વામિજીની પ્રતિમાજી નિર્માણ થશે. ત્યારે જ તેને ભૂમિમાંથી બહાર કઢાવવી, તે પહેલાં નહિ.”

Page #76
મહારાજાધિરાજ, મહામન્નીશ પ્રમુખ શ્રી જૈનસંઘે પરમ પૂજ્યપાદશ્રીજીને વિજ્ઞપ્તિ કરી, કે “ભગવતઃ ! શ્રી મહાવીર સ્વામીજી-પરમાત્માના પ્રાસાદનું નિર્માણ કાર્ય પૂર્ણ થવા આવ્યું છે. પ્રતિમાજી કયાંથી મેળવવી ? પરમપૂજ્યપાદત્રીજીએ જણાવ્યું: ‘તમે નિશ્ચિત રહે, છ માસ પછી પ્રતિમાજી મળશે.” આ તરફ મહામન્ત્રીજીની કામધેનુ સદશ ગાયનું પ્રતિદિન થોડું થોડું દૂધ ઝરતાં છ માસમાં પ્રતિમાજી પૂર્ણ થવા આવી. પણ ગાયનું દૂધ અત્ય૫ થતાં શેવાળને પૂછવામાં આવ્યું. ગોપાળને સૂક્ષ્મ રીતે અન્વેષણ કરીને મત્રીશ્વરજીને નિવેદન કયું, કે લુણાદ્રહી પર્વતની સમીપમાં એક કેરનું ઝાડ છે. લીલું ઘાસ ચરવાની લાલચે ગાય ત્યાં પહોંચે છે, કે તુર્ત તેનું દૂધ ઝવરવા માંડે છે. મત્રીશ્વરજી મહારાજાધિરાજ નગરશેઠ આદિ મહાજન શ્રી સંઘના અગ્રગણ્ય પુણ્યવન્તોને ગાયના દૂધ કરવાની વાત કરી, સાશ્રય અગ્રગો પરમપૂજ્યપાદશ્રીની પુણ્ય ઉપસ્થિતિમાં પહોંચે છે. વિધિવત્ વન્દન કરીને વિનયપૂર્વક સબહુમાન પરમ વિનમ્રભાવે મગ્નીશ્વરજીની ગાયનું દૂધ ઝરવાનું કારણ પૂછે છે. પરમપૂજ્યપાદશ્રીજી તે પ્રથમથી જ જાણતા હતા, કે શ્રી સચ્ચાયિકાદેવીજી પોતાના દિવ્યપ્રભાવે લૂણાદ્રહી પર્વતની સમીપમાં ભૂમિના પેટાળમાં વેળુનાં પ્રતિમાજી નિર્માણ કરી રહ્યા છે. તેમાં દૂધની અપેક્ષા રહેતી હોવાથી દિવ્યપ્રભાવે લીલું ઘાસ ઉત્પન્ન કરીને ગાયને તેનું પ્રલેભન અતાવે છે. ગાય ત્યાં પહોંચે એટલે દેવીજી દિવ્યપ્રભાવથી તેનું

Page #77
68 દૂધ ત્યાં ઝરાવે છે. પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીએ આ સર્વસ્વ ઘટના મહારાજાધિરાજશ્રી પ્રમુખને જણાવી. મહારાજશ્રી પ્રમુખ અગ્રગણ્ય અતીવ પ્રભાવિત થયા. પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીને વિજ્ઞપ્તિ કરી : “ભગવન્ત! સકળ સંઘને પરમાત્માનાં દર્શન કરાવવા આપશ્રીજી કૃપાવન્ત થાઓ. “પરમપૂજ્યપાવૈ. ગોવિનવિવધુની વિવિઘુ વર્તતે, સવિનાનિ તીક્ષધ્યમ્” પરમપૂજ્યપાદશ્રીએ કહ્યુ શ્રી જિનબિમ્બ હજી કંઈક અપૂર્ણ છે સાતદિવસ પ્રતીક્ષા કરે. “મહારાગાધિરાનામુવ-શ્રી સન વિજ્ઞd માવત: ! भवर्ता परमपूज्यपादानामचिन्त्य महाप्रभावेण जिनबिम्ब पूर्ण મવિષ્યતિ” મહારાજાધિરાજ પ્રમુખ શ્રી સંઘે વિજ્ઞપ્તિ કરી કે, ભગવન્તઃ! આપ પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીના અચિન્ય મહાપ્રભાવે જિનબિમ્બ પૂર્ણ થશે. આપશ્રીજી અમને પ્રભુજીના દર્શન કરાવવા કૃપા કરે. હવે અમે પ્રભુજીના દર્શન વિના રહી શકીયે તેમ નથી. શ્રી જિનેન્દ્ર પરમાત્મા દર્શન કરાવવા માટેની તીવોત્કંઠિત અભિલાષાપૂર્વકની શ્રી સંઘની અત્યાગ્રહપૂર્ણ વિનતિથી પરમ પૂજ્યપાદAીજીએ જિનાબબ પૂણઅપૂર્ણતાની વાત ભવિતવ્યતા ઉપર છેડી દીધી. ઉત્તમકે ટીના હીરા પન્ના માણેક મેતી આદિ રને સહિત ઉત્તમટીની પૂજનની સામગ્રી લઈને શ્રી સંઘ પરમપૂજ્યપાદશીજી પ્રમુખ મુનિવરેના પરિવાર સહિત મહાઆડમ્બરપૂર્વક અનેકવિધ વાજિના સુમધુર ગગનગુજિત મહાનાદ,

Page #78
વાત્રા જાણે ગગન નિવસિતદેવને શ્રી જિનેન્દ્ર પરમાત્માની રથયાત્રામાં પ્રભુભક્તિને અપૂર્વ લાભ લેવા માટે આહવાન કે સંકેત ન કરતાં હોય, તેવી અતિવિરાટ માનવમેદનીયુક્ત રથયાત્રા રાજભવનથી પ્રયાણ કરીને લુણંદ્રહી સમીપ જ્યાં દૂધ ઝરતું હતું ત્યાં આવી. પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીએ ભાવપૂર્વક પરમાત્માને નમસ્કાર કરીને, ભૂમિ ઉપર સૂરિમન્નથી અધિવાસિત વાસક્ષેપ કરવા પૂર્વક ભૂમિ અધિવાસિત કરીને ક્ષેત્રદેવતાની અનુમતિ લઈને પવિત્ર કેદાળાથી ભૂમિ ખનન કરીને પ્રભુજીને બહાર કાઢયા. સવંગસુન્દર પ્રભુજીનાં દર્શન થતાં શ્રી સંઘ તેમ જ પ્રજાજનો અતીવ પ્રભાવિત થયા. મહારાજાધિરાજ પ્રમુખ પુણ્યવોએ રત્નજડિત સુવર્ણપદક ઉપર સુવર્ણક્ષતને બૃહત સ્વસ્તિક આલેખીને અમૂલ્ય રત્ન તેમજ ફળ નૈવેદ્યો ચઢાવ્યા. રત્ન અને સાચા મેતીથી પ્રભુજીને વધાવ્યા. શ્રી જિનબિમ્બને ગજરાજ ઉપર આરૂઢ કરાવીને નગરના મુખ્ય મુખ્ય રાજમાર્ગો ઉપરથી ફરીને રથયાત્રા જિનેન્દ્રપ્રસાદની સમીપમાં આવીને જિનપ્રતિમાજીને અત્યુલસિતભાવે શ્રી જિનેન્દ્ર પ્રાસાદના ગર્ભગૃહ (ગભારા)માં પ્રવેશ કર્યો. અનન્તાન્ત પરમ ઉપકારક પરમતારક ચરમશાસનપતિ દેવાધિદેવ શ્રી મહાવીરસ્વામિજી પરમાત્માના સર્વાંગસુન્દર અત્યાકર્ષક પ્રતિમાજીના વક્ષસ્થળ ઉપર લીંબુ પ્રમાણની બે ગાંઠે હતી. લોકેએ સાશ્ચર્ય વિનયપૂર્વક પરમપૂજ્યપાદ શ્રીજીને પૂછ્યું : “ભગવન્ત: ! આ બે ગાંઠે શેની છે?”

Page #79
o "परमपूज्यपादैः कथित किञ्चिदूनैदिननिष्कासित तेन जिनવિશ્વસ્થ રે ઘરેથીદ્રયં વર્તતે પરમ પૂજ્યપાદશ્રીજીએ કહ્યું કેટલા દિવસ પહેલાં કાઢવાથી શ્રી જિનબિમ્બના વક્ષ:સ્થળ ઉપર આ બે ગાંઠે છે. પરમ પૂજ્યપાદશ્રીજીને મહારાજાધિરાજ પ્રમુખ મહાજન શ્રી સંઘે પ્રતિષ્ઠા કરાવવા માટે અત્યાગ્રહપૂર્ણ વિનતિ કરતાં, પરમ પૂજ્યપાદશ્રીજીએ પ્રતિષ્ઠા માટે શ્રી વીર સંવત્ ૭૦ના માઘ શુકલા પંચમી દિનનું અતિશુદ્ધ મુહૂર્ત જણાવ્યું. શ્રી સંઘ અત્યાનન્દપૂર્વક હર્ષાન્વિત થઈને મહામંગળકાર તે શુભ મુહૂર્તને શિરસાવજો શિરોમાન્ય કર્યું. પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવની અપૂર્વ તૈયારીઓ કરવા લાગ્યા. ધ્વજા પતાકા આદિથી સમસ્ત નગરને વિભૂષિત કર્યું. ચાતુર્માસ પૂર્વે પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીની આજ્ઞાથી 465 મુનિવર શ્રી કેટકપુરમાં ચાતુર્માસ કરેલ. ત્યાંના શ્રી સંઘે પણ અનન્તાનન્ત પરમ ઉપકારક ચરમશાસનપતિ દેવાધિદેવ શ્રી મહાવીરસ્વામિજી-પરમાત્માનું ભવ્ય જિનાલય નિર્માણ કરાવેલ તેની પ્રતિષ્ઠા પણ શ્રી સંઘે પરમ પૂજ્યપાદશ્રીજીના પરમ પવિત્ર વરદ શુભ હસ્તે કરાવવા નિર્ણય કરેલ. શ્રી કરંટક પુર જૈન સંઘ ઉપકેશપુર નગર આવીને પરમ પૂજ્યપાદશીજીને અત્યાગ્રહપૂર્ણ વિનતિ કરી કે માઘ શુકલા પંચમી દિને પ્રતિષ્ઠા રાખેલ છે. તે પ્રતિષ્ઠા આપશ્રીજીના પરમ પવિત્ર વરદ શુભ હસ્તે જ કરાવવા શ્રી સંઘે નિર્ણય કરેલ છે.

Page #80
71 ભગવન્ત: ! આ પશ્રીજી અમારા ઉપર અસીમ કરુણા કરીને અમારા શ્રી સંઘની અત્યાગ્રહપૂર્ણ વિનતિનો સ્વીકાર કરીને શ્રી કેટકપુર” પધારવા કૃપા કરે. પરમ પૂજ્યપાદશીજીએ જણાવ્યું, તે દિવસે તો અત્ર પણ પ્રતિષ્ઠા હોવાથી તત્ર આથવું શી રીતે શક્ય બને? ભગવન્તઃ! અમારા શ્રી સંઘને નિર્ણય અફર હેવાથી, તે પુણ્ય પ્રસંગ ઉપર આપશ્રીજીને અવશ્ય પધારવું જ પડશે. પરમ પૂજ્યપાદશ્રીએ જણાવ્યું કે તે જ શુભ મુહૂર્ત તે શ્રી ઉપકેશપુરમાં ચરમશાસનપતિ દેવાધિદેવની પ્રતિષ્ઠા પ્રસંગે ઉપસ્થિતિ રહેવા અત્રસ્થ શ્રી સંઘને જણાવી દીધું છે. તથાપિ શ્રી કોટકપુરના શ્રી સંઘની એટલી બધી પ્રબળ આગ્રહપૂર્વકની વિનતિ રહો, કે પરમ પૂજ્યપાદકીજીએ પરમ પ્રસન્નતાથી વિનતિનો સ્વીકાર કરીને જણાવ્યું કે ક્ષેત્રસ્પર્શના હશે, તે વર્તમાન જોગ, “પ્રતિષ્ઠાવાદ સુમમુહૂર્તાવાનામધ્યામિ” પ્રતિષ્ઠાના શુભ મુહુતવેળાએ આવીશ. શ્રી ઉપકેશપુર અને શ્રી કેટકપુર એમ ઉભય નગરમાં અનન્ત મહાતારક શ્રી જિનેન્દ્રશાસનની અપૂર્વ પ્રભાવિનાપૂર્વક શ્રી અષ્ટાલિકા મહોત્સવ ઉજવાઈ રહ્યો છે. 'श्री वीर संवत् सप्ततितमे वर्षे माघशुक्लपञ्चम्यां शुभदिने शुभमुहूर्तवेलायां धनुषि लग्ने परमपूज्यपादप्रवरैः श्री रत्नप्रभसूरीश्वरैः निज रूपैः श्री उपकेशपुरनगरे श्र. महावीरस्वामिजिनबिम्ब प्रतिष्ठित वैक्रियरूपैः श्री कोरण्टकपुरनगरे श्री महावीरस्वामिजिनबिम्बं प्रतिष्ठित 2, શ્રા હૈ વ્યવ્યયઃ કૃતઃ”

Page #81
શ્રી વીર સંવત ૭૦ને માઘશુકલપંચમીના શુભદિને શુભ મુહૂર્ત વેળાએ ધનલગ્નમાં પરમ પૂજ્યપાદ પ્રવર શ્રી રત્નપ્રભસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબે નિજરૂપથી શ્રી ઉપકેશપુરનગરમાં નવનિર્મિત શ્રી જિનાયતનમાં શ્રી મહાવીરસ્વામિજી-પરમાભાના જિનબિમ્બને પ્રતિષ્ઠિત કર્યું. અને વૈકિયરૂપથી શ્રી કેટકપુરનગરમાં શ્રી મહાવીરસ્વામિજી–પરમાત્માના જિનબિમ્બને પ્રતિષ્ઠિત કર્યું. શ્રાવકે એ દ્રવ્યવ્યય કરીને અપૂર્વ જિનેન્દ્રભક્તિ મહત્સવ કર્યો. શ્રી સિયાજી તેમજ કોટકની પ્રતિષ્ઠા અને શ્રી ઓસવાળ વંશની સ્થાપના અંગે પ્રાચીનલેખો અને કેટલાક લેખેનું સારભૂત અવતરણ: सप्तत्या वत्सराणां चरमजिनपतेर्मुक्तजातस्य वर्षे, पञ्चम्यां शुक्लपक्षे सुरगुरुदिवसे ब्रह्मणि सन्मुहूर्ते / रत्नाचार्यैः सकलगुणयुतैः सर्वसङ्घानुज्ञातैः, / श्रीमद् बीरस्य बिम्बे भवशतमथने निर्मितेय प्रतिष्ठा / उपकेशे च कोरण्टे, तुल्य श्री वीरबिम्बयोः / प्रतिष्ठा निर्मिताशक्त्या, श्री रत्नप्रभसूरिभिः / / શ્રી આત્મારામજી અપર નામ શ્રી વિજયાનન્દસૂરિજી મ. "જૈનધર્મ વિષયક પ્રશ્રનેત્તર” નામના પુસ્તકના પૃષ્ઠ ૮૧માં કાવ્ય 185 થી 187 સુધીમાં જણાવે છે કે ततः श्रीमत्युपकेशपुरे वीरजिनेशितुः / प्रतिष्ठा विधिनाऽऽधाय, श्री रत्नप्रभसूरयः // 185 / /

Page #82
- 73 कोरण्टकपुरे गत्वा, व्योममार्गेण विद्यया। तस्मिन्नेव धनुर्लग्ने, प्रतिष्ठां विदधुर्वराम् // 186 // श्री वीर निर्वाणात् सप्तति सङ्ख्यौ-वत्सरैगौः। શરે વીચ, સુસ્થિર થાપનાગરિ ૧૮ના પરમપૂજ્યપાદ આચાર્યપ્રવરશ્રી રત્નપ્રભસૂરીશ્વરજી મહારાજે શ્રી ઉપકેશપુરમાં શ્રી વીર પરમાત્માની યથાવિધિ પ્રતિષ્ઠા કરીને, વિદ્યાના બળે આકાશમાગે શ્રી કરંટકપુરમાં જઈને તે જ ધનલગ્નમાં તે શ્રેષ્ઠ પ્રતિષ્ઠા કરાવી. શ્રી વીર નિર્વાણુથી સિર (90) વર્ષ વ્યતીત થયા, ત્યારે શ્રી ઉપકેશપુરમાં શ્રી વીર પરમાત્માની પ્રતિષ્ઠા અસ્થિર થઈ શ્રી વીર સંવત, વિક્રમ સંવત ૨૨૨માં શ્રી ઉપકેશવંશીય શ્રી દેશલના સુપુત્ર શ્રી જગશાહને શ્રી સચ્ચાધિકાજી દેવી અર્થાત્ વર્તમાનકાળે ખ્યાતનામ શ્રી આસિયાજી માતાજીએ દિવ્ય પરચે (પરિચય) બતાવ્યો, તે દિવ્ય પ્રભાવથી પ્રભાવિત થઈને શ્રી ઉપકેશપુર મહાતીર્થની યાત્રાર્થે શ્રી આભાપુરીથી પ્રયાણ કરીને ઉપકેશપુર આવે છે, ત્યાં એક લાખ ગાય, અને એક લાખ તેજસ્વી ઘેડા દાનમાં આપે છે. સાત મણ સુવર્ણ અને એક હજાર મતીઓની માળાઓ દાનમાં આપે છે. અને રૂપું આદિ અન્ય વસ્તુઓનું દાન કર્યું તેની કઈ સીમા કે ગણના જ નથી. એક કરોડ રૂપિયાનું દાન તે ભેજકને આપ્યું. કારણ કે “પશે વદુરું ટ્રમ્" એ પ્રકારના શ્રી સચ્ચાયિકાજી દેવીના વરદાનથી પરમપુણ્યશાળી

Page #83
શ્રી ઉપકેશવંશી મહાસમૃદ્ધશાળી હતા. શ્રી ઉપકેશવંશીય પ્રત્યેક વ્યક્તિએ મહદંશે સંઘ કાઢીને આબાલવૃદ્ધ પ્રત્યેક યાત્રિકોને સુવર્ણથાળની પ્રભાવના કર્યાના અનેક ઉલ્લેખો પૂર્વાચાર્યરચિત ધર્મગ્રન્થોમાં ઉપલબ્ધ થાય છે. તે કાળે સુવર્ણમુદ્રાને વ્યવહાર આધુનિક કથિરના નવા પૈસા જે હવે, એથી પ્રતીતિ થાય છે, કે તે કાળે એક તોલા સુવર્ણને ભાવ (મૂલ્ય) એક રૂપિયાથી પણ ન્યૂન હશે. તે કાળે એકસો તલાનો એક શેર અને સે શેરનો એક મણ. આ વ્યવહાર જોધપુર રાજપૂતાના મારવાડમાં વિક્રમની વીશમી શતાબ્દી પર્યન્ત ચાલુ હતે. શ્રી વિક્રમ સંવત 222 સુધીમાં અર્થાત જૈનધર્મ અંગીકાર કર્યા પછી 622 સુધીમાં તે શ્રી ઉપકેશવંશીય અર્થાત્ આધુનિક ઓસવાળે ઠેઠ આભાપુરી સુધી પહોંચી ગયા હતા. જૈન ધમની પ્રબળ શ્રદ્ધા, વ્યાવસાયિક નૈપુણ્ય તેમજ કુશાગ્રબુદ્ધિના નિધાન આદિના કારણે મહાસમૃદ્ધશાળી થયા હતા. શ્રી વૈક્રમીય દ્વિતીય શતાબ્દીમાં શ્રી ઉપકેશગચ્છના ધુરાર મહાપ્રભાવક પરમપૂજ્યપાદ આચાર્યપ્રવર શ્રી યક્ષદેવસૂરિજી મહારાજ શ્રી સોપારકપટ્ટનમાં વિરાજતા હતા. તે સમયે દશ. પૂર્વધર પરમપૂજ્યપાદ શ્રી વજસ્વામિજી મહારાજના પટ્ટધર શિષ્ય પરમપૂજ્યપાદ શ્રી વાસેનસૂરિજી મહારાજ પિતાના ચાર શિષ્યને દીક્ષા આપીને શ્રી જિનાગમના અધ્યયન અર્થે સપરિવાર સોપારકપટ્ટન પ. પૂ. આ. શ્રી યક્ષદેવસૂરિજી મહારાજ પાસે

Page #84
પધારે છે. ચારે શિષ્યને જ્ઞાનાભ્યાસ ચાલુ કરાવે છે. કેટલાક સમય પશ્ચાત્ આયુષ્ય પૂર્ણ થતાં પ. પૂ. આ. શ્રી વજસેનસૂરિજી મહારાજ કાળધર્મ પામે છે. અનુક્રમે શ્રી નાગેન્દ્રમુનિ, શ્રી ચન્દ્રમુનિ, શ્રીનિવૃત્તિમુનિ અને શ્રી વિદ્યાધર મુનિ–આ ચારે મુનિવરેને (બાર) વર્ષ પર્યન્ત શાસ્ત્ર અભ્યાસ કરાવીને શાસ્ત્રના પરમ નિપુણ અર્થાત્ પારંગત બનાવીને ચારે મુનિવરેનો શિષ્ય પ્રશિષ્યાદિને વિશાળ પરિવાર થતાં, તે ચારે મુનિવરોને સૂરિમન્નથી અધિવાસિત વાસચૂર્ણ મસ્તકે ક્ષેપ કરવાપૂર્વક વિધિવત્ સૂરિપદ અર્પણ કરી સૂરિપદથી વિભૂષિત કર્યા ત્યાર પછી અન્યત્ર વિહાર કર્યો. તે ચારે સૂરિવરના નામથી નિમ્ન લિખિત ભિન્ન ભિન્ન ચાર શાખાએ નીકળી. 1) શ્રી નાગેન્દ્રસૂરિજીના નામથી “નાગેન્દ્રશાખા” નીકળી જેમાં પ. પૂ. આચાર્યશ્રી ઉદયપ્રભસૂરિજી મહારાજ, પ. પૂ. આ. શ્રી મલિસેનસૂરિજી મહારાજ આદિ શ્રી જિનશાસની ઉન્નતિ કરનારા અનેક મહાપ્રભાવક આચાર્યો થયા. (2) શ્રી ચન્દ્રસૂરિજીના નામથી “ચન્દ્રશાખા” નીકળી જેમાં વડગ૭, તપાગચ્છ, ખરતરગચછ આદિ અનેક શાખા પ્રશાખાઓ નીકળી તેમાં અનેક મહાપ્રકાંડ ધુરન્ધર વિદ્વાને દિગગજપડિત, શ્રી જિનેન્દ્રશાસનના મહાપ્રભાવક આચાર્યો થયા. આજે પણ તપાગચ્છમાં અનેક મહાપ્રકાંડ વિદ્વાનો, ઉગ્રતપસ્વીઓ, અને શ્રી જિનેન્દ્રશાસનના પ્રભાવકે વિદ્યમાન છે.

Page #85
(3) શ્રી નિવૃત્તિસૂરિજીના નામથી શ્રી નિવૃત્તિશાખા નીકળી તેમાં શ્રી શિલાકાચાર્યજી મહારાજ શ્રી દ્રોણાચાર્યજી મહારાજ આદિ અનેક પ્રભાવક તારક મહાપુરુષે થયા. જેઓશ્રીએ શ્રી આચારાંગની ટીકા શ્રી ઘનિયુક્તિની વૃત્તિ તેમજ અનન્ત મહાતારક શ્રી જિનાગમાનુસારી અનેક ગ્રંથની રચના કરીને શ્રી જૈનસાહિત્યને ખૂબ સમૃદ્ધ બનાવેલ. (4) શ્રી વિદ્યાધરસૂરિજીના નામથી “વિદ્યાધરશાખા” નીકળી તેમાં ચૌદસે ચુમ્માલીશ (1444) ગ્રંથના રચયિતા શ્રી હરિભદ્રસૂરિજી મહારાજ જેવા મહાસમર્થ પ્રકાંડ વિદ્વાન અને અનન્તમહાતારક શ્રી જિનેન્દ્રશાસનના પરમ પ્રભાવક એવા અને અનેક તારક મહાપુરુષ થયા. एवं अनुक्रमे श्री वीरात् 585 तमे वर्षे श्री यक्षदेवसूरिर्बभूव महाप्रभावकर्ता द्वादश वार्षिके दुर्भिक्षे जाते श्री वज्रस्वामिशिष्यस्य श्री वज्रसेनस्य गुरोः परलोक-प्राप्ते श्री यक्षदेवसूरिणा રાત શાસ્થ રથાપિતા ! શ્રી વીર સંવત્ 1863 વિક્રમ સંવત્ ૧૩૯૪માં પરમ પૂજ્યપાદ આચાર્ય પ્રવર શ્રી કક્કસૂરિજી કૃત “શ્રી નાભિનન્દન જિદ્ધાર ગ્ર” ની રચના કરી છે. તેના 23-24 શ્લેકનું અવતરણઃ यत्रास्ते वीर निर्वाणात् सप्तत्या वत्सरैर्गतैः // श्रीमद् रत्नाचार्यः, स्थापितं वीर-मन्दिरम् // 23 // तदादि निश्चलासीनो, यत्राख्याति जिनेश्वरः / श्री रत्नप्रभसूरीणां, प्रतिष्ठाऽतिशया जने // 24 //

Page #86
શ્રી ઉપકેશપુર નગરમાં શ્રી વીર નિર્વાણથી સીતેર (70) વર્ષ વ્યતીત થયાં, ત્યારે શ્રી મહાવીરસ્વામિ જિનમન્દિરની પ્રતિષ્ઠા કરવી જનસમુદાયમાં શ્રી રત્નપ્રભસૂરીશ્વરજી મહારાજ ની અતિશય પ્રભાવશાળની પ્રતિષ્ઠા હતી. "उपकेशगच्छे श्री रत्नप्रभसूरिः, येन उसियानगरे कोरण्टकनगरे च समकाले प्रतिष्ठा कृता रूपद्वायकरणेन चमत्कारश्च दर्शितः (ઈતિ શ્રી કલ્પસૂત્રની “કલ્પદ્રુમકલિકા” વૃત્તિ વિરાવલી અધિકારે). મહાતીર્થાધિરાજરાજેશ્વર શ્રી શત્રુંજય મહાતીર્થ ઉપર શ્રી વિમલવસીમાં ઉત્કીર્ણ કરેલ શિલાલેખમાંથી ઉદ્દધૃત કરેલ નિમ્નલિખિત બે કાવ્ય : एतश्च गोपाहूव गिरौ गरिष्ठः, श्री बप्पभट्टी प्रतिबोधितश्च / श्री आमराजोऽजनियस्य पत्नी, काचिद् बभूव व्यवहारिपुत्री // तत्कुक्षि जातः किल राजकोष्ठागाराव गोत्रे सुकृतकपात्रे / श्री ओसवंशे विशदे विशाले, तस्यान्वायेऽमी पुरुषोः प्रसिद्धाः // પરમ પૂજ્યપાદ પરમ પ્રભાવક આચાર્ય પ્રવર શ્રી બમ્પ ભટ્ટસૂરીશ્વરજી મહારાજે વિક્રમ સંવત ૮૦૦ની આસપાસ શ્રી ગવાલિયરના નાગાલેક-આમરાજાને પ્રતિબોધીને જૈનધર્મના પરમ અનુરાગી બનાવ્યા. તે રાજાની એક રાણી વ્યવહારી પુત્રી અર્થાત વણિકપુત્રી હતી તેને પુત્ર રાજાને કેઠાર સંભાળતા હતા. તે પુત્રને પ. પૂ. આચાર્ય પૂ. શ્રી

Page #87
બપ્પભટ્ટસૂરીશ્વરજી મહારાજે અતિવિશદ અર્થાત્ અતિવ્યાપકતા ને પામેલ એવા સવંશમાં સંમિલિત કર્યો. રાજા કે ઠારનું કાર્ય સંભાળવાથી તે પુત્રનું નેત્ર રાજકેષ્ઠાગાર અર્થાત્ કઠારી થયું. તે ગેત્રની પરમ્પરામાં અનન્ત મહાતારક શ્રી જિનેન્દ્રશાસનને પરમ અનુરાગી સ્વનામધન્ય શ્રી કમ્મશાહે વિક્રમ સંવત્ ૧૫૮૭માં શ્રી શત્રુંજય મહાતીર્થને સળગે ઉદ્ધાર કરાવેલ તે આજે વિદ્યમાન છે. ___स्वयम्भू श्री महावीरस्नात्रविधिकाले कोऽसौ विधिः ? कदा किमर्थं च सातः ? इत्युच्यते / तस्मिन्नेव देवगृहेऽष्टाह्मिकादिक महोत्सव कुर्वतां तेषां मध्येऽपरिणातवयसां केषाञ्चित् चित्ते इय दुर्बुद्धिः सजाता / यदुत भगवतो महावीरस्य हृदये गन्थिद्वय पूजां कुशोमां करोति अतो मशकरोगवच्छेदने (यितां) को दोषः ? वृद्वैः कथित-अयमघटितो (बिम्ब) टङ्कनाघात नाहति / विशेषस्तु अस्मिन् स्वयम्भू महावीरबिम्बे / पर वृद्धवाक्यमवगवाय्य प्रच्छन्न सूत्रधारमाहूय तस्मै द्रव्य दत्त्वा ग्रन्थिद्वय छेदित, तत्क्षणादेव सूत्रधारो मृतः / ग्रन्थिच्छेदप्रदेशे तु रक्तधारा छुटिता। तत उपद्रवो जातस्तदा-उपकेशगच्छाधिपति श्री कक्कसूरयश्चतुर्विधसङ्घनाऽऽहूतः। वृत्तान्तञ्च कथितमाचार्यश्वतुर्विधसङ्घसहितै रुपवास. त्रय कृतम् / तृतीयोपवासप्रान्ते रात्रि समये शासनदेव्या प्रत्यक्षी भूय आचार्यायप्रोक्त हे प्रभो ! न युक्त कृत बालश्रावकैर्मद्घटित (कलानिर) शकलानि कृतम् / अतोऽनन्तरमुपकेशनगरं शनैः शनै रुपभ्रंश भविष्यति (गमिष्यति) गच्छे विरोधो भविष्यति,

Page #88
Ge श्रावकाणां कलहो भविष्यति / गोष्ठिका नगराद् दिशो दिश यास्यन्ति / आचार्यैः प्रोक्त परमेश्वरि ! भवितव्य भवत्येव, परत्व श्रवत् तु रुधिर निवारय, देव्या प्रोक्तम्-घृत-घटेन, दधि षटेन, इक्षुरसघटेन, दुग्धघटेन, जलघटेन कृतोपवासत्रयं यदा भविष्यति, तदाऽष्टादशगोत्रमेल कुरुत / तेऽमी-तातहडगोत्र (तप्तभटगोत्र) बाफणा (बप्पनांग) गोत्र, बलहगोत्रं, मोरखगोत्र, कुलहटगोंत्र, विरिहटगोत्र', श्री श्रीमालगोत्र', श्रेष्ठिगोत्र चैते दक्षिणबाहौ / सूचन्तिगोत्र आइच्चनागगोत्र, भूरिगोंत्र, भद्रगोत्र, चिञ्चटगोत्रं, कुम्भटगोत्र, कन्याकुब्जगोत्र, डिण्डुभगोत्र, लघुश्रेष्ठिगात्रं चैते वाम बाहौ / स्नात्र कर्तव्य, नान्यथा शिवा शान्तिर्भविष्यति / ___ भूल प्रतिष्ठानन्तरं वीर-प्रतिष्ठा-दिबसादतीते शतत्रये (व्यधिके त्रिशते 303 वर्षे) अनेहसि ग्रन्थियुगस्य वीरोहःस्थस्य भेदोऽजनि दैवयोगात्युक्तम् // ભાવાર્થ :-ચરમતીર્થપતિ સ્વયભૂ શ્રી મહાવીરસ્વામિજી પરમાત્માના સ્નાત્ર સમયનો શું વિધિ છે? અને શા માટે આ સ્નાત્રવિધિને પ્રારંભ થયે? તસ્મિનેવ” એટલે શ્રી એસવંશના આદ્ય સંસ્થાપક પરમ પૂજ્યપાદ આચાર્યપ્રવર શ્રી રત્નપ્રભસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબે જે જિનાલયમાં દેવાધિદેવ શ્રી સ્વયભૂ મહાવીરસ્વામિજી પરમાત્માની પ્રતિષ્ઠા કરી હતી, તે દેવગૃહમાં શ્રી અષ્ટહિનકા ઉજવાઈ રહ્યો હતો, તે સમયે અપરિપકવ વય અવસ્થાવાળા કેટલાંક સ્નાત્રકારના

Page #89
80 હૈયામાં કુબુદ્ધિ ઉત્પન્ન થઈ, કે શ્રી મહાવીરસ્વામિજીના વક્ષસ્થળ ઉપર રહેલ આ બે ગાંઠે પૂજા કરતી વેળાએ કુશભા રૂ૫ અર્થાત અભદ્ર લાગે છે. માટે એ ગાંઠોને દૂર કરવી જોઈએ. હરસમસાના રેગવત આ ગાંઠને છેદવામાં શું દોષ છે? સ્થવિર વૃદ્ધ શ્રાવકોએ કહ્યું એવું કરવું અઘટિત છે. પ્રતિષ્ઠિત જિનબિમ્બને ટાંકણાને ઘાત કર એગ્ય નથી. આ સ્વયભૂ મહાવીરસ્વામિજી-પરમાત્માના જિનબિંબમાં તે વિશેષ પ્રકારે સાચવવું જોઈએ. હિતેચ્છુ સ્થવિર વૃદ્ધોની હિતશિક્ષાની અવગણના કરીને, ગુપ્ત રીતે સૂત્રધાર-શિલ્પીને ધન દ્રવ્ય આપીને પ્રભુજીના ઉર પ્રદેશે રહેલી બન્ને ગાંઠે, ટાંકણાથી દૂર કરાવી. તે જ ક્ષણે શિલ્પી ત્યાં જ મરણ પામે. જે સ્થળથી ગાંઠે તેડાવી તે સ્થળથી અવિરત રક્તધારા વહેવા લાગી. જનસમુદાયમાં ભયંકર ઉપદ્રવ થયો. ત્યારે ચતુર્વિધ શ્રી સંઘે શ્રી ઉપકેશગચ્છાધિપતિ પરમ પૂજ્યપાદ આચાય પ્રવર શ્રી કકકસૂરીશ્વરજી મહારાજને વિનતિ કરીને ઉપકેશપુર બોલાવ્યા, અને સર્વવૃત્તાન્ત કહ્યું. પરમ પૂજ્યપાદ આચાર્ય મહારાજ સાથે ચતુર્વિધ સંઘે અમ કર્યો. ત્રીજા ઉપવાસના અન્ત સમયે રાત્રિએ શ્રી શાસનદેવી પ્રત્યક્ષ થઈને પરમ પૂજ્યપાદશીજીને કહ્યું. હે ભગવન્તઃ ! અબુધ શ્રાવકે એ આ ઉચિત નથી કર્યું. મારાથી નિર્માણ થયેલ શ્રી જિનબિંબને ખંડિત કરીને અજ્ઞશ્રાવકોએ પરમાત્માની ઘોર આશાતના કરી છે. તે આશાતનાના મહાપાપથી ધીમે ધીમે શ્રી ઉપકેશપુરને ધ્વંશ થશે. ગચ્છમાં વિરોધ થશે. શ્રાવકસંઘમાં કલહ

Page #90
37 માનવમેદની વચ્ચે હું અહીંયાં કયાંથી? નથી નજડિત સુવર્ણ સુમરેથી સુસજ્જ રાજભવન, નથી શયનગૃહ, નથી સુખશા, એના સ્થાને માત્ર ઉપર આકાશ, તેમાં પણ મધ્યાહ્નથી પણ આગળ વધીને ઢળેલે સૂર્ય, મને અહિંયા શા માટે લાવ્યા હશે? લાખની અતિવિવાટ માનવમેદની અત્ર શા માટે એકત્ર થઈ હશે? ટળવળીને લાફને મનુષ્ય ઊભેલા હોવાથી આ કયું સ્થાન? તેને પણ નિર્ણય કરી શકાતું નથી. શ્રી શૈલેક્યસિંહજી સાશ્ચર્ય આ રીતે વિચારી રહ્યા છે, ત્યાં તો " . ચિત્ત નત્રિપુત્રા નૂર ન " લોકોએ જણાવ્યું મન્ચીશપુત્ર નવે અવતાર પામ્યા. પરમપૂજ્યપાદશીના આશ્ચર્યકારક મહાચમત્કારયુક્ત અપ્રતિમ પરમપ્રભાવથી પ્રભાવિત થવાથી આનન્દરવિભેર બનેલ મહારાજાધિરાજ-મહામત્રીશ્વર-સેનાપતિ-નગરશેઠ-રાજકુળ સેના તેમ જ સમસ્ત પ્રજાજને હર્ષાવેશને અતિરેકમાં “ર્ષવાવિત્રાળ વમવું:” મંગળ વાજિન્ને વગાડયા, જય જય કારની ઘોષણા કરવા લાગ્યા, અને પરમકલ્યાણકારક યાને મોક્ષદાયક શ્રી જિનેન્દ્રશાસનની, ને જૈન ધર્મની અને પરમ પૂજ્ય પાદશ્રીની મુક્તકંઠે પ્રશંસા અને ભૂરિશ અનુમોદના કરવા લાગ્યા. પરમપૂજ્યપાદશ્રીને મણિમૌક્તિક આદિ અને તેમ જ રાજ્ય સ્વીકારવા મહારાજાધિરાજશ્રીની આગ્રહભરી વિનંતિ. नृपाज्ञया कोषाध्यक्षेणानेकानि मणि-माणिक्य-मुक्ताफलादीनि सारभूतवस्तूनि आनीय पूज्यपादानामग्रे ढौकितानि / नृपेण परम

Page #91
82 0 પરમ પૂજ્યપાદ તપાગચ્છીય આચાર્ય પ્રવર શ્રી બુદ્ધિસાગરસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબ “ગચ્છ મત પ્રબન્ધ” નામની પુસ્તિકામાં જણાવે છે, કે ઉપકેશગચ્છ સર્વ ગચ્છમાં પ્રાચીન ગછ છે. આચાર્ય પ્રવર શ્રી રત્નપ્રભસૂરીશ્વરજી મહારાજે શ્રી વીર સંવત ૭૦માં વર્ષે ઉકેશનગરીમાં ઉકેશવંશ અર્થાત એસવાળવંશની સ્થાપના કરી. o આચાર્ય શ્રી વિજયધર્મસૂરિજી મ. (કાશીવાળા) એક લેખમાં જણાવ્યું છે, કે સર્વપ્રથમ આચાર્ય પ્રવર શ્રી રત્નપ્રભસૂરિજીએ એસિયાનગરીમાં શ્રી વીર નિર્વાણુથી 70 વર્ષ ઓસવાળાને બનાવ્યા (સ્થાપ્યા). 0 શ્રી જૈનધર્મ પ્રસારક સભા ભાવનગરથી પ્રકાશિત “જૈન ધર્મને ઇતિહાસ” નામક પુસ્તકમાં જણાવ્યું છે, કે શ્રી વીર પરમાત્માથી 70 વર્ષે ઉકેશનગરમાં આચાર્ય શ્રી રત્નપ્રભસૂરિજીએ ઓસવાળ બનાવ્યા. o૫ન્યાસ શ્રી લલિત વિજયજી મહારાજે “આબૂ મન્દિરેક નિર્માણ” નામક પુસ્તકમાં જણાવ્યું છે, કે આચાર્ય રત્નપ્રભસૂરિજીએ વીર પરમાત્માથી 70 વર્ષે ઉકેશ નગરમાં ઉકેશવંશની સ્થાપના કરી. o પંડિત શ્રી હીરાલાલ હંસરાજ (જામનગર) લિખિત જેનગોત્ર સંગ્રહ” નામક પુસ્તકમાં જણાવ્યું છે, કે શ્રી વીર પરમાત્માથી 70 વર્ષ બાદ શ્રી પાર્શ્વનાથજીના છઠ્ઠા પટ્ટઘર

Page #92
આચાર્ય શ્રી રત્નપ્રભસૂરિજીએ ઉકેશનગરમાં ઉકેશવંશની સ્થાપના કરી. 0 ખરતરગચ્છીય મુનિ શ્રી ચિદાનન્દજી મહારાજ લિખિત સ્યાદ્વાદાનુભવ” નામક ગ્રન્થમાં જણાવ્યું છે, કે શ્રી વીર પરમાત્માથી 70 વષે આચાર્ય શ્રી રત્નપ્રભસૂરિજીએ એાસાનગરીમાં ઓસવાળવંશની સ્થાપના કરી. છે ખરતરગચ્છીય યતિ શ્રીપાળજીએ “જૈન સંપ્રદાય શિક્ષા” નામક પુસ્તકમાં જણાવ્યું છે, કે શ્રી વીર પરમાત્માથી 70 વષે આચાર્ય શ્રી રત્નપ્રભસૂરિજીએ ઉકેશપુરમાં, ઉકેશવંશની સ્થાપના કરી. 0 ખરતરગચ્છીય યતિ રામલાલજીએ “મહાજન વંશ મુક્તાવલી” નામક પુસ્તકમાં જણાવ્યું છે, કે શ્રી વીર પરમાત્માથી 70 વર્ષે આચાર્ય શ્રી રત્નપ્રભસૂરિજીએ ઓસવાળો બનાવ્યા. o શ્રી શાન્તિવિજયજીએ “જૈનમત પતાકા” નામક દળદાર પુસ્તકમાં જણાવ્યું છે કે શ્રી વીર પરમાત્માથી 70 વર્ષ આચાર્ય શ્રી રત્નપ્રભસૂરિજીએ ઓસવાળ બનાવ્યા. 0 પ્રોફેસર મણિલાલ બકરભાઈ સૂરતવાળાએ લખેલા “શ્રીમાળ વાણિયાને જ્ઞાતિભેદ” નામના પુસ્તકમાં જણાવ્યું છે, કે વિક્રમ પૂર્વે 400 વર્ષે ઉએસ-ઉકેશવંશની સ્થાપના શ્રી રતનપ્રભસૂરિજી દ્વારા થઈ અને અનેક વિસ્તૃત પ્રમાણે આપીને એ પણ સિદ્ધ કરી આપ્યું, કે શ્રીમાળ નગર તૂટીને જ ઉપકેશપુર વસ્યું છે.

Page #93
0 શ્રી યતીન્દ્રવિજ્યજી મહારાજે “કેરેટા તીર્થક ઈતિહાસ” નામક પુસ્તકમાં જણાવ્યું છે કે શ્રી વીર પરમાત્માથી 70 વષે આચાર્ય શ્રી રત્નપ્રભસૂરિજીએ ઉપકેશપુરમાં ઉપકેશવંશની સ્થાપના કરીને, ત્યાં શ્રી મહાવીરસ્વામિ જિન મદિરની પ્રતિષ્ઠા કરાવી. અને તે જ સમયે કરંટપુરમાં પણ શ્રી મહાવીરસ્વામિ જિનમન્દિરની પ્રતિષ્ઠતા પણ આચાર્ય શ્રી રત્નપ્રભસૂરિજી મહારાજે કરાવી. 0 તપાગચ્છીય પ્રાચીન પટ્ટાવલીમાં જણાવ્યું છે, કે શ્રી વોર પરમાત્માથી 70 વર્ષે આચાર્યથી રત્નપ્રભસૂરિજી મહારાજે એસા નગરીમાં એસવંશની સ્થાપના કરી. 7 ઉપકેશગચ્છીય પટ્ટાવલીમાં વિસ્તૃતરૂપે જણાવ્યું છે, કે શ્રી વીર પરમાત્માથી 70 વષે આચાર્ય શ્રી રત્નપ્રભસૂરિજી મહારાજે “મહાજન સંઘની સ્થાપના કરી. 0 કરંટગચ્છીય પદાવલીમાં જણાવ્યું છે, કે શ્રી વીર પરમાત્માથી 70 વષે આચાર્ય શ્રી રત્નપ્રભસૂરિજીએ એએસનગરીમાં ઓસવાળ બનાવ્યા. 0 અંચળગચ્છીય પદાવલીમાં જણાવ્યું છે, કે આચાર્ય શ્રી રત્નપ્રભસૂરિજીએ શ્રી વીર પરમાત્માથી 70 વર્ષે ઉકેશપુરમાં ઉકેશવંશની સ્થાપના કરી. 0 ખરતરગચ્છીય પટ્ટાવલીમાં જણાવ્યું છે કે શ્રી એસિયા નગરીમાં શ્રી વીર પરમાત્માથી 70 વર્ષે આચાર્ય શ્રી રત્નપ્રભસૂરિજીએ ઓસવાળ બનાવ્યા.

Page #94
0 નાગપુર તપાગચ્છીય પટ્ટાવલીમાં જણાવ્યું છે, કે શ્રી પરમાત્માથી 70 વર્ષે આચાર્ય શ્રી રત્નપ્રભસૂરિજીએ ઉપકેશપુરમાં ઉપકેશવંશની સ્થાપના કરી. લુણાદ્રહી પર્વત ઉપર મહારાજાધિરાજ શ્રી ઉત્પલદેવ દેવાધિદેવ શ્રી પાર્શ્વનાથજી-પરમાત્માનું જિનચૈત્ય નિર્માણ કરાવી રહ્યા હતા, તે જિનેન્દ્રપ્રસાદ પૂર્ણ થતાં શુભ મુહૂતે તેની પ્રતિષ્ઠા પરમ પૂજ્યપાદ આચાર્યપ્રવર શ્રી રત્નપ્રભસૂરીશ્વરજી મ. ના પરમ પવિત્ર વરદકરકમળથી અતિવિશદ મહેત્સવપૂર્વક થયેલ. તે જિનેન્દ્રપ્રસાદ આજે પણ ખૂબ સારી સ્થિતિમાં વિદ્યમાન છે. પરંતુ દેવાધિદેવની ઘેર આશાતનાના મહાપાપથી ત્યાં ચિરકાળથી જેનેનાં ઘર ન રહેવાના કારણે અન્ય લોકોએ શ્રી પાર્શ્વનાથજી પરમાત્માની પ્રતિમાજી ઉસ્થાપન કરીને, તે સ્થાને દેવીની મૂર્તિ સ્થાપન કરી દીધી. પરમ પૂજ્યપાદશ્રીજી મહારાજમાં પરોપકારવૃત્તિ અતિપ્રબળ હોવાના કારણે પરમ પૂજ્યપાદશ્રીજીની એક જ ભાવના હતી, કે જીવમાત્ર અધર્મ અને પાપનો ત્યાગ કરીને પરમ ધમી બને. એ પરે પકારક ભાવનાવશ રાજપૂતાનાની પુણ્યધરા ઉપર પદાર્પણ કર્યા બાદ મહદંશને સમય સૂર્યચંદ્રવંશીય શૂરવીર ક્ષત્રિય નરરત્નોને પ્રતિબંધ કરીને અધમને ત્યાગ કરાવીને જૈનધર્મમાં સ્થિર કરવામાં જ વ્યતિત થયે હતે. એ રીતે અધર્મને ત્યાગ કરાવીને ચૌદ લાખ સૂર્યચંદ્રવંશીય શુરવીર રણબંકા ક્ષત્રિય નરરતનેને જૈનધર્મમાં સ્થિર કરીને આરાધક બનાવ્યા હતા.

Page #95
પરમ પૂજ્યપાદશ્રીજીની પુણ્ય ઉપસ્થિતિમાં મહારાજાધિરાજે કાઢેલ શ્રી શત્રુ જય મહાતીર્થન સંઘ જૈનધર્મ અંગીકાર કર્યા પછી કેટલાંક વર્ષે પરમ પૂજ્યપાદ પ્રવર શ્રીજી મહારાજની પુણ્ય ઉપસ્થિતિમાં મહારાજાધિરાજ શ્રી ઉત્પલદેવ રાજાએ તીર્થરાજરાજેશ્વર શ્રી શત્રુંજય ગિરનાર આ મહાતીર્થોની યાત્રાથે પૂજ્ય સાધુસાધ્વીજીના વિરાટ પરિવાર સહિત પાંચલાખ શ્રાવક શ્રાવિકાઓને છ “રી” પાલિત એક મહાવિરાટ સંઘ કાડ્યો. મહારાજાધિરાજ પ્રમુખ તેમજ શ્રી સંઘને આનંદ સમાતીત અને કલ્પનાતીત હતું. મહારાજાધિરાજશ્રીની કલ્પનાતીત ચઢતી ભાવનાના કારણે પ્રત્યેક સાધર્મિક યાચક દીનદુ:ખીઓને છૂટે હાથે દાન આપ્યું. યાત્રિકને સુવર્ણ થાળની પ્રભાવના કરી. અનન્ત મહાતારક શ્રી જિનેન્દ્રશાસનની અપૂર્વ પ્રભાવના થઈ. કાયા વિનાને કાળ કળા નથી. કાળ કાયા વિનાને હોવાથી નથી કળાતે સ્પશેન્દ્રિયથી, જિહૂદ્રિયથી, ધ્રાણેન્દ્રિમથી, ચક્ષુરિન્દ્રિયથી કે શ્રોતેંદ્રિયથી તથાપિ કવિઓએ કવિતાઓમાં અને સાહિત્યકારાએ સાહિત્ય રચનાઓમાં કાળને ઠેર ઠેર દૂર નિર્દય ગોઝારા દુષ્ટ કુટિલ અને વક્રાદિ કહ્યો. તેમાં તેમનો ગર્ભિત આશય એ હશે, કે જેની ચાલે ધરા ધ્રુજે, અને જેની હાકે હાહાકાર મચે, એવા મહાસમર્થ માલેતુજાર માન્ધાતાઓ, અને ચમરબંધીઓના પણ પાપણના પલકારામાં પાણી ઉતારી નાખ્યા. અરે !

Page #96
વિશ્વોદ્ધારક વિશ્વવત્સલ વિશ્વવદનીય તીર્થંકરદેવ જેવા અનન્તાનન્ત પરમતારક પરમાત્માઓને, ગણધર મહારાજાઓને અને યુગપ્રધાન જેવા મહાપ્રભાવક ચૌદપૂર્વીઓને પણ આ કાળે ક્ષણાર્ધના વિલંબ વિના આંચકી લઈને જગતના જીવોને જબરજસ્ત આંચકે આપે, રડતા કકળતા કર્યા. કાવ્યમાં અને સાહિત્યગ્રન્થમાં કવિઓએ અને સાહિત્યકારોએ કાળને ક્રૂર નિર્દય દુષ્ટ કુટિલ અને વક્રાદિ વર્ણવ્યા છે. તેમાં તેમને કદાચ એ જ ગર્ભિત આશય હશે. કાળને અટલ નિયમ કાળના એ અકળ અને અટલ નિયમથી ચરિત્રનાયક પરમ પૂજ્યપાદ આચાર્યપ્રવર શ્રી રત્નપ્રભસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબ પણ બચી ન શક્યા, શ્રી વીર સંવત્ ૮૪ના માઘ શુકલા પૂર્ણિમા દિને કાળઝપાટો લાગતાં અર્થાત પરમપૂજ્યપાદપ્રવરશ્રીજીનું આયુષ્ય પૂર્ણ થતાં સર્વતીર્થ શિરોમણિ મહાતીર્થાધિરાજરાજેશ્વર શ્રી શત્રુંજય મહાતીર્થ ઉપર દેવાધિદેવના ધ્યાન અને સ્મરણમાં પરમલીન બનીને ૮૪મા વર્ષે પરમ પૂજ્યપાદશ્રીજી કાળધર્મ પામ્યા. વજ જેવાં અભેદ્ય હૈયાં પરમ પૂજ્યપાદ પ્રવરશ્રીજીના કાળધર્મથી પહાડ અને વજ જેવા અભેધ પાષાણ હૈયા પણ હચમચી અને કકળી ઊડ્યા. મહારાજાધિરાજ-મસ્ત્રીશ-સેનાપતિ નગરશેઠ પ્રમુખ જૈન

Page #97
સંઘે અસહ્ય તીવ્ર આંચક અનુભવ્યું. સહનાં નેત્રામાંથી ગંગા જમનાના વહેણની જેમ અશ્રુઓ દડવા લાગ્યાં. પરમ ઉપકારક ને વિરહ કલ્પનાતીત અસહ્ય હોય છે, તેના પ્રત્યક્ષ જાત અનુભવ આજે સહુને થયો. એ પરમપૂજ્યપાદ પવરશ્રીજીના પરમ ઉપકારક પુણ્યાત્માને અનન્તાનન્તકેટકેટિશ: વન્દન શ્રેણી. પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીની પાદપરપરા પરમપૂજ્યપાદ આચાર્ય પ્રવરશ્રી રત્નપ્રભસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબના પટ્ટધર પરમ પૂજ્યપાદ મહાપ્રભાવક આચાર્ય પ્રવર શ્રી યક્ષદેવસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબ સિલ્વદેશમાં ત્યાંના શાસનકર્તા શ્રીરુદ્રાટ રાજા તેમના સુપુત્ર શ્રી કક્ક રાજકુમાર અને નાગરિકોને સદુપદેશ કરી પાપમાને ત્યાગ કરાવી જૈનધર્મના પરમ અનુરાગી ઉપાસક અને આરાધક બનાવ્યા. મહાધિરાજ શ્રી રુદ્રાટના સુપુત્ર કકક રાજકુમારને દીક્ષા આપી શ્રી જિનાગમન પારગામી બનાવી આચાર્ય પદથી વિભૂષિત કરીને પિતાની પાટે સ્થાપના કરી. આ પરમ પૂજ્યપાદ આચાર્ય શ્રી કકસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબ કચ્છ અને સુરાષ્ટ્ર દેશમાં વિચરીને સદુપદેશ કરીને ધર્મને પ્રચાર અને પ્રભાવ ખૂબ વધાર્યો. તેઓશ્રીજીના પટ્ટવિભૂષક પરમ પૂજ્યપાદ આચાર્ય પ્રવર શ્રી દેવગુપ્તસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબ પણ અનન્તમહાતારક શ્રી જિનેન્દ્રશાસનના પરમ પ્રભાવર થયા. તેઓશ્રીજી પાંચાલદેશમાં વિચરીને શ્રી જૈનધર્મને પ્રભાવ ખૂબ જ વધારીને અનન્તમડાતારક શ્રી જિનેન્દ્રશાસનની અપૂર્વ

Page #98
પ્રભાવના કરી. તેઓશ્રીજીના પટ્ટવિભૂષક પરમપૂજ્યપાદ આચાર્યપ્રવર શ્રી સિદ્ધસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબ થયા. તેઓશ્રીજી પણ શ્રી જૈનધર્મને પ્રભાવ અને પ્રચાર કરવામાં સિદ્ધહસ્ત કળાકાર હતા. તેઓશ્રીજી બંગ આદિ પૌત્ય દેશોમાં વિચરીને ધર્મોપદેશ કરી અગણિત આત્માઓને પાપાચરણને ત્યાગ કરાવીને અનન્તમહાતારક શ્રી જૈનેન્દ્રશાસનના પરમ અનુરાગી અને અવિહક ધર્મ આરાધક બનાવી અનન્ત મહાતારક શ્રી જેનેન્દ્રશાસનની અપૂર્વ પ્રભાવના કરી. આ રીતે શ્રી ઉપકેશ યાને શ્રી ઓસવાળ ગચ્છીય પાટ પરપરામાં અનેક મહાપ્રભા પક જૈનાચાર્ય મહારાજાઓએ સાડા પચ્ચીસ દેશરૂપ શ્રી આર્યાવતમાં ઠેર ઠેર વિચરીને શ્રી જૈનધમની અદ્ભુત પ્રભાવના કરી આરાધનાની વેદિકા ઉપર પાપાચરણની આહુતિ દેવરાવીને લાફો તેડે પુણ્યવતોને પરમ ધમ બનાવ્યા એ રીતે પરમ પૂજ્યપાદ આચાર્ય પ્રવર શ્રી રત્નપ્રભસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબ આદિ તારક પૂજ્ય પુરુષો શ્રી જિનેન્દ્રશાસનના અપૂર્વ પ્રભાવક થયા. અનન્તમહાતારક શ્રી જૈનેન્દ્રશાસનના પરમ પ્રભાવક તે તારક પૂજ્ય પુરુષને મહાઉપકારને આપણે સહુ સ્મૃતિપટ ઉપર અતિઊંડાણ સુધી અંકિત કરીને તે તારક પૂજ્ય પુરુષોના પુણ્ય આત્માઓને પરમ સબહુમાન વિનમ્રાતિવિનમ્રભાવે પ્રતિક્ષણે અનન્તાનન્તકોટાકેટિશઃ વન્દન નમસ્કાર કરીને આપણું આત્માને પરમ ભાવિત કરવા પૂર્વક અહેધન્યતા અને કૃતકૃત્યતાના પરમ સુમધુર આસ્વાદને અનુભવીએ.

Page #99
90 વન્દન કરવા માત્રથી કર્તવ્યની ઈતિ થતી નથી. પરમ આરાધ્ય પદ તે તારક પૂજ્ય પુરુષોને પરમ સબહુમાન વન્દન નમસ્કાર કરવાથી તેઓશ્રીજીના વિકસિત મહાગુણેના આપણે અનુમોદક થવા સાથે, આપણા આત્મામાં એ. મહાગુણો પૂર્ણ પરાકાષ્ઠાએ વિકસાવવા માટે જ્ઞાનતને મંગળદીપ પ્રગટાવ્ય ગણાય. વન્દન કરવા માત્રથી આપણું કર્તવ્યની ઈતિશ્રી થઈ ગઈ એ આત્મસંતોષ માનવાને નથી. કર્તવ્યની ઇતિશ્રી અતિ દૂર છે. કર્તવ્યની ઈતિશ્રી થયાનો આત્મસંતોષ માનવો એ તે અતિ દૂર છે પરંતુ જે પુણ્યધરા ઉપર આપણા પૂર્વજોને એટલે શ્રી એસવંશીઓના આદ્યપુરુષોને સર્વપ્રથમ મિથ્યાત્વાદિ પાપાચરણનો સર્વથા ત્યાગ, અને પરમ શ્રેષ્ઠતમ જૈન ધર્મના પરમ ઉચ્ચતમ સુસંસ્કારને અદ્ભુત વારસ, અર્થાત્ શ્રી એસવંશીઓના આદ્ય પુરુષમાં જૈન ધર્મના સંસ્કારનું બીજારોપણ જે તારક પૂજ્ય પુરુષ દ્વારા થયું, તે મહાનગરની પુણ્ય સ્મૃતિરૂપે તે પુણ્યધરા ઉપર અર્થાત્ શ્રી આસિયાજી મહાતીર્થની એ પુણ્યધરા ઉપર સર્વસમાહિતપુરક અચિન્ય ચિન્તામણિરત્ન જેવું કઈક અલૌકિક પરમ આરાધ્યાપાદ તારક પ્રતીક ખડું કરવું જોઈએ. કાળને કર ઝપાટે આજથી 2200 પર્ષ પૂર્વે શ્રી આસિયાજી મહાતીર્થની

Page #100
પુણ્યધરા નયનાનન્દ નન્દનયન જેવી અને આનન્દદાયી અમરેન્દ્રની અમરાવતી જેવી એપતી હતી. કાળનો ક્રૂર ઝપાટે જેમ જીવાત્માઓને ચિરવિદાય આપે છે, તેમ જળસ્થળનગર આદિને પણ એ કુર કાળઝપાટો લાગતાં ક્ષણભરમાં એની શેભા હતપ્રહત બની જાય છે. નગરને સ્મશાન બનાવી દે છે. મહાલચને ખંડેર બનાવી દે છે, જળ ત્યાં સ્થળ અને સ્થળ ત્યાં જળ પાથરી દે છે. ક્રૂર કાળને કારણે ઝપાટ લાગતાં શ્રી સિયાજી મહાતીર્થની પુણ્યધરાની પણ એથી જ મહાકારમી દુર્દશા થઈ. જેથી આજે તે એ પુણ્યધરા રાનવેરાન જેવી કારમી પરિસ્થિતિમાં પરિવર્તિત થયેલ આપણે સહુ પ્રત્યક્ષ નિહાળી શકીએ છીએ. કર્તવ્ય-વેદિકાના પ્રથમ સોપાન ઉપર પગલાં પાડવાં ગણાય આત્માનું શીધ્રાતિશીધ્ર પરમકલ્યાણ અર્થાતુ મોક્ષ થાય, તેવું પરમ પુષ્ટાલંબનરૂપ પરમ આરાધ્યપાદ મહાતીર્થ સ્વરૂપ દિવ્ય વિમાન સદશ અતિવિરાટ જિનેન્દ્રપ્રસાદ એસિયાજીની એ પુણ્યધરા ઉપર નિર્ભીણ કરાવી આપણા પૂર્વજો જેવા પરમ આરાધક અને પરમ પ્રભાવક બનીએ, તો જ એ પુણ્યધરા પ્રત્યે, પરમ ઉપકારક તારક પૂજ્ય પુરુષ પ્રત્યે, અને મનન્ત મહાતારક શ્રીજનેન્દ્રશાસન પ્રત્યે કૃતજ્ઞતા દાખવીને મહા-ઓજસ્વી એસવંશીઓએ અર્થાત ઓસવાળાએ કર્તવ્યવેદિકાના પ્રથમ સે પાન ઉપર પગલાં પાડયા ગણાય.

Page #101
મારી સમૃદ્ધિ અને શોભા કેવી અદ્દભુત હશે? આજે પણ શ્રી એસિયાજી મહાતીર્થની પુણ્યધરા ઉપર પરમ પૂજ્યપાદ આચાર્યપ્રવર શ્રી રત્નપ્રભસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબથી પ્રતિષ્ઠિત ચોવીસસો આડત્રીશ (2438) વર્ષનો અતિપ્રાચીન મહાતીર્થ સ્વરૂપ ચરશશાસનપતિ દેવાધિદેવ શ્રી મહાવીરસ્વામિજી પરમાત્માને ભવ્ય જિનેન્દ્રપ્રસાદ અડીખમ ઊભેલ છે. તે એસવાળ માત્રને સાદ દે છે, કે તમે સહુ ક્ષણભર મારી સામે દષ્ટિ કરે. મારી વિરાટ કાયા તમને સહુને કાનમાં સંકેત કરે છે, કે મારા નિર્માણ સમયે અને મારી પ્રતિષ્ઠા સમયે આ મહાતીર્થની સમૃદ્ધિ અને શેભા કેવી અદ્ભુત અને અલૌકિક હશે? આજે તે એ મહાવિરાટનગરના કવચિત અવશેષે જ ઉપલબ્ધ છે. આ મહાતીર્થ અને આ મહાવિરાટ નગરનો પુનરુદ્ધાર કરીને મૂળભૂત સ્થિતિએ અને સ્વરૂપે પ્રસ્થાપિત કરવા હે રણબંકા શરવીર ક્ષત્રિય નરરત્નો માડીજાયા મહાસપૂત ઓસવાળે !તમો કેમ સજાગ થતા નથી? તમારા જેવા રણબંકા નરરત્નને શ્રી કુમ્ભકર્ણય નિદ્રા માં ઘેરવું શભાસ્પદ નથી. હે નરરો! તમારા પૂર્વજોનો ભૂતકાળ કેટલો ભવ્ય અને મહાપ્રભાવક હતો? તેની સામે દષ્ટિપાત કરશે. તે તમને તમારા પૂર્વજોને ધર્મ આરાધના અને શાસન પ્રભાવનામય ભવ્ય ભૂતકાળનું વાસ્તવિક ભાન થશે. અડિખમ ઊભેલા વિરાટકાય જિનેન્દ્રપ્રસાદ સાક્ષી પૂરે છે. વ્યક્તિગત એક એક પુણ્યવન્ત એસવાળે શ્રી રાજપૂતાના

Page #102
ની પવિત્ર ધરા ઉપર નિર્માણ કરાવેલ, અને આજે પણ અડિખમ ઊભેલા વિરાટકાય સેંકડે તીર્થો અને હજારે ભવ્ય જિનેન્દ્રપ્રસાદે, કચ્છ કાઠિયાવાડના અનેક તીર્થો અને સેકડો ભવ્ય જિનેન્દ્રપ્રસાદ ગૂજરાતના સેંકડે ભવ્ય જિનેન્દ્રપ્રસાદે, હાલાર પ્રદેશના અનેક ભવ્ય જિનેન્દ્રપ્રાસાદ, મધ્યપ્રદેશના અનેક ભવ્ય જિનેન્દ્રપ્રસાદ, બિહાર-બંગાળના અનેક તીર્થો અને ભવ્ય જિનેન્દ્રપ્રસાદ અને દક્ષિણ ભારતના અનેક ભવ્ય જિનેન્દ્રપ્રસાદે આજે પણ સાક્ષી પૂરે છે, કે પરમ ખમીરવન્ત ઓસવાળને ભૂતકાળ કેટલે ભવ્ય અને પરમ ઉજજવળ હતું તેની કંઈક રૂપરેખા જણાવું છું. ભવ્ય ભૂતકાળનાં કેટલાંક સંસ્મરણે, શ્રી વીર સંવત 1841, સંવત્ 1371 માં શ્રી સમરસિંહજી (શ્રી સમરશા) એસવાળે સર્વતીચૂડામણિ તીર્થધિરાજરાજેશ્વર મહાતીર્થ શ્રી શત્રુંજય ગિરીરાજને પંદરમો જીર્ણોદ્ધાર કરાવ્યું. શ્રી મૂખનાયકજીની ટૂંક. 0 શ્રી વીર સંવત 2027, વિક્રમ સંવત 1587 ના વૈશાખ વદિ ૬ના દિને શ્રી કર્મસિંહજી (શ્રી કમશા) એસા, વાળે શ્રી શંત્રુજય ગિરિરાજને સેળ જીદ્ધાર કરાવ્યજે આજે પ્રવર્તમાન છે. : 0 શ્રી મૂળનાયકની ટૂંક, (ઓસવાળ) 0 શ્રી મોતીશા શેઠની ટૂંક

Page #103
(એસવાળ) 0 શ્રી હેમાભાઈ નગરશેઠની ટૂંક 0 શ્રી પ્રેમાભાઈ નગરશેઠની ટૂંક 0 શ્રી ઉજમફઈની ટૂંક નગરશેઠ કુટુંબના 0 શ્રી બાલાભાઈ શેઠની ટૂંક 0 શ્રી ખરતરવસીની ટ્રેક 0 શ્રી નરસિંહ કેશવજીની ટૂંક 0 શ્રી ધનપતસિંહજીની ટૂંક શ્રી રાજનગર (અમદાવાદ)નાં ભવ્ય જિનાલય શેઠ શ્રી હઠીસિંહ (ઘ) કેસરીસિંહ (ઘ) હઠીભાઈની વાડીનું જિનાલય 0 શ્રી ચિન્તામણિ પાર્શ્વનાથજીનું જિનાલય (રાજપુર) 0 શ્રી ચિન્તામણિ પાર્શ્વનાથજીનું , (વાઘણપોળ) 0 શ્રી આદિશ્વરજી પરમાત્માનું ,, , 0 શ્રી અજિતનાથજી પરમાત્માનું. 5 ) 0 શ્રી મહાવીરસ્વામિજી પરમાત્માનું ,, (શેઠની પોળ) 0 શ્રી સંભવનાથજી પરમાત્માનું , (ઝવેરીવાડ સંભવ નાથની ખડકી) 0 શ્રી ચૌમુખજી પરમાત્માનું ,, (ઝવેરીવાડ ચૌમુખજીની ખડકી) 0 શ્રી અજિતનાથજી પરમાત્માનું ,, (ઝવેરીવાડ ચૌમુ ખજીની ખડકી) 0 શ્રી મહાવીરસ્વામિજી પરમાત્માનું , (ઝવેરીવાડ સે દાગરની પાળ)

Page #104
95 c શ્રી મહાવીર સ્વામિજી પરમાત્માનું જિનાલય (ઝવેરી પિાળ) 0 શ્રી મહાવીરસ્વામિજી-પરમાત્માનું, (ઝવેરીવાડ લહેરી પોળ) 0 શ્રી મહાવીરસ્વામિજી-પરમાત્માનું ,, (ગાંધીરોડ ફતા - શાની પાળ) 0 શ્રી સીમંધરસ્વામિજી-પરમાત્માનું ,, (દેશીવાડાની પિળ) 0 શ્રી ભાભા પાર્શ્વનાથજી-પરમાત્માનું ; (દોશીવાડાની પાળ) 0 શ્રી વાસુપૂજ્ય સ્વામિજી-પરમાત્માનું ,, 0 શ્રી જગવલલભ પાશ્વનાથજી-પરમાત્માનું છે 0 શ્રી મહેરીયા પાર્શ્વનાથજી-પરમાત્માનું ,, (પાંજરાપોળ) 0 શ્રી ધર્મનાથજી પરમાત્માનું ,, ( , ) 0 શ્રી પાંજરાપોળના 0 શ્રી શેખનાપાડાના દેવશાના પાડાના, (શેખનો પાડે તથા ભોજનાલયો) શ્રી સૂર્યપુર(સૂરત)ના ભવ્ય જિનાલય 0 શ્રી વાસુપૂજ્ય સ્વામિ પરમાત્માનું ,, (શ્રીઓસવાળા મહેલ્લો) 0 શ્રી સૂરજમંડન પાર્શ્વનાથજી-પરમાત્માનું 0 શ્રી શીતળનાથજી પરમાત્માનું 0 શ્રી અનન્તનાથજી-પરમાત્માનું 0 શ્રી એસવાળ મહાલ્લાના અને તેની આજુબાજુના અનેક જિનાલયો (શ્રી ઓસવાળ મહોલે) 0 શ્રી પાટણ નગરનાં અનેક (પાટણ) 0 શ્રી ખંભાત નગરનાં અનેક (ખંભાત) 0 શ્રી પ્રવ્હાદપુર (પાલનપુર)ને અનેક , (પાલનપુર)

Page #105
0 શ્રી શાન્તિનાથજી પરમાત્માનું જિનાલય શેઠ શ્રી ધર્માનશાનું (જામનગર) 0 શ્રી નેમિનાથજી પરમાત્માનું જિનાલય પ્રમુખ અનેક જિનાલયે (જામનગર) શ્રી મુબઇનાં ભવ્ય જિનાલય 0 શ્રી શાન્તિનાથજી પરમાત્માનું જિનાલય શ્રી મોતીશા શેઠનું શ્રી ચેરીનું જિનાલય (જામનગર) (કેટ) 0 શ્રી ગોડીજી પાર્શ્વનાથજી પરમાત્માનું જિનાલય (પાયધુન) 0 શ્રી મહાવીરસ્વામિજી-પરમાત્માનું જિનાલય બો મે તીશાશેઠનું (ભૂલેશ્વર લાલબાગ) 0 શ્રી આદીશ્વરજી માતાજી પરમાત્માનું જિનાલય શ્રી મતી શેઠનું (ભાયખલા) 0 શ્રી મહાવીરરવામિજી-પરમાત્માનું જિનાલય શ્રી વાડીલાલ સારાભાઈનું (સેન્ડહસ્ટરેડ) o શ્રી આદીશ્વરજી–પરમાત્માનું જિનાલય શ્રી નરસિંહનાથાનું (પાલાગલી) 0 શ્રી અનન્તનાથજી પરમાત્માનું જિનાલય શ્રી નરસિંહ કેશવજી નાયક (મજીદબંદર) 0 શ્રી પાર્શ્વનાથ પરમાત્માનું જિનાલય આદિ અનેક જિનાલયે (સાદડી) 0 શ્રી મુછાળા મહાવીરસ્વામિ પરમાત્મા પ્રમુખ અનેક જિનાલયે (ઘાણરાવ) 0 શ્રી દેસૂરિના અનેક જિનાલયે (દેસૂરિ) 0 શ્રી પદ્મપ્રભસ્વામિ પરમાત્મા પ્રમુખ અનેક જિનાલય (નાડેલ)

Page #106
97 0 થી વરકારણું પાર્શ્વનાથજી-પરમાત્માનું જિનાલય (વરકોણા) 0 શ્રી દયાળશા પ્રમુખ મેવાડના અનેક ભવ્ય જિનાલયે (મેવાડ) 0 શ્રી ગેડીઝ-નવલખા પાર્શ્વનાથજી પરમાત્મા પ્રમુખ અનેક ભવ્ય જિનાલ (પાલી) - શ્રી કાપરડા પાર્શ્વનાથજી પરમાત્માનું ભવ્ય તીર્થ (કાપરડાજી) 0 શ્રી ફલોધિ પાર્શ્વનાથ પરમાત્માનું ભવ્ય તીર્થ (મેડતારેડ) 0 શ્રી નાગેર નગરના અનેક ભવ્ય જિનાલયે (નાગર) 0 શ્રી ભાંડાસરજી પ્રમુખ બિકાનેરના અનેક ભવ્ય જિનાલ (બિકાનેર) 0 શ્રી લોદ્રવા પાર્શ્વનાથજી પરમાત્માનું ભવ્ય તીર્થ” (લેદ્રવા) 0 શ્રી અમરસાગરના ભવ્ય જિનાલયો (જેસલમેર) 0 શ્રી મહાવીરસ્વામિજી પરમાત્મા પ્રમુખ અનેક ભવ્ય જિનાલ (જેસલમેર) 0 શ્રી શાંતિનાથજી પરમાત્મા પ્રમુખ અનેક ભવ્ય - જિનાલયો (પકરણ ફલોધિ) 0 શ્રી મહાવીરસ્વામિજી–પરમાત્માનું ભવ્ય તીથ (શ્રી એસિયાજી) 0 શ્રી જોધપુર, જયપુર, કાટા ભરતપુર આદિ નગરના અનેક ભવ્ય જિનાલયે. 0 શ્રી સમેતશિખરજી, પાવાપુરી-ચપ્પાપુરી ભાગલપુરી રાજગૃહી, ગુણીયાજી આદિ પૂર્વ ભારતના અનેક મહાતીર્થોનું એક એક પુણ્યવન્ત એસવાળે નિર્માણ કરાવીને વ્યક્તિગત રીતે તે અનન્તમહાતારક શ્રી જિનેન્દ્રશાસનના અનન્ત મહાઉપકારનું ઋણ અદા કરવામાં, અને શાસનની રક્ષા કાજે શક્તિ સમ્પત્તિ

Page #107
98 શાણપણ અને સમયને સદ્વ્યય કરવામાં અંશમાત્ર પાછું વાળીને જોયું નથી. શાસન રક્ષા અને પ્રભાવના કાજે સદકાળ કટિબદ્ધ રહ્યા છે. અરે શ્રી જિનશાસન કાજે પિતાના દેવ જેવા દીકરાઓની પ્રભાવના કરતાં પણ ઓસવાળ અચકાયા નથી. 500 મુનિઓની હત્યા, અને રા ઓસવાળાએ વહોરાવેલ 21 પુત્રો પરમ પૂજ્યપાદ આચાર્ય પ્રવર શ્રી યદેવસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબ પાંચસે (મુનિવરે) સાથે વિહાર કરતાં ખપુટનગરમાં પધારે છે. શ્રી સંઘ પરમપૂજ્યપાદશ્રીજીની ધમદેશનાથી ખૂબ જ પ્રભાવિત થાય છે. કેટલાંક દિવસ પછી એ નગર ઉપર યવનેનું આક્રમણ થાય છે. શ્રી જિનબિઓની રક્ષા કાજે પરમપૂજ્યપાદથીએ મૂળનાયક પ્રભુજી મસ્તકે લીધા અને પ૦૦ પ્રતિમાજી મસ્તકે લઈને રાતેરાત તે નગરમાંથી નીકળી અટવીમાં જાય છે. મુનિઓને નીકળતાં જોઈ જવાથી યવને પાછળ પડે છે. 500 મુનિવરેની હત્યા કરે છે, અને પરમપૂજ્યપાદશીજીને પકડીને કારાગૃહમાં પૂરે છે. કેટલાક દિવસ પર્યન્ત મુનિજીવનની દિનચર્યાથી પ્રભાવિત થઈને આરક્ષકે પરમપૂજ્યપાદશ્રીજી મહારાજને કારાગૃહમાંથી મુક્ત કર્યા. કેટલાક મહિનાઓ પછી પરમ પૂજ્યપાદશ્રીજી મહારાજ વિચરતાં વિચરતાં ખપુટનગરમાં પધારે છે. પરમ પૂજ્યપાદશ્રીજી મહારાજને એકાકી હોવાનું કારણ પૂછતાં પરમપૂજ્યપાદશ્રીજી મહારાજના નેત્રના ખૂણું સહેજ ભીનાં થયા. મુનિઓની હત્યા

Page #108
થયાનું જાણતાં જ શ્રી સંઘના એકવીશ (21) પ્રમુખ શ્રાવકેએ નિર્ણય કરીને. ત્યાંને ત્યાં જ પિતાના પરમપ્રિય અને મહાતેજસ્વી એવા એક એક સુપુત્રને અર્થાત 21 સુપુત્રોને પ્રતિલાભવા પરમ પૂજ્યપાદશ્રીજી મહારાજને પરમ સબહુમાન વિનતિ કરીને વહરાવ્યા. આ છે એસવાળાની ભૂતકાળની ભવ્યાતિભવ્ય ઉદારતા. 5 પૂ. શ્રી જગશ્ચન્દ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજને તપાપદથી વિભૂષિત પરમ પૂજ્યપાદ આચાર્ય પ્રવર શ્રી જગદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબ શ્રી વીશા ઓસવાળવંશમાં જન્મેલ શ્રી જેને દ્રશાસનના અજોડ મહાભાવક, અને દિગ્ગજ પ્રકાંડ વિદ્વાનૂ હોવાના કારણે પંડિતમૂર્ધન્ય હતા. તદુપરાન્ત ઉત્કટ સંયમ, ઉગ્રતપ અને આતાપના આદિ ઉગ્ર પરિષહો આદિ સહન કરવામાં સિદ્ધહસ્ત હતા. ઉગ્રતપ અને આતાપના આદિથી ઉદયપુરના મહારાણજી પરમ પ્રભાવિત થઈને મેદપાટ (મેવાડ) દેશાન્તગત શ્રી ચિત્રવાળ (ચિત્તોડ)ની રાજસભામાં પરમ પૂજ્યપાદ આચાર્ય પ્રવર શ્રી જગચ્ચદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબને મહામંગળકારી શ્રી તપા”ના પૂજ્યપદથી વિભૂષિત કર્યા. તે દિનથી વડગચ્છ તપાગચ્છરૂપે પ્રસિદ્ધિ પામી જૈન જગતમાં પરમ સુવિખ્યાત થયા. શ્રી તપા પદથી વિભૂષિત કર્યા તે સમયે એવું ઘોષિત કરવામાં આવ્યું, કે શ્રી તપાગચ્છની મૂળ ગાદી (પાટ) ઉદયપુર ગણાશે, અને એ મૂળ ગાદી ઉપર વિશા ઓસવાળવંશીય જૈનાચાર્ય જ આવી શકશે. એ પણ વિશા ઓસવાળ વંશની એક આગવી વિશિષ્ટ મહાસિદ્ધિ છે.

Page #109
1co શ્રી ઉપકેશપુર એ જ આજનું મહાતીર્થ શ્રી એસિયાજી શ્રી ઉપકેશપુરનું કાળાન્તરે અપભ્રંશ થતાં ઉપકેશપુર એ જ આજનું શ્રી સિયાજી, મહાતીર્થ અને ઉપકેશવંશી એ જ આજના ઓસવાળે. એ ઉપરથી એક વાત તો નિર્વિવાદ નિઃશંક છે, કે વીશા હોય કે દશા હોય, પરંતુ ઓસવાળ માત્રની જન્મભૂમિ તો માજોમ શ્રી એસિયાજી મહાતીર્થની પવિત્ર ધરા જ છે. ગમે તે દેશ ઉપર વસવાટ કરતા સૂર્ય ચંદ્રવંશીય ક્ષત્રિયને પૂર્વાચાર્યોએ પ્રતિબંધ કરી પરમ જૈનધમી બનાવીને ઓસવાળ જ્ઞાતિમાં ભેળવ્યા એટલે તેઓ ઓસવાળ કહેવાયા. ઓસવાળ એ પ્રમાણે નામ શ્રી એસિયાજી મહાતીર્થ ઉપરથી જ થયેલ હોવાથી એસવાળ માત્રની જન્મભૂમિ કહો કે માભેમ કહો, પણ તે તે શ્રી ઓસિયાજી મહાતીર્થની પવિત્ર વસુંધરા જ ગણાશે. જન્મજનેતા તુલ્ય માભોમ વિચારે છે, કે દેશવિદેશમાં મળીને લગભગ ત્રીશ (3) લાખ આસપાસ મારા પરમ સુકુલીનઅને મહાસમૃદ્ધ ઓસવાળ સપૂત હોવા છતાં મારી આવી દુર્દશા કેમ સંભવે ? હા, મેં મારા એ સપૂતને દુર્દશામાંથી મારી મુક્તિ માટે મારા પુનરુદ્ધાર માટે, મારા કાયાક૯પ માટે આજ દિન પર્યત સાદ દીધે નથી. આજે મારે મારા પરમ સુકુલીન એ સપૂતોને સાદ દેવો જ જોઈએ. એમ વિચારીને પરમ સુકુલીન સપૂતોને સજાગ કરવા માટે નિક્ત રીતે સાદ દે છે : એ મારા પરમ સપૂત ઓસવાળ ! તમે કુંભકર્ણય નિદ્રામાં કેમ ઘેરે છે ? ઓ મારા મહાસમૃદ્ધ લાખો સપૂત ઓસવાળ મહારથીએ ! તમે નિદ્રાદેવીના ખોળામાં મસ્તક મૂકીને નિશ્ચિન્તપણે કુંભકર્ણની ચિર નિદ્રામાં કેમ ઘેરે છે ? હવે તે તમે જાગે,

Page #110
101 જાગો ને જાગો જ. તમારી નસેનસમાં મહાધર વીર અને શુરવીર રણબંકા સૂર્યચંદ્રવંશીય ક્ષત્રિય નરરત્નનું પરમ ખમીરવન્ત મહા-ઐજસ્વી ધબકતું શેણિત અવિરત પ્રવાહ વહી રહ્યું છે. તમારી પાસે સત્તા સમ્પત્તિ શક્તિ સમજ અને શાણપણ આદિ એટલું બધું વિશેષ છે, કે તમે વિશ્વમાં મે ખરે છે. “ઓસવાળ ભેપાળ “પુષ્કરાવત મહામેઘ” “કામધેનુ કલ્પવૃક્ષ ચિન્તામણિરત્ન” “ચિત્રાવેલી” “સુવર્ણસિદ્ધિ “ધનકુબેર' અને “સ્વયમૂરમણમહાસાગર” જેવી અનેક મહાઉપમાઓ આપીને કવિઓએ અને અનુભવીઓએ તમારી યશગાથા ગાવા માં અંશમાત્ર કચાશ રાખી નથી. દિગતવ્યાપી કીર્તિવાળા હોવાના કારણે યશગાથા ગવાય તેમાં કોઈ આશ્ચર્ય નથી. પરંતુ મારી એટલે તમારી માભેમની આવી કારમી દુર્દશાને તમે શી રીતે સહન કરી રહ્યા છે?—એ જ મને સમજાતું નથી. મારી આવી બિસમાર હાલતથી તમને લજજા આવે કે ન આવે પણ મને તે લજા આવે જ છે. કારણ કે મારા લાખ સુકુલીન સપૂતો પરમ સમૃદ્ધ અને મહાશક્તિસમ્પન હોવા છતાં મારે એવી મહાભયંકર કારમી પરિસ્થિતિમાંથી પસાર થવું પડે એ જ મહદાશ્ચર્ય ' ઓસવાળ ભોપાળ માભોમ કાજે કેવા વેશે છે. “જોઉં છું : “ઓસવાળ પાલ” “પુષ્પરાવર્તમહામેઘ” જેવા કહેવાતા ઓસવાળે મામ કાજે કેવા વર્ષે છે? તે જેવાના દિવસે હવે બહુ દૂર નથી. તેજી તખાર ઘેડાને માત્ર ઈશારે જ બસ છે. માભોમની મૂળભૂત દિવ્યતા અને ભવ્યતા પુનઃ પ્રસ્થાપિત કરવા માટે અનન્તાનન્ત પરમ ઉપકારક પરમતારક વિહરમાણુ દેવાધિદેવ શ્રી સીમન્વરસ્વામિજી-પરમાત્માના

Page #111
102 જાજરમાન ભવ્ય પ્રતિમાજી યુક્ત મહાતીર્થ સ્વરૂપ અજોડ શિલ્પકળાયુક્ત અતિવિરાટકાય જિનેન્દ્રપ્રસાદ નિર્માણ કરાવવાનું આયોજન કર્યું છે. એ મહાતીર્થને અનુરૂપ અન્ય અનેક સ્થાપત્ય નિર્માણ કરાવવાનું પણ સાથે સાથે વિચારેલ છે. તે મહાભગીરથ આગજનમાં જોઈએ છીએ, કે કામધેનુકલ્પવૃક્ષ-ચિન્તામણિરત્ન-ધનકુબેર ઓસવાળ ભેપાળો કેવા વર્ષે છે? પુષ્પરાવર્ત મહામેઘની ઉપમાને વરેલા બે પાળે આજનને અનુરૂપ વર્ષ્યા, તે એમને કવિઓએ આપેલ પુષ્કરાવતમહાલઘની ઉપમા સાર્થક ગણાશે. ઓસવાળ ભોપાળ પુણ્યવોને એથી વિશેષ મારે કંઈ જ કહેવાનું રહેતું નથી. તેજ તે ખાર ઘેડાને તે માત્ર ઈશારો જ બસ છે. વીશા દશાની સમીક્ષા મૂળ તે ઓસવાળમાત્ર વીસા ઓસવાળ જ હતા. પરંતુ શ્રી આબૂ મહાતીર્થની પ્રતિષ્ઠા સમયે મહામત્રીશ શ્રી તેજપાળવસ્તુપાળે અખિલ ભારતવષય શ્રી જૈન સંઘને નિમન્વેલ તે સમયે જેઓ તેમની નવકારસીમાં જન્મ્યા તેમના પ૦ ટકાનો છેદ કરીને શ્રી વિશા ઓસવાળ જ્ઞાતિએ તેમને દશા ઓસવાળ રૂપે ઘેષિત કર્યા. તેમની સાથે વિશા ઓસવાળ જ્ઞાતિએ બેટી વ્યવહાર બંધ કરીને રેટી વ્યવહાર ચાલુ રાખે. એ ઘટનાને આજે લગભગ 800 વર્ષ થવા આવ્યાં છે. વીશામાંથી દશાને ભેદ એ કંઈ મૂળભૂત ભેદ નથી, પરંતુ નૈમિત્તિક ભેદ છે. શ્રો ઓસિયાજી મહાતીર્થને પુનરુદ્ધાર કરીને તેની મૂળભૂત દિવ્યતા અને ભવ્યતા પુન:પ્રસ્થાપિત કરવામાં વીશાદશાના ભેદ કે વિકલ્પ વિના સમસ્ત ઓસવાળ જ્ઞાતિ માભેમના પુનઉદ્ધારના મહાભગીરથ પુણ્યકાર્યમાં તન મન અને ધન આદિ સર્વસ્વ અર્પણ કરીને સાચી કૃતજ્ઞતા દાખવે તેમાં જ ઓસવાળમાત્રની પરમ શોભા છે. આપણા ઉપર કરેલ અનન્ત

Page #112
103 મહા ઉપકારના ઋણથી મુક્ત થવાને અપૂર્વ અવસર આપણું પરમપુદયે અનાયાસે પ્રાપ્ત થયે છે. તેને સહર્ષ વધાવી લે એ આપણા માટે પરમ હિતાવહ છે, વ્યક્તિગત તે આજદિન પર્યન્ત હજાર લાખ મહાભાગીરથ કાર્યો ઓસવાળાએ પરમ પ્રસન્નતાથી સહર્ષ કર્યા છે. ત્યારે સમસ્ત ઓસવાળ જ્ઞાતિરૂપે, અને તે પણ ઓસવાળમાત્રની મા ભોમ જન્મભૂમિ શ્રી એસયાજી મહાતીર્થના પુનરુદ્ધાર માટે 2438 વર્ષ પછી સર્વ પ્રથમ વાર જ આપણું પર્વોપાર્જિત પ્રબળ પુદયે પ્રાપ્ત થયેલ છે. વીશા દશાના વિકલ્પ વિના એસવાળમાત્ર પરમ ઉલાસથી લાભ લેવા પ્રયત્નશીલ રહેવું. કયે એસવાળ એવો હશે કે જે આ પુણ્ય પ્રસંગમાં રૂપિયા એકત્રીશસ-એકતાલીશ (રૂ. ૩૧૪૧)નો એક ઈટને લાભ ન લે? મને દઢ આત્મવિશ્વાસ છે કે જે પુણ્યવન્તની શક્તિ હશે, તે તે સહર્ષ પરમ સબહુમાન અવશ્ય લાભ લેશે લેશે'ને લેશે જ. વિહરમાણ દેવાધિદેવ શ્રી સીમંધરસ્વામિને જય હો ! ચરમશાસનપતિ દેવાધિદેવ શ્રી મહાવીરસ્વામિજીપરમાત્માને જય હો ! એસવાળના આદ્ય સંસ્થાપક પરમ પૂજ્યપાદ આચાર્યપ્રવર શ્રી રત્નપ્રભસૂરીશ્વરજી મહારાજનો જય હો ! શ્રી આસિયાજી મહાતીથને જય હે ! અનન્ત મહાતારક શ્રી જિન આ જ્ઞાથી વિપરીત વિચારાયું કે આલેખાયું હોય, તે ત્રિવિધ ત્રિવિધ મિચ્છામિ દુકકડે. શ્રી વીરસંવત 2508 વૈશાખ શુદિ 6 –કલ્યાણસાગર શ્રી મહેસાણાનગરસ્થ સમન્વરસ્વામિજિનમંદિર–પ્રતિષ્ઠા દિન

Page #113
_

Page #114
_