Mahabharat Samhita Part 01

Author(s): Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute

Page 829

4. 17. 16 ] विराटपर्व [4. 18. 14 18 तथा शतसहस्राणि नृणाममिततेजसाम् / उपासते महाराजमिन्द्रप्रस्थे युधिष्ठिरम् // 16 द्रौपद्युवाच। शतं दासीसहस्राणि यस्य नित्यं महानसे / इदं तु मे महद्दुःखं यत्प्रवक्ष्यामि भारत / पात्रीहस्तं दिवारात्रमतिथीन्भोजयन्त्युत // 17 न मेऽभ्यसूया कर्तव्या दुःखादेतद्भवीम्यहम् // 1 एष निष्कसहस्राणि प्रदाय ददतां वरः / शार्दूलैर्महिषैः सिंहैरागारे युध्यसे यदा। द्यूतजेन ह्यनर्थेन महता समुपावृतः // 18 कैकेय्याः प्रेक्षमाणायास्तदा मे कश्मलो भवेत् // 2 एनं हि स्वरसंपन्ना बहवः सूतमागधाः। प्रेक्षासमुत्थिता चापि कैकेयी ताः स्त्रियो वदेत् / सायंप्रातरुपातिष्ठन्सुमृष्टमणिकुण्डलाः / / 19 / प्रेक्ष्य मामनवद्यागी कश्मलोपहतामिव // 3 सहस्रमृषयो यस्य नित्यमासन्सभासदः। . स्नेहात्संवासजान्मन्ये सूदमेषा शुचिस्मिता / तपःश्रुतोपसंपन्नाः सर्वकामैरुपस्थिताः // 20 योध्यमानं महावीर्यैरिमं समनुशोचति // 4 अन्धान्वृद्धांस्तथानाथान्सर्वान्राष्टेषु दुर्गतान् / कल्याणरूपा सैरन्ध्री बल्लवश्वातिसुन्दरः / बिभर्त्यविमना नित्यमानृशंस्याद्युधिष्ठिरः // 21 स्त्रीणां च चित्तं दुज्ञेयं युक्तरूपौ च मे मतौ // 5 स एष निरयं प्राप्तो मत्स्यस्य परिचारकः / सैरन्ध्री प्रियसंवासान्नित्यं करुणवेदिनी। सभायां देविता राज्ञः कङ्को ब्रूते युधिष्ठिरः // 22 अस्मिन्राजकुले चेमौ तुल्यकालनिवासिनौ // 6 . इन्द्रप्रस्थे निवसतः समये यस्य पार्थिवाः / इति ब्रुवाणा वाक्यानि सा मां नित्यमवेदयत् / आसन्बलिभृतः सर्वे सोऽद्यान्यै तिमिच्छति // क्रुध्यन्तीं मां च संप्रेक्ष्य समशङ्कत मां त्वयि / / 7 पार्थिवाः पृथिवीपाला यस्यासन्वशवर्तिनः / तस्यां तथा ब्रुवत्यां तु दुःखं मां महदाविशत् / स वशे विवशो राजा परेषामद्य वर्तते / / 24 शोके यौधिष्ठिरे मग्ना नाहं जीवितुमुत्सहे॥ 8 यः सदेवान्मनुष्यांश्च सांश्चैकरथोऽजयत् / प्रताप्य पृथिवीं सा रश्मिवानिव तेजसा। सोऽयं राज्ञो विराटस्य कन्यानां नर्तको युवा // 9 सोऽयं राज्ञो विराटस्य सभास्तारो युधिष्ठिरः // 25 योऽतर्पयदमेयात्मा खाण्डवे जातवेदसम् / यमुपासन्त राजानः सभायामृषिभिः सह। सोऽन्तःपुरगतः पार्थः कूपेऽग्निरिव संवृतः॥ 10 तमुपासीनमद्यान्यं पश्य पाण्डव पाण्डवम् // 26 यस्माद्भयममित्राणां सदैव पुरुषर्षभात् / / अतदहँ महाप्राज्ञं जीवितार्थेऽभिसंश्रितम् / स लोकपरिभूतेन वेषेणास्ते धनंजयः // 11 / दृष्ट्वा कस्य न दुःखं स्याद्धर्मात्मानं युधिष्ठिरम् / / यस्य ज्यातलनि?षात्समकम्पन्त शत्रवः / / उपास्ते स्म सभायां यं कृत्स्ना वीर वसुंधरा / स्त्रियो गीतस्वनं तस्य मुदिताः पर्युपासते // 12 तमुपासीनमद्यान्यं पश्य भारत भारतम् // 28 | किरीटं सूर्यसंकाशं यस्य मूर्धनि शोभते। एवं बहुविधैर्दुःखैः पीड्यमानामनाथवत् / वेणीविकृतकेशान्तः सोऽयमद्य धनंजयः // 13 शोकसागरमध्यस्थां किं मां भीम न पश्यसि // 29 / यस्मिन्नस्त्राणि दिव्यानि समस्तानि महात्मनि। इति श्रीमहाभारते विराटपर्वणि सप्तदशोऽध्यायः // 17 // | आधारः सर्वविद्यानां स धारयति कुण्डले // 14 - 819 -