________________
[२९]
(२) अन्य केटलाक उच्चारभेदवाळा शब्दो साचवी लीधा छे. जेमके अनंत्य स्थाने 'ए' 'ओ' 'औ' ने बदले 'अइ' 'अउ' वाळा शब्दो ( पईसइ, कउण), 'न'ने बदले 'ण'वाळा शब्दो ( अणसण, अणुसरइ), 'य' श्रुतिवाळा शब्दो ( अत्य = अति), 'इ'कारवाळा शब्दो (लिखइ, राति), 'अय' ने बदले 'ए' वाळा शब्दो (अतिशे), संयुक्त व्यंजनने बदले एकवडा व्यंजनवाळा शब्दो ( उछेद, उधार), अंत्य स्थाने अंगविस्तारवाळा शब्दो ( अमीअ) वगेरे.
आधी वधारे वर्णभेदवाळा शब्दो तो स्वाभाविक रीते ज अहीं होय.
(३) सहेलाईथी समजाय पण अत्यारे ए रूपे न वपराता शब्दो पण साचव्या छे. जेमके 'करतउ' शब्द नथी लीधो पण 'अकरतउ' लीधो छे. ए ज रीते 'अचींतविउ ' शब्द राख्यो छे, केमके आपणे अत्यारे 'अणचिंतव्युं' बोलीए छीए पण 'अचिंतव्युं' नहीं. सामान्य रीते जेने क्रियापद तरीके आपणे वापरता नथी तेवा 'आनंद' जेवा शब्दो पण लीधा छे. 'उजलउं' नहीं पण 'उजल' अहीं मळशे ते पण आ कारणे.
(४) अत्यारे व्यापक रीते प्रचलित शब्दो तो न ज लेवाना होय पण एनो विवेक एटलोबधो सरळ नथी बन्यो. अत्यारे प्रचलित शब्दो विशिष्ट अर्थछाया धरावता देखाया छे ते साचव्या ज छे. अहीं 'अटकवुं' 'आदरवुं' 'आछउं (-आछु)' 'अखाडउ' 'अंग' 'अंत' वगेरे शब्दो जोवा मळशे ते आ कारणे. जे संस्कृत शब्दो अत्यारे काव्यमां वपराता होय पण व्यापक रीते परिचित होवानुं शंकास्पद होय ते छोडवानुं योग्य गण्युं नथी. सामे, तळपदा व्यवहारमां आ के ते प्रदेशमां अत्यारे वपराता पण शिष्ट वर्गने अजाण्या होवानो संभव जणायो तेवा शब्दोने पण छोड्या नथी. आ कारणे, अत्यारना शब्दकोशोमां जोवा मळता केटलाक शब्दो पण आ कोशमां मळशे. केटलीक वार तो एवं बन्युं छे के अत्यारनो शब्दकोश पण आ शब्द नोंधे छे ए संपादकने मोडेथी जाणवा मळेलुं. एटलेके ए शब्द हजु सुधी क्यांक टकेलो छे एवी एनेय खबर नहोती. अत्यारे प्रचलित केटलाक जैन शब्दो साचववानुं राख्युं छे समाजने ए परिचित न पण होय एवा ख्यालथी.
समग्र जैनेतर
(५) 'आनंदघन बावीशी' परना ज्ञानविमलसूरिना स्तबकमां जोवा मळता बौद्ध, न्याय वगेरे दर्शनोना अत्यंत पारिभाषिक शब्दो अहीं लीधा नथी केमके साहित्यमां अन्यत्र ए जीवा मळवानो संभव भाग्ये ज छे अने ए शब्दो विशिष्ट समजूती मागे एवा छे. ब्राह्मण अने जैन परंपराना केटलाक पारिभाषिक शब्दो उपयोगी जणावाथी साचव्या पण छे - जैन दर्शनना खास, केमके ए विशाळ जनसमाजने अजाण्या होवानी शक्यता
छे.
(६) पात्रनामो सामान्य रीते लीधां नथी. ऐतिहासिक नामो ने स्थळादिनां नामो महत्त्वनां होय ते राखवानुं वलण रह्युं छे पण एमां पूरी सुसंगतता साचवी शकाई नथी.
Jain Education International 2010_03
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
