Book Title: Madhyakalin Gujarati Sahityama Jain Dhara
Author(s): Vadilal Jivabhai Choskhi
Publisher: Aatma Kamal Labdhisuri Jain Gyanmandir
View full book text
________________
મહેતા (જન્મ ઈ.સ. ૧૪૧૪) પણ આ શતકમાં ઉત્પન્ન થાય છે. આ ઉપરાંત “સદયવત્સચરિત' ૩ લેકવાર્તાને કવિ ભીમ (૧) (ઈ.સ. ૧૪૧૦), ઐતિહાસિક વીરરસકાવ્ય 'કાન્હડદે પ્રબંધને કર્તા પમનાભ, ઉપહરણને કવીરસિંહ, સીતાહરણ” ને કર્તા કર્મણમંત્રી, પ્રસિદ્ધ ભાષાંતરકાર અને આખ્યાનકાર ભાલણ, (ઈ.સ. ૧૪૩૪૧૫૧૪) હરિલીલા ષોડશકલા' (૧૮૮૫) અને 'પ્રબોધપ્રકાશન કર્તા સંભવત ભાલણશિષ્ય ભીમ (૨) ઉપહરણ' (૨) કર્તા જનાર્દન, પ્રબોધ બત્રીસી' આદિને કર્તા માંડયું, “સગાળશા આખ્યાન'ને કર્તા વાસુ, “નંદબત્રીસી' (ઈ.સ. ૧૪૮૯) તથા “પંચદંડ આદિને કર્તા નરપતિ, ઢોલામારૃરા દૂહા” ને કર્તા કિલેલ (ઈ.સ. ૧૪૭૪), બિહણચરિત ચોપાઈને કર્તા દ૯ (ઈ.સ. ૧૪૮૧), “વીસલદે રાસનો કર્તા નરપતિ નાહ, “રાવણમંદોદરી સંવાદને કર્તા મેઢ વણિક શ્રીધર (૨) (ઈ.સ. ૧૪૯૯) આદિ ગણનાપાત્ર કવિઓ તેમ જ બીજા અનેક જૈનેતર કવિઓ આ શતકમાં થઈ ગયા છે. આ સાથે તેમાં ૯૪ જેટલા જૈન ગુજરાતી કવિઓની ૨૧૩ જેટલી કૃતિઓને જૈન ગુજરાતી સાહિત્યપ્રવાહ તે સમાન્તર વહેતો જ રહ્યો છે. એ ૯૪માં જયશેખરસૂરિ, દેપાલભોજક, અતિશેખર અને બ્રહ્મ-જિનદાસ એ ચાર અગ્રણી કવિઓ છે એટલે જૈન સાહિત્ય પૂરતું પંદરમા શતકને “જય – દેપાલ – મતિ - બ્રહ્મ યુગ” તરીકે ઓળખાવી શકાય. જૈનેતર ગુજરાતી સાહિત્યને “નરસિંહ-ભાલણયુગ” તે જન ગુજરાતી સાહિત્યનો “જય-દેપાલ-મતિ-બ્રહ્મયુગ”. એ યુગમાં જૈન કવિઓએ રાસા, પ્રબંધ, ફાગ, વાર્તા અને ગીત આદિનું ઘણું સાહિત્ય સર્યું છે. આ શતકમાં દેશમાં ભક્તિનું મહત્વ વધ્યું છે અને સાહિત્યમાં પણ તેનું પ્રતિબિંબ જોવા મળે છે. હવે પછી એવું દેખાય છે કે
૩. આમાં ગાહા, પઘડી, વસ્તુ, દૂહા, ચુઘઈ, અડલય, મડલય, પટપદી, - રાગધુલ, ઘન્યાસી વગેરે પ્રાચીન છંદોનો ઉપયોગ કરે છે. •
