Book Title: Madhyakalin Gujarati Sahityama Jain Dhara
Author(s): Vadilal Jivabhai Choskhi
Publisher: Aatma Kamal Labdhisuri Jain Gyanmandir
View full book text
________________
૪૧
જૈનેતર આખ્યાનસાહિત્ય પૂરબહારમાં વિકસ્યું અને ઉન્નત શિખરે પહેાંચ્યું તેમ આ યુગની જૈનેતરધારામાં શામળભટ્ટ પ્રવેશતાં જૈનવાર્તાસાહિત્ય કરતાં પણુ જૈનેતર વાર્તાસાહિત્ય વિશેષ વિકસ્યું અને તેના ઉચ્ચ શિખરે પહોંચ્યું. અલબત્ત આ સમયમાં તેમવિજય, દેવચંદ્ર, પદ્મવિજય અને વીરવિજય જેવા જૈન કવિએવુ પણ વાર્તાસાહિત્યના રચનારાઓમાં ઊંચું સ્થાન છે. આ ઉપરાંત આ યુગની જૈનધારામાં જ્ઞાનાશ્રયી કવિતા અને પદો, સઝઝાયા, પૂજા અને સ્તવના આદિ ભક્તિકવિતા પણ સારા પ્રમાણમાં મળી છે. એવી કવિતાના સ`નમાં ઉપયુક્ત ચાર મુખ્ય કવિએ ઉપરાંત હસરત્ન, ધનવજય, હેતવિજય, અનેપવિજય અને અભિવિજય જેવા કવિઓનું પ્રદાન છે.
આ ગાળાની એક ખાસ તૈધપાત્ર વસ્તુ એ છે કે ગુજરાતી સાહિત્ય હવે એના સાચા અર્થમાં સાર્વજનિક ગુજરાતી સાહિત્ય અને છે. હિંદુ, જૈન, સ્વામીનારાયણ, કબીરપંથી, સત્ર હરિજન, કહેવાતા ઉચ્ચ નીચ સર્વ કામના કવિએના પ્રદાનથી એનુ ઘડતર થાય છે.
ગદ્યસાહિત્ય-મુખ્યત્વે જૈન ગુજરાતી ગદ્યસાહિત્ય પણ આ ગાળામાં પ્રમાણમાં ઘણું મળે છે. તેની જૈનધારામાં ૩૯, ગદ્યકારોની ૭૩, અજ્ઞાતકર્તૃક ૩૮૪ તેમ જ ભેાજનભક્તિ (વર્ષાંક) મળી કુલ ૪૫૮ ગદ્યકૃતિઓ મળે છે. ૩૯ ગદ્યકારામાં દેવચંદ્ર, રામવિજય, જીવવિજય, ઉત્તમવિજય અને મેહન (મા) એ પાંચ મુખ્ય છે. કુલ ૪૫૮ કૃતિએ પૈકી સ્થૂલિભદ્રચરિત્ર પરના બાલાવાધા, નવતત્ત્વ પરના બાલાવા (એક ૩૦૦૦ પ ંક્તિપૂરતા), સભાચંદની જ્ઞાનસુખડી (આ શીર્ષીક નોંધપાત્ર છે) (ઈ. સ. ૧૭૧૧), દેવચંદ્રના ગભસાર, નયચક્ર બાલાવષેાધ, વિચારસારપ્રકરણ (૧૫૦૦ પંક્તિપૂરતું), ઉપદેશમાલાપરના બાલાવાધા, તેમનાથચરત્ર પરના
