________________
માટ ચાલ્યોજયું છે! દિવાની અસુ એક વિશાલ લાલ થનીલાલ
E
-
વહી ગયેલી વાર્તા ઃ ઋષિદરા પિતાના આશ્રમમાં પુરુષવેષે રહે છે. કાવેરીના રાજા સુંદરપાએ રથમદન નગરીમાં હેમરથરાજા પાસે પોતાની પુત્રીના લગ્ન યુવરાજ કનકરથ સાથે કરાવવા પ્રતિનિધિમંડળને વિનંતિ કરવા મોકલેલ છે, યુવરાજ અનિચ્છાએ કેવલ પિતાના સંતેષ ખાતર મૈન રહે છે, ને હર્ષ પામીને પ્રતિનિધિમંડલ પાછું વળે છે. યુવરાજ પિતાના પરિવાર સાથે કાવેરી નગરી ભણી રાજકુમારી રૂક્ષ્મણના પાણિગ્રહણને માટે નીકળે છે, શોકમગ્ન યુવરાજ ત્રષિદરાના વિરહથી અસપ્રન્ન રહે છે પ્રયાણ કરતાં ત્રષિદત્તાના નિવાસસ્થાને યુવરાજનો રસાલો આવે છે. પુરુષરૂપે રહેલ ત્રષિદત્તાને મેલાપ થતાં યુવરાજ કનકરથ પ્રસન્ન થાય છે, ને આગ્રહપૂર્વક તે નવા
મિત્રને સાથે આવવા કહે છે. ઋષિદા એ કબૂલે છે, હવે વાંચે આગળ ? '
O
પ્રકરણ ૨૫ મું
થઈ ગયું હતું, પરંતુ એમ કરવા જતાં યુવરાજ ફરી
વાર પાછા વળે અને એમની સાથે જીવનબંધનનાં ભાંગેલું હૈયું
સ્વપ્ન સેવી રહેલી રૂક્ષ્મણી નિરાશ બનીને કદાચ
આત્મહત્યા કરી બેસે. આવા ભ્રમના લીધે તેણે પુરુ - એક રાતના વિસામાં પછી યુવરાજ કનક
વેશમાં જ રહેવું ઉચિત માન્યું. રથની જાનને પ્રવાસ શરૂ થયો.
ઋષિદત્તના મિલનથી યુવરાજના ચિત્તને વિષાદ છે. પુરુષવેશમાં રહેલી ઋષિદરા વહેલી સવારે ઉપ
કંઈક હળવો થઈ ગયો હતો કારણ કે ઋષિતાને
જોઈને તેને પોતાની પ્રિયતમા સ્મરણે રમતી હતી. વનમાં આવેલા શ્રી જિનેશ્વર ભગવંતના પ્રાસાદમાં
યુવરાજને આ રીતે પ્રસન્નચિત્ત જોઈને તેનો સમગ્ર જઈ આવી હતી. તેણે વેતકૌશયની ધોતી, આછા
રસાલો આનંદમાં આવી ગયો હતે. ગુલાબી રંગનું ઉત્તરીય અને લીલા રંગનો કમરબંધ ધારણ કર્યો હતો. તે એક પ્રિયદર્શક નવજવાન સમી પ્રવાસ સહુ માટે કોલ ભર્યો બની ગયો. લાગતી હતી. મોતીની પંક્તિ જેવા તેના દાંત અને નિયત કરેલા સમયે સહુ કાવેરી નગરીના પાદનિર્દોષ છતાં ભાવપૂણ નયના સર્વ માટે આકર્ષણ રમાં પહોંચી ગયા અને મહારાજા સુંદરપાણિએ યુવરૂપ બની ગયા હતાં. ઋષિકાએ પિતાના દીર્ઘકેશ રાજ કનકરથનું ભાવભર્યું સ્વાગત કર્યું. જટા માફક બાંધ્યા હતા.
- રાજા અને પ્રજા વચ્ચે પિતાપુત્ર જેવો સંબંધ ગઇરાતે ઘણે મોડે સુધી કનકરથે પોતાના હૈયાને હોય છે ત્યારે રાજના નાના મોટા પ્રત્યેક કાર્યને પ્રજા વધી રહેલી દઈની વાત પોતાની પ્રિયતમાના ભાઈ , પોતાનાં જ કાર્ય માનતી હોય છે. રાજા પ્રજા વચ્ચે પાસે કરી હતી. એ વાતે અને સ્વામીના હૈયામાં એકતા ન હોય તો પ્રજા કદી અંતરને સહકાર આપતી રહેલો એ નો એ મધુર પ્રેમધ્વનિ સાંભળીને ઋષિદત્તાને નથી અથવા જે કંઈ સાથ આપે છે તે કેવળ ભયને રૂપપરાવતિની વિધામાંથી નિવૃત્ત થવાનું મન પણ વશ થઈને જ આપતી હોય છે. પ્રજાના પ્રાણભય
