________________
૧૩૦ઃ સંસાર ચાલ્યા જાય છે ?
સહકાર વગર રાજ્યનાં કોઈ પણ કાર્ય સફળ કે સુંદર સજજ બનાવવામાં આવ્યે હતું અને રાજમહેલ બની શક્તાં નથી. કદાચ એ કાર્ય પાછળ કરોડો યુવરાજ કનકરથના ઉતારા માટે નકકી કર્યો હતો. સવર્ણમબઓ બિછાવવામાં આવી હોય તો પણ એ એની આજુબાજુના બીજા ભવનોમાં યુવરાજ કાળે કેવળ નામનાં જ પુરવાર થતાં હોય છે. સાથેના જાનૈયાઓના ઉતારાની વ્યવસ્થા કરી હતી
કાવેરાનગરીનો રાજા પોતાની પ્રજા પ્રત્યે અપાર અને રાજમહેલના ભવ્ય ગાનમાં અનેક તબુએ મમતા રાખતો હતો. તેનું સૂત્ર હતું પ્રથમ પ્રજા નાખીને જાનના નોકર-ચાકરો માટેના ઉતારાને પછી સુખ.' આવા આદર્શના કારણે યુવરાજ કનક- પ્રબંધ કર્યો હતે. રથના સામૈયાની શોભાયાત્રામાં કાવેરીનગરીની તમામ પ્રજા સાગરની ભરતી માફક આવી ચડી હતી. લોકોએ મહામંત્રીના પ્રમુખપણા નીચે રચવામાં આવેલ
યુવરાજ કનકરથની સરભરાને સધળો ભાર સ્વચ્છાએ પિતાના ભવન અને હક શણગાર્યા હતાં.
એક સમિતિએ લીધું હતું અને સમિતિના દરેક બજારો શણગારી હતી અને ઉત્તમ વસ્ત્રાલંકારો પણ
સભ્યો દરેક રીતે જાગ્રત રહેતા હતા. ધારણ કર્યા હતા. શોભાયાત્રા ઘણું જ ભવ્ય હતી.
યુવરાજ કનકરથની શોભા યાત્રા નગરીની મુખ્ય
બજારોમાંથી નીકળીને જ્યારે રાજભવન પાસે પહોંચી એક હાથી પર યુવરાજને બેસાડવામાં આવ્યા
ત્યારે રાજકન્યા રૂક્ષ્મણી પિતાની પ્રિય સખીઓ સાથે હતા અને અન્ય શાનદાર રથોમાં યુવરાજના મિત્રો,
જેની મૂતિ મનમાં છપાઈ ચૂકી હતી તે સ્વામીના મંત્રી, જાનૈયા વગેરેને બેસાડવામાં આવ્યા હતા.
દર્શન કરવા નગરશેઠના મકાનનાં ઝરૂખે ઉભી હતી. રાજનું વાધમંડળ, રાજનું નર્તકીદળ, રાજનાં વિવિધ સૈન્યદળ, રાજનાં વિવિધ પ્રકારનાં વાહનો,
સુવર્ણના અલંકારોથી અને રત્નજડિત અંબાહસ્તિસેના, અશ્વસેના, રથસેના વગેરેથી શોભાયાત્રા
ડીથી શોભતે ગજરાજ નજીક આવ્યો ત્યારે રૂક્ષ્મ
ણીએ અંબાડી પર બેઠેલા કનકરથને ઘણું જ ઉમ- ખૂબ જ ખીલી હતી, આ ઉપરાંત ક્રમબદ્ધ ચાલતા
ળકા ને ભાવ સાથે જોયો. નાગરિકો સાથે મહારાજા સુંદરપાણિ અને કાવેરીના યુવરાજ સુવર્ણપ્રભ પણ પગે ચાલતા હતા. નગર
કનકરથના ગળામાં લીલામ વજન કંઠે હતો શેઠનો ભવ્ય રસાલે, અન્ય ભાયાતેના રસાલા અને
અને તે સર્વનું લક્ષ્ય ખેંચી રહ્યો હતો. બંને ભુજાનગરજનેને ઉમંગ આ બધાથી યુવરાજ કનકરથની
એમાં શોભતા બાજુબંધ, મસ્તક પર મુગટ, સાત શોભાયાત્રા અતિ ભવ્ય, પ્રેરક અને આનંદપ્રદ બની
સે'રની મુક્તામાળા, રત્નમંડિત કુંડલ, આછા ગુલાબી હતી.
રંગનું ઉત્તરીય, લીલા રંગની છેતી, પીળારંગનું
કૌશય કમરપટક ! રથમઈન નગરીને યુવરાજ શોભાયાત્રામાં સર્વ માટે એક અનોખું આકર્ષણ
સર્વની પ્રશંસા ઝીલી રહ્યો હતો. હતું. ચૌદ બળદની જોડીઓથી ચાલતા એક વિશાળ વાહનમાં રાજને નીમંડળ વિવિધ કરત રાજકમારીની બાજુમાં ઉભેલી નગરશેઠની કન્યાએ હતું.
મૃદુ સ્વરે કહ્યું “રાજકુમારી, છત તમારી થઈ છે.' મહારાજા સુંદરપાણિએ યુવરાજ કનકરથ અને હું સમજી નહિ.' તેના રસાલા માટેની વ્યવસ્થા પણ ઘણી ઉત્તમ પ્રકા- સમજવા છતાં ન સમજાય એનું નામ પ્રેમ. રની કરી હતી.
યુવરાજ કનકરથ કેટલા નયન મનોહર છે ? તમારા રાજભવનની બાજુમાં જ એક બીજો રાજમહેલ તરફ એમની દૃષ્ટિ પડી લાગતી નથી !' હતું. તે રાજમહેલને તમામ પ્રકારની સામગ્રીથી રૂમણું શસ્માઈ ગઈ.પણ શરમનો ભાવ
