Jain_Satyaprakash 1949 10

Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad

Page 21

હીરસોભાગ્ય મહાકાવ્યના પૂર્વભવ
લેખક : પૂજ્ય મુનિમહારાજ શ્રી દર્શન વિજયજી ( ત્રિપુટી )
મુંબઈના નિયસાગર પ્રેસ તરફથી કાવ્યમાલામાં અનેક પ્રથા પ્રકાશિત થયા છે, તેમાં ૬મું કાવ્ય શ્રીદેવવિમલણિએ બનાવેલ સ્વાપજીવ્યાખ્યાવાળુ “હીરસૌભાગ્ય મહાકાવ્ય ” છે. આ પ. દૈવિમલ ગિની ગુરુપરંપરા નીચે મુજબ છે :
તપગચ્છની મુનિ પર્’પરામાં શ્રીતિ મુનિ થયા, જેને આ વિદ્વાન શિષ્યા હતા તેમને જગષિ` નામના શિષ્ય હતા, જે શુદ્ધ બ્રહ્મચારી અને મહાતપસ્વી હતા. તેમણે જાવજ્જીવ ને પારણે છઠ્ઠ, પારણામાં દામોવિહાર અને તેમાં પશુ વિગઈ કે નિવિયાતના તા સથા ત્યાગ જ કર્યાં હતા, જેનું માત્રુ પણ દરદીના રાગેને શોત કરતું હતું. તેમણે સૌરાષ્ટ્રમાં વિચરી લૂ'કામતના પ્રચારને રાકી જનતાને સન્મા સ્થાપિત કરી હતી. વળી . પા ચદ્રને પણ જોધપુરમાં માલદેવ રાજાની સભામાં શાય કરવાને અસમર્થ બનાવ્યા હતા, જે અમિચ્છર અંગ આગમાના પ્રકાંડ અભ્યાસી હતા અને અનેક મુનિએ તેમને પેાતાના ઉપકારી માની તેમની સેવા કરતા હતા. તેમને સિઝુવિમલ ગણી નામે શિષ્ય થયા. તેમણે ગૌતમ નામના પતિને જાહેર સભામાં હરાવ્યા હતા. રાજા નારાયણ દુ` અને માંડલિક ભાણુ કાયસ્થ વગેરે તેમને બહુ માનતા હતા. તેમણે સ્થાનસિંહને જૈનધમ માં સ્થિર કર્યાં. શ્રાવકા પાસે અનેક સમવસરણ બનાવરાવ્યાં અને અનેક જિનબિંમ ભરાવ્યાં. તેમના શિષ્ય ૫. ધ્રુવિમલ ગણી થયા. તેમણે હીરસૌભાગ્ય કાવ્ય અને તેની ઉપર સ્વાષજ્ઞ વૃત્તિ બનાવ્યાં, જેનું સ ́શાધન મહાપાધ્યાય શ્રીકલ્યાણુ વિજય ગણીના શિષ્ય ઉપાધ્યાય ધનવિજય ગણીએ કર્યુ છે.
પં. શ્રીદેવવિમલ ગણીએ હીરસૌભાગ્ય કાવ્યની ગુંથણી એવી રીતે કરી છે કે તેમાં કાવ્યના દરેક અંગા ખરાખર વિકસ્યાં છે. નૈષષીય કાવ્ય અને હીર સૌભાગ્ય કાવ્યને સરખાવીએ. તા “ નૈષધીય પહેલાનુ' આ કાવ્ય હશે ” એમ એકવાર તેા ભ્રમણા ઊભી થાય, એવી આમાં શબ્દશૈલી છે અને ભાઈ એન એક સાથે બેસી ઉલ્લાસથી વાંચી શકે એવું આમાં જગતગુરુતુ' ક્રયા-નિરૂપણુ છે. આથી જ હીરસૌભાગ્ય કાવ્ય મહાકાવ્ય તરીકે લેખાય છે.
૫. દેવિમલ ગણીએ હીરસૌભાગ્યમાં નીચે પ્રમાણે પ્રસંગાનું નિર્પણ કરેલું છે.
* ૩, શ્રી વિવેકહ ગણી અને ૫. પરમાનદ, જે અકબરની સભામાં સન્માન પામ્યા હતા, તે મુનીશ્વર શ્રીપતિના શિષ્ય હર્ષાનંદ મુનિના શિષ્યા હતા.