Jain_Satyaprakash 1949 10

Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad

Page 27

==
સુનંદા અને સુમિત્ર
[ ૨૫ योगस्य हेतुर्मनसः समाधिः परनिदानं तपसच योगः।। तपश्च मूलं शिवशर्मवल्लया मनःसमाधिं भज तत्कथञ्चित्" ।
મનની સમાધિ યોગનું કારણ છે. વેગ એ તપનું ઉત્કૃષ્ટ સાધન છે, અને તપ શિવ સુખલડીનું મૂળ છે. તેટલા માટે કોઈપણ રીતે મનની સમાધિ રાખ.
આપણે આ વાર્તા ચાલુ કરીએ એમાં ખાસ મનના અશુભ સંકલ્પ વિકલ્પથી કેવી માઠાં ફળ મળે છે, માનસિક અશુભ વિચારોના પરિબળથી અને એ અશુભ વિચારામાં જ મૃત્યુ પામતાં એ જીવનની કેવી વિચિત્ર દશા થાય છે તે અને મેહથી અધિળા બની સારાસારાને વિચાર કર્યા વિના પ્રવૃત્તિ કરનાર ધૃવાત્મા કેવાં ભયંકર કફળ ભોગવે છેસંસાર પરિભ્રમણ કરે છે તે સમજવા જેવું છે.
તેમજ તેથી ઊલટું પશ્ચાત્તાપપૂર્વક અશુભ વિચારોથી પાછાં હઠી હદયની–ચિત્તની શુદ્ધિ કરવાથી જ્ઞાન-ધ્યાન-સંયમ અને તપમાં એ વિશુદ્ધ મનને જોડવાથી જીવની કેવી વિશુદ્ધિ થાય છે, કેવી ઉચ્ચ દશા પ્રાપ્ત થાય છે; એના મોહાંધકારનાં પહલ હઠી જતાં જ્ઞાનસૂર્યના પ્રકાશથી પ્રભાવિત બની કેવી રીતે આત્મકલ્યાણ સાધે છે એ આ વાર્તામાં સમજવા જેવું છે. ચાલે ત્યારે હવે મૂળ વાત શરૂ કરીએ.
[૨]
આ દુનિયામાં પૃથ્વીમૂષણ નગર છે. ત્યાં કનકધ્વજ રાજા રાજ્ય કરે છે અને તેને ધર્માત્મા શીલગુણથી શોભતી અને સુશીલ યશોમતી નામે રાણું છે. તે રાજાને ગુણચંદ્ર અને કીતિચંદ્ર નામે બે પુત્ર છે અને સુનંદા નામે કન્યા છે. તે રૂ૫-ગણયૌવન અને સ્ત્રીઓની ચોસઠ કલાથી શોભતી છે. એકવાર પિતાની સખીઓ સાથે સાત માળના રાજમહેલની અગાશીમાં બેડી છે અને આખા નગરનું નિરીક્ષણ ચાલી રહ્યું છે. વિવિધ વાર્તાલાપ ચાલી રહ્યો છે. ત્યાં રાજકુમારીની નજર એક ગૃહસ્થના ઘરમાં પડી. અદ્ભુત દશ્ય નિહાળી એનાં રોમાંચ ખડાં થયાં; સાથેની બધી સખીઓ પણુ એ અદ્દભુત પ્રસંગ એકાગ્રચિત્તે જોઈ રહી હતી. ત્યાંનું દશ્ય જોઈ બધાનાં કાળાં કંપી રહ્યાં હતાં, ત્યાં તે જોરથી રન અને ચિત્કારના કરુણ હદયભેદક શબ્દ સંભળાયા.
એક રૂપસંપન્ન નવયૌવના પતિદેવના ચરણે પડી કરગતી હતી અને કહેતી હતીઃ નાથ ! મેં અપરાધ નથી કર્યો. મારી વાત તો સાંભળે. અરે ! હું ક્ષમા માગું છું. આમ કહી હાથ જોડતી, કરગરતી, ક્ષમા માગતી એ નવાવનાનાં વચનને અવગણ તે યુવાન હાથથી, પગથી અને છેવટે સોટી-ચાબુકથી મારવા લાગ્યો. યુવતી સતી સાધી પતિદેવને વિનવતી, રાતી, કરગરતી જતી હતી તેમતેમ પેલો પુરુષ ક્રોધના આવેશમાં પાગલ બની ભાન ભૂલી તાનાની ક્રિયા ચાલુ રાખી રહ્યો હતે.
સુનંદા અને એનું સખીવૃંદ આ દુઃખદ-કરુણ છતાંયે અપૂર્વ અદઇપૂર્વ દશ્ય એકાગ્ર મને નિહાળી રહ્યું હતું. સુનંદાને આ દશ્ય જોઈ પારાવાર દુઃખ અને ગ્લાનિ થઈ આવી. અરેરે ! બિચારી નિરપરાધી સ્ત્રી પુરુષને આધીન હોવાથી આવાં દુઓ સહેવાં પડે છે.