Jain_Satyaprakash 1944 08

Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad

Page 7

કદાગ્રહની પરિસીમાં
સંગ્રાહક તથા અનુવાદક–પૂજ્ય ઉપાધ્યાયજી મહારાજ શ્રી સિદ્વિમુનિજી
[“પકાયના જીવોને વધ થતો હોવાથી સચિત્ત પુષ્પાદિ વડે જિનપૂજા ન કરતાં વાસક્ષેપાદિ અચિત્ત દ્રવ્યોથી જ જિનપૂજા કરવી; અક્ષત, વસ્ત્ર, બલિથી પ્રભુપૂજા કરતાં તે અક્ષતાદિના ઉપભોગના કારણે નિર્ધમ છોને અનંત ભવભ્રમણ થાય છે તે માટે તેવી પૂજા કરવી એ અયુક્ત છે; પૂજાનાં દ્રવ્ય સહિત ચૈિત્યવંદનને માટે જતાં સાધુને નમસ્કાર ન કરવો, કારણ કે તેથી હસ્તમાં રહેલાં પૂજાનાં દ્રવ્યો નિર્માલ્ય થઈ જાય છે, અને પછી એ નિર્માલ્ય દ્રવ્યના પૂજનથી “નિર્માલ્ય દોષ' લાગે છે; દૂધ, દહીં વગેરે તિર્યંચોના શરીરથી ઉત્પન્ન થયેલાં હોઈ તે અપવિત્ર છે માટે તેથી પ્રતિમાનું પ્રક્ષાલન-હવણ ન કરવું, પણ ગંદક એટલે સુગંધી જલથી જ તે કરવું.” આવા આવા એકાંત પક્ષાગ્રહી ઉપદેશથી મુધ ગ્રામ્ય જનોને ભરમાવતા “અજજુનત’ નામના શ્રાવકને વિશિષ્ટ લેકએ પિતાના ગામમાંથી કાઢી મૂકતાં, તે કશામ્બી નગરીમાં ગયા. ત્યાં તેણે ધર્મ નામના શ્રાવક સાર્થવાહને ઉપરોક્ત કાન્તિક ઉપદેશથી યુગ્રાહિત કરવા માંડ્યું. સાર્થહે એ વિષયને નિશ્ચય કરવા સાધુઓ પાસે પોતાની સાથે આવવા તેને પ્રેરણા કરી. બન્ને જણ સાધુઓ પાસે ગયા. ગીતાર્થ એવા એ સાધુઓએ આચરણું અને સિદ્ધાંતની સાક્ષીથી તેમને એકાંત પક્ષને કદાગ્રહ ત્યાગ કરવા યુક્ત પ્રયુક્તિ પૂર્વક બહુ બહુ રીતે સમજાવતાં છતાં ય, તે અજજુનતને કદાગ્રહ ન છૂટ, અને સાર્થવાહ પણ અજજુનતની તરફ તણાઈ ગયો. કેમકે તેને પક્ષ સુકર-સુખે કરી શકાય તેવો સહેલો હતો. પરિણામે મૃત્યુ બાદ તેમને ભવબ્રમણની ભયંકરતા અનુભવવી પડી. ઉપરોક્ત કથાપ્રસંગ આચાર્ય શ્રીદેવભદ્રસૂરીશ્વરે વિ. સં. ૧૧૫૮ માં રચેલા પિતાના “ઢાયનોરશો' નામના ગ્રંથમાં યોજ્યો છે. “કદાગ્રહની પરિસીમા' દર્શાવતો તે પ્રસંગની ૨૮ પ્રાકૃત ગાથાઓ અને દરેકને ભાવાર્થ નિમ્નક્ત છે.
–સંગ્રાહક ]
धम्मप्परूवणाए, केण निउत्तो सि मूढ! किं न सुय ? ।
धम्मो जिणपन्नत्तो, पकप्पजइणा कहेयव्वो ॥ १॥ ૧ રે મૂઢ ! ધર્મને ઉપદેશ કરવા માટે તને કોણે નિયુક્ત કર્યો છે? તે શું નથી સાંભળ્યું કે- જિનેશ્વરોએ પ્રરૂપેલે ધર્મ પ્રકલ્પમતિએ ઉપદેશો ?'
हेउनहं नयनयणं, चउरणुजोगक्कम समयसीह ।
अद्दिट्टसरूवं कोल्हुगो, व्व कह कहसि जणपुरओ ॥२॥ ૨ હેતુઓ જેના નખ છે, ન જેનાં નયન છે અને ચાર અનુગ જેને ચરણ છે એવા સિદ્ધાંત રૂપી સિંહની, તેનું સ્વરૂપ દેખ્યા સિવાય શિયાળની જેમ, તું શા માટે લેકેની આગળ પ્રરૂપણ કરે છે?
उस्सग्ग-ववायाणं, सरूवलेसं पि नेव जाणासि ।
धम्मस्स को व कस्स व, अहिगारी ? एयमवि मूढ ॥ ३ ॥ ૧ નિશીયાધ્યયનને ભણેલા અને અન્ય સર્વ તીર્થાન્તરીય ધર્મોથી અતિથી એવો સાધુ તે પ્રકલ્પતિ જાણુ.