Jain_Satyaprakash 1944 08

Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad

Page 12

૪૬૪] શ્રી જેને સત્ય પ્રકાશ
[વર્ષ ૯ હેવા છતાં જૈન મુનિ શાસનન્નતિ વગેરે લાભ મેળવી શકતા નથી. જૈન ગૃહસ્થ પણ ધની માની દાની હોવા છતાં ઉક્ત દોષના કારણે ધર્મપ્રચાર સાધી શક્તા નથી. (પૃષ્ઠ ૮)
૫શ્રવણ–જેમાં કલ્પસૂત્રની પ્રધાનતા, ચૌદપૂર્વી શ્રી ભદ્રબાહુસ્વામીની પ્રભાવિતા, પૂર્વશ્રત-શાસ્ત્રોની વિશાળતા અને શ્રેતાની એકાગ્રતાનું દિગ્દર્શન છે, સાથે સાથે પર્યુષણામાં કપત્ર વાંચવાનું કયારથી શરૂ થયું વગેરે ઈતિહાસ છે. (પૃ. ૧૩)
નામકેતુની કથા–આ કથામાં બાલકની હિમ્મતનો પરિચય કરાવ્યો છે અને બાલક પણ પિતાના પ્રભુ માટે કેટલું બલિદાન આપવા સજજ થાય છે તેનું સુંદર ખ્યાન કરેલ છે. શ્રેતાઓએ પિતાનાં ધર્મસ્થાનની રક્ષા માટે કેટલા તૈયાર રહેવું જોઈએ તેને બોધપાઠ આ કથામાંથી બરાબર મળે છે. (પૃ. ૧૬) તે ત્રણ વાગ્યે--કલ્પસૂત્ર ત્રણ વિભાગમાં વહેચાએલ છે ૧ જિનચરિત્ર, ૨ સ્થવિરાવળી અને ૩ આચાર, એટલે આ કલ્પ–આચાર કયા કયા આચાર્યો પાસે થઈ ક્યા કમથી આપણને મળ્યો છે તેનું મૂળ પણ આ ત્રણ વિભાગે પાડવાથી સ્પષ્ટ થઈ જાય છે. (પૃ.૧૮)
ભગવાન શ્રમણ ભગવાન મહાવીર સ્વામી તે ભગવાન એટલે કેટલા ગુણોવાળા છે તેને નિર્દેશ સરળતાથી બતાવ્યો છે. (પૃ. ૧૯)
વન–છ આરાનું ટૂંકું સ્વરૂપ અને આરાના હિસાબે મહાવીર સ્વામીને સમયનિર્ણય. મહાવીર સ્વામીને પૂર્વ ભવ, ગર્ભમાં આગમન, તેનું સ્થાન, માતા-પિતા. (પૃ. ૨૪).
૧૪ સ્વપ્નનાં નામ અને તેને અંગે સ્વપ્નદ્રષ્ટાની પ્રવૃત્તિ, ઉત્સુક્તા વગેરે. (પૃ.૨૮)
સામુદ્રિક–હાથની રેખાઓ વગેરેનું વર્ણન, મસા તલ માન (ઘેરાવો) ભાર અને ઉંચાઈ વગેરેનું વર્ણન. (પૃ. ૩૪)
વેદઆદિ–તત્કાળીને બ્રાહ્મણોના કેટલાએક પાક્ય ગ્રંથોની નામાવલી એક સાથે દાખલ કરવામાં આવી છે. (પૃ. ૪૦)
ઇંદ્ર-સૌધર્મેન્દ્રના નામાંતર સદ્ધિ અને કાર્તિક શેઠનું ચરિત્ર વગેરે.
વિરાગ્યનાં ૧૭ કારણો બતાવાય છે તે પૈકીના અપમાનને કારણે દીક્ષા લેવી એ વસ્તુ ઉક્ત ચરિત્રમાં પણ મળે છે. અભિમાની માટે આ માર્ગ પણ આદર્શ રૂપ છે. (પૃ. ૪૫)
મુદ્રા–દ્ધિ “નમુત્યુનું' બેલવા પહેલાં જે દેહચેષ્ટા કરે છે તેમાં વિનય, જોડાને ત્યાગ, ઉત્તરાસંગનું ધારણ અને ચિત્યવંદન મુદ્રાનું સુંદર ચિત્રણ મળે છે. ચૈત્યવંદન કરનારે કેમ બેસવું એ આ વર્ણન-પાઠથી સમજી શકાય તેમ છે. (પૃ. પર)
નમુસ્કુર્ણ-રોજ રોજ ચત્યવંદનમાં નમુત્યુને પાઠ બોલીએ છીએ તેનું રહસ્ય જાણવું જ જોઈએ. કલ્પસૂત્રના નમુત્થણું પાઈને અર્થ સાંભળવાથી તે ભાવના ઘણે અંશે સફળ થાય છે. તેમાં બતાવેલા વિશેષણપદે કઈ રીતે વ્યાજબી છે તે આપણે અહીં જાણવા મળે છે. (પૃ. ૫૬ થી ૬૩)
મઘકમારે નમુત્યુના ધર્મસારથિ શબ્દ ઉપર આ કથા છે, જેમાં મેઘકુમારની પૂર્વ ભવની અનુકંપા, રાજભોગને ત્યાગ, વળી કંટાળે, અંતે સંયમમાં સ્થિરતા અને અંતે દેહમમતાને ત્યાગ વગેરે વર્ણન છે. અનુકંપા માટે અને અસ્થિર મનવાળા સાધુઓને સ્થિર થવા માટે આ ચરિત્રમાંથી ઉપયોગી બોધપાઠ મળી શકે છે. (પૃ. ૫૭)