Book Title: Jain_Satyaprakash 1944 08
Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અંક ૧૧
કલ્પસૂત્ર-સુબાધિકા
[ ૪૬૭
બાલક્રીડા—લ॰ મહાવીર ખાલ્યવયમાં આલમકી ક્રીડા રમે છે. આ ઉપરથી તત્કાલીન ખાલ–રમાને ખ્યાલ આવે છે. સાથે સાથે ભગવાન ખાલ્યકાલે પણ કેટલા સમય હતા તે સમજાય છે, (પૃ૦ ૨૬૩~૨૬૫)
નિશાળ—બાળકને નિશાળે બેસાડવાનું પ્રાચીન વર્ણન. (પૃ૦૨ ૬૭)
કુટુંબ—ભગવાન મહાવીરનાં માતા પિતા કાકા ભાઇ એન પત્ની પુત્રી અને દૌહિત્રોના પરિચય અને સાત્ત્વિકજીવન. (પૃ૦૨૬૯ થી ૨૭૨ )
દાન—ભગવાન દીક્ષા પહેલાં વાર્ષીિક દાન આપે છે, જેમાં કાઈ જાતના ભેદભાવ રાખવામાં આવતા નથી. (પૃ૦ ૨૭૫ થી ૨૭૭ )
દીક્ષાના વરધાડા—જેમાં વરઘેાડાની વ્યાખ્યા અને તેને લગતું સુંદર ખ્યાન છે. (પૃ૦ ૨૭૮ થી ૨૮૯ )
દીક્ષા...ભગવાન મહાવીરે એકાકીપણે ચાખીદ્વારા છઠ્ઠ, કરીને ઉત્તરાફાલ્ગુની નક્ષત્રમાં એક દેવદૂષ્ય-વજ્ર ગ્રહણ કરીને દીક્ષા લીધો, અને તે જ સમયે તેઓને મનઃપર્યાય જ્ઞાન ઉત્પન્ન થયું ( પૃ૦ ૨૯૦ થી ૨૯૨ )
વ્યાખ્યાન છ : ભગવાન મહાવીરનું મુનિજીવન, ઉપસર્ગો કેવળજ્ઞાન; ગણધરવાદ, દીક્ષાઓ, ઉપકાર અને મેાક્ષગમન
સ્વાશ્રયી જીવન—ઈંન્દ્ર ભગવાનને ધેર ઉપસમાં મદદ કરવા માટે તૈયારી કરે છે, ત્યારે ભગવાન તેને મના કરીને સંભળાવે છે –“ હે ઈન્દ્ર ! તીર્થંકરા કદાપિ ખીજાની સહાયથી કેવળજ્ઞાન મેળવે નહીં. ” આમાં “ આપ સમાન બળ નહીં ' એ સૂત્રનું જ્વલંત દૃષ્ટાંત છે. (પૃ૦ ૨૯૫)
પ્રતિજ્ઞા-ભગવાને પહેલા ચામાસામાં પાંચ પ્રતિજ્ઞાએ કરી, ૧-અપ્રીતિવાલાને ત્યાં ન રહેવું, ૨-પ્રતિમાધારી રહેવું, ૩–ગૃહસ્થને વિનય ન કરવા, ૪–મૌન રહેવું, પ– હાથમાં આહાર લેવા--આમાં પણ સ્વાશ્રયી જીવન અને ઉત્કટ આત્મસાધનાના જ સાક્ષા ત્કાર થાય છે. (પૃ૦ ૨૯૭ )
વસુધારણ—ભ॰ મહાવીર સ્વામીને ૧ વર્ષ અને એક મહિનાથી વધુ દૈવષ્ય વસ્ત્ર રહ્યું હતું અને બાકીનું અધ વસ્ત્ર ઝરડામાં ભરાઈ ગયું હતું. અહીં અર્ધું વસ્ત્ર દેવામાં દાન ભાવના અને બ્રાહ્મણત્વના લાભી સંસ્કારનું મિશ્રણ મળી રહે છે. ( પૃ૦ ૨૯૭–૨૯૮)
ઉપસર્ગા-ભ॰ મહાવીર રવામીએ ૧૨ા વર્ષ સુધી અનેક ઉપસર્ગો ક્ષમાભાવે સહન કર્યો છે, જે દરેક પ્રસંગે તેની વાસ્તવિક મહાવીરતા ઝળકે છે. તેમાં બીજા પણ ત્રણા પ્રસગા સ’કળાએલા છે: જેમકે— શાણભદ્ર નદી પરના અસ્થિક ગામના ઇતિહાસ, ભગવાનને મુનિઃશામાં ભદ્રાકાળ, ઉત્તમ પુરુષોને પણ સ્વપ્ન આવે છે, ક્રૂર ચંડ. કૌશિક જેવાને શાંત-માધર બનાવવા, ક્રોધનું દુરિામ, મથુરાના સાધુદાસ જેવો વિવેકી શ્રાવક પેાતાના નાકર ચાકરને તેા શું :કિન્તુ પેાતાના બળદને પણ સુખી રાખે ધર્માં બનાવે, ગૌશાળા જેવા ચસ્કેલ મનુષ્ય પણ મેાટા પુરુષોની સેવાથી—કૃપાથી મહાન દાર્શનિક બને છે: નિયતિવાદનું મૂળ, એછા મનુષ્યને સામર્થ્ય-સત્તાના ઉન્માદ થાય છે, ભ॰ પાર્શ્વનાથના સંતાનીય સાધુ, ભગવાન હેડમાં પુરાયા, પૂર્વભવની રાણીનું વૈર, તેજોલેસ્યાને તિહાસ,
For Private And Personal Use Only
