Jain_Satyaprakash 1944 08

Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad

Page 16

૪૬૮ ] શ્રી જૈન સત્ય પ્રકાશ
[ વર્ષ ૯ તલના છોડથી ગોશાળાને નિયતિવાદનું સમર્થન, ગોશાળાએ જુદા મત ચલા, પેઢાલ ગામમાં સંગમના ઉપસર્ગો (ભગવાનને વધ અને ફાંસીએ લટકાવ્યા છે, સુસુમારમાં ભગવાનની નિશ્રાથી ચમત્પાત, ભગવાનને ઘોર અભિગ્રહ અને ચંદનબાલાએ કરેલી તેની પતિ પૂર્વભવમાં નોકરના કાનમાં ગરમ ગરમ સીસું રેડાવ્યું હતું તેથી ભગવાનના કાનમાં ખીલા ઠેકાયા, કર્મને અટલ નિયમ વગેરે. (પૃ. ૩૦૦ થી ૩૨૦)
સાત્વિક મુનિજીવન–(પૃ૦ ૩૨૦ થી ૩૨૯).
કેવળરાન–ભગવાનને ભક ગામ પાસે જુવાલુકા નદીને કિનારે ધ્યાન કરતાં કરતાં વૈ. શુ. ૧૦ ના ત્રીજા પ્રહરે કેવલજ્ઞાન પ્રકટ થયું. ત્યારે તેઓએ ત્યાગ માટે જે ઉપદેશ આપ્યો તે નિષ્ફળ નીવડે હતો. (પૃ. ૩૨૯ થી ૩૩૪)
ગણધરવાદ–ભગવાન વિહાર કરી વૈ. શુ. ૧૧ ની સવારે અપાપાપુરીમાં પધાર્યા ત્યારે અગ્નિભૂતિ ગૌતમ વગેરે ચૌદ વિદ્યાના પ્રકાંડ વિદ્વાનો ત્યાં સોમિલભદને ઘરે યજ્ઞ કરવા માટે આવ્યા હતા. તેઓમાં વિદ્યા હતી, પણ અંદરમાં ગાઢ અંધકાર હતો-વિદ્યાને ઘમંડ હતે. મનુષ્ય જેમ ચાંપ દબાવી બત્તી પ્રકટાવી ઓરડામાંના અંધારને નાશ કરે છે તેમ ભગવાને પણ સ્યાદવાદની ચાંપ દબાવી તે દરેકના હૃદયમાં સમ્યકત્વ પ્રકટાવી તેઓના મિથ્યાત્વ અંધકારને નાશ કર્યો, દરેકને શંકારહિત બનાવ્યા, અને ક્ષણવાર પહેલાંના ઘમંડી વિદ્વાનને પિતાના શિષ્ય બનાવી ગણધર પદે સ્થાપ્યા. તેઓની સાથે બીજા ૪૪૦૦ બ્રાહ્મણ-બાલકે એ દીક્ષા લીધી. આ શાસ્ત્રાર્થમાં છવ, કર્મ, પાંચ ભૂત, દેવક, કર્મબંધ, નરક, પુણ્ય, પરલેક અને મેક્ષ આદિ વિષય સમજાવી નાસ્તિકવાદનું બહુ યુકિતથી નિરસન કરવામાં આવેલ છે. (પૃ. ૩૧૪ થી ૩૪૯)
ત્રિપદી–જગત અને તેના દરેક પદાર્થો ત્રણ દિશાવાળા હોય છેઃ સત પદાર્થનું આ લક્ષણ છે, આથી જ અનાદિ અનંત જગતની વ્યવસ્થા સમજી શકાય છે. ગણધરો આ ત્રિપદીને બરાબર સમજીને ૧૨ આગમ શાસ્ત્રોની રચના કરે છે. (પૃ. ૩૪૨)
માસ–ભગવાને ૧૦ સ્થાનેમાં ૪૨ ચોમાસાં કરેલ છે. આ ઉપરથી તેઓના વિહારક્ષેત્રની સીમા મુકરર કરી શકાય છે. (પૃ. ૩૫–૫૧)
મેક્ષ–ભગવાન છેલ્લા ચોમાસામાં મધ્યમા--પાવાપુરીમાં હસ્તિપાલ રાજાની લેખકશાળામાં આસો વદિ અમાસની રાત્રે છેલા પહોરે ૨૯ મા સર્વાર્થસિદ્ધ મુહૂર્તમાં મેક્ષે પધાર્યા. અને દેવોએ ત્યારે નિર્વાત્સવ કર્યો. અહીં યુગ, સંવત્સર, માસ, દિવસ, રાત્રિ, લવ, પ્રાણુ, ઑક, કરણ, અને મુહૂર્તના ઉલ્લેખો છે. (૩૫ર થી પ૭)
વળી આજે પણ યુ. પી. વગેરે પ્રદેશમાં જૈન જેનેતો દિવાળીના પાંચ દિવસ સુધી સમેસરન (હાટડી) બનાવી તેની પૂજા કરે છે તેનું મૂળ ઉપરની ઘટના છે.
ગૌતમસ્વામી–ભગવાન મેક્ષે ગયા પછી પ્રેમબંધન તૂટવાથી ઇંદ્રભૂતિ ગૌતમ ગણધરને કેવળજ્ઞાન થયું. પ્રશસ્ત રાગ પણ મેક્ષને રેકે છે એ વસ્તુ આ દૃષ્ટાંતમાં સરસ રીતે આલેખી છે. (પૃ. ૩૫૭–૩૫૮)
રાજા–તે કાલે મલ્લકી અને લિચ્છવી રાજાઓ પણ જૈનધમાં હતા, જેઓ ત્યાં ઉપવાસ કરી બેઠા હતા. તેઓએ દીપમાળા પ્રકટાવી. (પૃ. ૩૫૯-૩૬૦)
અહીં દિવાળી પર્વ અને ભાઈબીજને ઈતિહાસ સુરક્ષિત મળે છે.