Jain Prakrit Sanskrit Prayogoni Pagdandie

Author(s): H C Bhayani
Publisher: ZZ_Anusandhan

Page 4

आवृ. मां जे शब्दरूप मळे छे ते त्श्रुति वाळु छे. एटले मूळ साइयंकार ज छे. पासम. मां साइयंकार माटे पिंभा. ४२ नो निर्देश छे. अपभ्रंशमां साइड शब्द 'आलिंगन ना अर्थमा वपरायो छे. साइड देइ एटले 'स्नेहीजनने मळतां तेने 'भेटे छे. गुजरातीमा सांई आ ज अर्थमा प्रचलित छे. परगाम रहेता स्वजनने माटे ते गाम जनारने एमने मारा वती सांई देजो' कहेवानो रिवाज छे. कहेवत छे के नहीं संदेशो के नहीं सांई, तमे त्यां ने अमे आंही एटले कुशलप्रश्न, कुशळवार्ता एवो अर्थ विचारणीय हे.
(विगत माटे जुओ रत्ना श्रीयान, Des'ya and Rare Words from Puspadanta's Mahapurana १९६९).
(६) गुज. चणवुं, हिं चुगना
गु. चणवं नो एक अर्थ छे 'चांचथी एक एक दाणों पकड़ी गळी जवानी पक्षीनी क्रिया. चण (स्त्री.) एटले 'पक्षीओने माटं आ सारु नखाता अनाजना दाणा.'
वृ.गु.को. मां एना मूळ तरीके से. चिनोति एकठु करवु, ढगलो करवों, आप्यां छे. प्रा. चिणइनो पण 'फूल वगैरे चूंटीने एकठां करत्रों एवो अर्थ छे.
प्राकृतमां चिणइ उपरांत चुणइ पण मळे छे. हेमचंदे अनियमित रोते एक स्वरनुं स्थान बीजो स्वर लेतो होवानुं गणीने चुणइने चिणइ उपरथी थयेलो मान्यो छे ( सिंहे. ४.२२८). टर्नरे तुन्न जेवाना प्रभावे इ ना उ थयानं सूचव्युं छे (इ लें. '४८१४). अर्थ थोडोक बटलायो छे. काओ लिंबोहलिं चुणड़ ( पासम. ) एवा प्रयोगमा 'चांचथी ठोलीने खानु एत्रो अर्थ छे, जं चणवाना अर्थनी निकट छे. एथी चणवुं ना मूळ तरीके प्रा. चिणड़ नहीं पण चुणइ ज स्वीकारत्रानो रहे.
आनुं समर्थन चौदमी शताब्दी लगभगना एक जैन पुरातन प्रबंधथी मळे छे. (मुनि जिनविजय संपादित पुरातन प्रबंध संग्रह मां G संज्ञक हस्तप्रतमाथी आपेल भोजराजाना वृत्तान्तमां, पृ. २२ उपरनो, परिच्छेद ४१ नीचे आपेलो प्रसंग ). भोजराजानी सवारी नोकळी त्यारे सौ तेने नमस्कार करता हता, पण एक हाटमां उभेला एक माणसे नमस्कार न कर्या. राजाए तेनी सामे जोयुं एटले तेणे त्रण आंगळी ऊंची करीने बतावी. राजाने ए संकेत समजायो नहीं. बीजे दिवसे त्यांथी राजानी सवारी नोकळी त्यारे पेलाए बे आंगळी अने त्रीजे दिवसे एक आगळी ऊंची करीने राजाने बतावी. पछी भोजे तेने बोलावीने संकेतोनो खुलासो पूछयो. एटले ते माणसे कह पहेली वार आपनां दर्शन कर्या त्यारे मारे घरे त्रण दिवसनी चूणि हती, पछी बे दिवसनी, पछी एक दिवसनी राजाने नमस्कार करीने पण शुं ?' अहीं चूणि एटले एटले के पेट पूरतं अनाज एटले भोजे तेने वर्षासन बांधी आप्यु.
'चण'
अहीं चूणि रोज खावाना अनाज माटे लाक्षणिक अर्थमां वपरायो छे. चुणइ उपरथी मध्यकालीन गुजरातीमा थयेला उ अ एवा परिवर्तनने परिणामे चष्णवं थयो. पण अहीं तो
[१७]
—