Jain Dharm Prakash 1964 Pustak 080 Ank 06 07

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 4

જૈનદર્શનને અપૂર્વ સંદેશ
. નર્મદાશંકર શાસ્ત્રી M A. (સાહિત્યાચાર્ય, કાવ્યતીર્થ)
પ્રભુ મહાવીરદેવના શાસનની અનેક વિશેતાએ જેનાથી જગતમાં હિંસાનું સામ્રાજયે ઘટતું ગયું અને છે તેમાં વિશેષ રીતે ધ્યાન ખેંચનારી આ ત્રણ અહિંસાનું વાતાવરણ ફેલાતું ગયું ભગવાન મહાવિશેષતાઓ છે. કનેjત્તરા, એતિ અને અરિત્ર. વીરના સમયમાં ભારતવર્ષની સ્થિતિ ઘણી દયનીય
હતી. તે સમયે જનતા અજ્ઞાનાન્ધકારમાં ડૂબેલી હતી અનેકાન્તવાદ એ એક એવું માને છે કે જેનાથી
અને પ્રચંડ હિંસાત્મક યજ્ઞ-યાગાદિનું જોર વધ્યું માનવ-સંમાજમાં પરસ્પર સૌમનસ્ય સ્થાપિત કરી
હતું. ધર્મના નામે અનેક મુંગા પશુઓનું બલિદાન શકાય છે. અર્થાત કઈ પણ વસ્તુને એક તરફી ન
આપવામાં આવતું હતું, અનેક ધર્મના ઠેકેદારો જોતાં અનેક તરફી જોવાનું અનેકાન્તવાદ શિખવાડે
ભેળી અને અજ્ઞાન પ્રજાને ધર્મના નામે છેતરતા છે જેનાથી કેઈ ને પણ અન્યાય થવાનો સંભવ ન રહે. અહિંસામાંથી અનેકાન્તદષ્ટિ સ્કુરિત થાય છે અને
હતા, અને તેઓ પિતાને અન્ય કરતાં ઉચ્ચ માનતા
હતા તે સમયમાં મદોન્મત્ત પુરૂષોએ સ્ત્રીઓને દરેક અનેકાન્તદષ્ટિના વેગથી અહિંસા જાગૃત થાય છે. આ રીતે અનેકાન્તવાદ અને અહિંસા આ બંનેને
અધિકારથી વંચિત રાખી હતી. આવા ભયંકર
અવનતીના સમયમાં ભગવાન મહાવીરે દરેકને માટે પરસ્પર સંબંધ છે. હિસાથી અંદર અસત્ય, ચેરી
ધર્મને માર્ગ ખુલે છે અને દરેક જીવને જીવવાને વિ. બધાં દુર્ગુણોને સમાવેશ થઈ જાય છે, અને
અધિકાર છે તેમ જાહેર કર્યું. તેમણે નર્મના વ: ને આ બધાં દુર્ગુણોની ઉત્પત્તિ પરિગ્રહના કારણે થાય
બદલે જા વર્ગના સિદ્ધાંત ઉપર જોર આપ્યું અને છે. તેથી પ્રભુ મહાવીરસ્વામીએ અનેકાન્તવાદ અને
જાહેર કર્યું કેઅહિસાની સાથે અપરિગ્રહ ઉપર પણ ભાર મૂકે છે. પસ્સિહ ઉપર નિયમન રાખવાથી માનવનું તેમ જ
कम्मुणा बमणो होई, कम्मुणा होई खत्तिओ। સાજનું કલ્યાણ થાય છે, અપરિગ્રહ વિના વૈયક્તિક પૈસો સો વદFIT, શaો વર્ષે મૂળા - સામાજિક સુખ શાન્તિ એવું મૈત્રીભાવ સ્થાપી અર્થાત બ્રાહ્મણ, ક્ષત્રિય, વૈશ્ય અને શુદ્ધ કર્મ થી શકાતા નથી. પરિગ્રહ પરિમાણુ અને લકત્રીની થવાય છે, જન્મથી નહિ. સમુન્નત છેષણ કરવાને કાળો સર્વ પ્રથમ અને સર્વ
સાથે સાથે વિશ્વબધુ ભગવાન મહાવીરે તે સમયના એક રૂપથી પ્રભુ મહાવીરને ભાગે જાય છે તે એક
નામધારી અને શિથિલાચારવાળા સાધુ, બ્રાહ્મણ, મુનિ અતિહાસિક તથ્ય છે.
અને તાપની પણ કડક ટીકા કરી અને તેમણે પ્રભુ મહાવીરને પિતાને સમયની અનેક કુપ્રથા- ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રના ૨૪મા અધ્યયનમાં જાહેર કર્યું કેઆને પ્યાનમાં લઇને તે પ્રથાઓને ખૂબ જ વિરોધ ન પ ટળ સમળે, ન ઘારેખ વમળો કર્યો, અને તે પ્રથાઓને સદંતર બંધ કરવા પોતે
न मुणी रण बासेणं, कुम चोरेण न तापसो । કઠોર તપશ્ચર્યા કરી વિશ્વબંધુત્વની ભાવના ઉત્પન્ન કરવાને પાઠ ભણાબે અહિંસામૂર્તિ પ્રભુ મહાવીરને અર્થાત્ માથું મુંડાવવાથી શ્રમણ થવાતું નથી યાગાદિ કર્મોમાં ધર્મના નામ ઉપર ફેલાયેલ ભયંકર કે કારને ઉચ્ચાર કરવાથી બ્રાહ્મણ થવાતું નથી, પણ, હિસાને સામને પિતાના તપ અને ચારિત્રના જંગલમાં રહેવાથી મુનિ થવાતું નથી કે વલ્કલ ધારણ અસાધારણુ બળ દ્વારા તથા વાયપૂર્ણ પ્રવચન કરવાથી તપસ્વી થવાતું નથી. તેમ જ ઉપદેશ દ્વારા કરી વિશ્વમાં ડંકો વગાડ્યો છે. આ ઉપરથી જાણી શકાય છે કે ભગવાન મહાવીરે