Jain Dharm Prakash 1964 Pustak 080 Ank 06 07

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 9

મહાવીરસ્વામીને સાંસારિક પક્ષ
( ૧૫ )
છે તેમાંના તેર ભાનો જ વિચાર કરવાનું રહે છે. પિતા-દેવાનન્દાના પતિ ઋષભદત્ત એ મહાવીરએના ક્રમાંક નીચે મુજબ છે –
સ્વામીના પિતા બણય તેમ સિદ્ધાર્થ ત્રિશલાના પતિ ૧, ૩, ૫, ૭, ૯, ૧૧, ૧૪, ૧૫, ૧૭, ૧૯,
હોઇ એ સિદ્ધાર્થને પણ પિતા તરીકે નિર્દેશ કરાય છે. ૨૩, ૨૫ ને ૨૭.
દિગંબરના મતે જેમ ગિશલા જ મહાવીરસ્વામીની.
માતા છે. તેમ સિદ્ધાર્થ જ પિતા છે. આ તેર ભવમાં મહાવીરસ્વામી તરીકેનો અંતિમ ભવ છે, જ્યારે બાકીના બાર નીચે પ્રમાણે છે:
કાકા-મહાવીરસ્વામીના કાકાનું નામ સુપાર્શ્વ છે.
એઓ સિદ્ધાર્થના ભાઈ થાય છે. સુપાર્શ્વના શ્રેયાંસ નયસાર, મરીચિ, કૌશિક બ્રાહ્મણ, પુષ્યમિત્ર, અભ્યદ્યોત, દ્વિજ, અગ્નિ દિન, ભારદ્વાજ દ્વિજ,
અને યશસ્વિન એ બે નામાંતર છે, એમ આચાર
(સુઅ. ૨) અને પજવસણા ક૫ (સુર ૧૦૭) જોતાં સ્થાપક દ્વિજ, યુવરાજ વિશ્વભૂતિ, ત્રિપૃષ્ઠ વાસુદેવ,
જણાય છે. પ્રિય મિત્ર ચક્રવર્તી અને નંદન રાજકુમાર
મામા-વૈશાલીના રાજા ચેટક એ ત્રિશલાના ભાઈ આ ઉપરથી જોઈ શકાશે કે આ ભવો પૈકી
થતા હોઈ ચેટક મહાવીર સ્વામીના મામા થાય છે. એમનું એમાં એએ “ ર ' તરીકે અવતર્યા નથી. વળી સમગ્ર લિચ્છવી અને મહલ ઉપર આધિપત્ય હતું. પાંચ ભ તો બ્રાહ્મણ તરીકેના છે.
મામી-ચેટકની પત્ની સુભદ્રા મહાવીરસ્વામીની નયસાર વગેરે તે ભ આપીને પિતૃપક્ષ, માતૃ- મામી થાય છે. એની અન્ય પનીઓ હોય છે તે પક્ષ અને શ્વસુરપક્ષ વિચારવા માટે પૂરતાં સાધન છે પણ મામી થાય. સમય નથી એટલે અહીં તે પહાનુપૂર્વીએ કેટલાક માતૃપક્ષ-મહાવીરસ્વામીને માતૃપક્ષ વિશાળ વિશે હું નેધ કરું છું. આમ હાઈ હું મહાવીર- તેમ જ મહત્ત્વપૂર્ણ છે. સ્વામીથી રાઆત કરું છું.
માસાઈ બહેનો-
વઓની રાજધાની વૈશાલીમાતા-મહાવીરસ્વામીની બે માતા. ગણાવાય છેઃ ન રાજા ચેકને–ત્રિશલાના ભાઇને સાત પુત્રીઓ હતી: દેવાનંદા અને ત્રિશલા દેવાનંદાના ગર્ભમાં ૮૨ (1) ચેલણા, (૨) છા, (૩) પાવતી, () પ્રભાદિવસ રહ્યા બાદ ગર્ભ સંક્રમણને લઈને મહાવીર સ્વામીની વતી, (૫) મૃગાવતી, (૬) શિવા અને (૭) જા. જમદાત્રી માતા તરીકે ત્રિશલાને ઉલ્લેખ કરાય છે. સુજા શ્રેણિકને પરણનાર હતી, પણ તેમ ન ગર્ભસંક્રમણની વાત દિગંબરને માન્ય નથી કેટલાક થતાં એ સાધવી બની ગઈ આધુનિક વિદ્વાનો આ ઘટનાને અંગે નીચે મુજબનાં મસીઆઇ ભાઈ-સિદ્ધાર્થ જે વ્યંતર થએલ મત ધરાવે છે:
તે મહાવીરસ્વામીના મસીઆઈ ભાઈ થાય છે. જુઓ (૧) થામણી દેવાન દા એ જ મહાવીરસ્વામીની અ વયની યુણિ પત્ર ર૭૦). વાસ્તવિક જન્મદાત્રી માતા છે, જ્યારે ક્ષત્રિયાણી ભાઈ-નન્દિવર્ધન એ સિદ્ધાર્થના પુત્ર હોઈ ત્રિશલા એ તો મહાવીરસ્વામીને દત્તક પુત્ર તરીકે મહાવીર સ્વામીના મેટા ભાઈ થાય છે. સ્વીકાર્યો હોવાથી એ એમની માતા ગણાવાય છે. ભાભી-ચેટક રાજાની પુત્રી કાનાં લગ્ન
(૨) ત્રિકાલા જ મહાવીરસ્વામીની ખરેખરી માતા નંદવર્ધન સાથે થયાં હતાં એટલે જ્યેષ્ઠા મહાવીરછે; દેવાન-દા તે એની ધાવમાતા છે.
સ્વામીની ભાભી થાય. - ૨ નાં બે અન્ય નામ છે: વિદત્તા અને પ્રીતિ
બેન-આકાર (સુયફબંધ ૨, અજઝયણ ૧૫)માં કારિણી. એ આચાર ( સુય , અ. ૧૫) અને પજ- સુદશ • ના મહાવીર
સુદનાને મહાવીર સ્વામીની મોટી બેન તરીકે ઉલ્લેખ સવણીકપ (સુત્ત ૧૯ ).
છે. એમના પતિનું નામ જાણવામાં નથી.