________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
श्रीमद आनंदघन रचित__चोवीस तीर्थंकर स्तवन
-ले० श्री अगरचंद नाहटा
श्वेताम्बर सम्प्रदाय के आध्यात्मिक सन्तों १८ वीं शताब्दी में ज्ञानविमलसूरि ने में श्रीसद् आनंदघनजी बहुत ही प्रसिद्ध हैं। आनंदघनजी के २२ स्तवनों पर बालावबोध उनका मूल नाम लाभानंदजी था। वे मेडता भाषा-टीका की और अंतिम दो स्तवन अपनी में रहते थे और संवत् १७३० आसपास ओर से जोड़ कर चौवीसी पूर्ण की। इसी उनका स्वर्गवास हुआ। उनकी जीवनी के शताब्दी के महान तत्वज्ञ श्रीमद् देवचन्दजी संबंध में कोई एतिहासिक तथ्य तो प्राप्त नहीं ने भी अपनी ओर से अन्तिम दो स्तवन हुये पर इनके संबंध में कई चमत्कारिक बनाये। इससे यह निश्चित है कि उनके समय प्रवाद अवश्य प्रचलित है। आपकी रचनाओं में भी आनंदघनजी के २२ स्तवन ही प्राप्त में चौबीसी और पद बहुत्तरी प्रसिद्ध है और थे। सं० १८६५ में श्रीमद् ज्ञानसारजी ने चौबीसी के भी दो अन्तिम स्तवन काफी कई (३८) वर्षों के चिन्तन के पश्चात आनंदसमय से प्राप्त नहीं है यद्यपि इनके नाम से घनजी के २२ स्तवनों पर विस्तृत बालबबोध रचित पार्श्वनाथ और महावीर के कई स्तवन है लिखा । उन्होंने भी अन्तिम दो स्तवन अपनी मिलते और उन में से दो देवचन्दजी. दो ज्ञान- ओर से बनाकर चौवीसी को पूरा किया। विमलजीसरि और दो ज्ञानसारजी के रचित इस से सिद्ध है कि उन्हें भी आनंदघनजी है शेष दो या चार स्तवन और रह जाते है के पिछले दो स्तवन मिले नहीं थे। इन के
और अन्हे आनंदघनजी के माने जाते है कारण पर विचार करने से लगता है कि पर इस संबंध में कोई निश्चित प्रमाण नहीं है। आनंदघनजी की चौवीसी की मूल प्रति का
ફળ તે મળવાનું જ હોય. માટે જ કહેવું પડે છે પેલા હીન ધાતુ જેવું બની જાય છે. અને તેની કે, પુણ્યકાર્ય કરતા તેમાં કલાકાંક્ષાના માર્ગે સ્વાર્થનું કીંમત ઘણી જ ઓછી આવે છે. અને કદાચ એ ઝેર મળી જવું નહીં જોઈએ.
ઐહિક કાંઈ લાભમાં પરિણમે તો બીજા અનેક
અનર્થોને જન્મ આપે છે. માટે પુણ્ય એ પુણ્ય આપણે પ્રકૃની પૂજા કરીને તેમાં પ્રભુના માટે જ હોવું જોઈએ. એમાં ફલાકાંક્ષાને લેશ પણ વીતરાગવ, સર્વસ્વ ત્યાગ, અને સર્વોપરિપણાનું જ અશ હવે નહીં જોઈએ. જ્ઞાની મહામાએ જે ધ્યાન હોવું જોઈએ. એમાં મને કાંઇક ઐહિક લાભ
પુણ્યકાર્ય કરે છે તે શુદ્ધ ભેળરહિત સુવર્ણ જેવું ભળે એ ભાવનાને સર્વથા અભાવ હોવા જોઇએ.
હોય છે. અને તેનું ફળ પણ તેવુ જ નિર્ભેળ જ ફળની આકાંક્ષા રાખવાથી પુણ્યની મર્યાદા ઘટી જાય છે.ય છે. ફળ માંગવાથી, અગર તેની ઝંખના અગર છે. જેમ સેનામાં હીન ધાતુનું મિશ્રણ કરી દેવાથી આકાંક્ષા રાખવાથી તેનું આખું સ્વરૂપ પલટાઈ જાય સુવર્ણ એ સુવણું રહેતું નથી. હલકી ધાતુ બની છે, માટે જ અમે કહીએ છીએ કે, ફળની આકાંક્ષા જાય છે, તેમ પુણ્ય કરતા ફળ મળે એવી ભાવના રખવી નહીં. તેની જરૂર પણ નથી. એવી સદ્દબુદ્ધિ ઉંડે ઉંડે પણ મનમાં રહી જાય છે, તે તેનું ફળ બધાઓને જાગે એવી આકાંક્ષા રાખી વિરમીએ છીએ.
For Private And Personal Use Only
