________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
સમ તા
લેખક—માલચંદ હીરાચ'દ
સમતા એટલે સરખા પણુ. મન, વચન અને કાયાની સમતુલા. કાઈ પણ કાર્યની સિદ્ધિ થવામાં આ ત્રિકરણની ત્રિશુદ્ધિ થવાની જરૂર હોય છે. એ ત્રિક-દેશ રણ જેટલા પ્રમાણમાં એકતાનતા મેળવે છે તેટલા જ પ્રમાણમાં કાર્યની સિદ્ધિ અપેક્ષિત હાઇ શકે. એ ત્રિકરણની શુદ્ધિમાં મત ઘણી અગત્યનું કરણ હાય છે. આપણે શરીરને સ્થિર કરી શકીએ, તેમ જ વચન પણ પતિ પાપટની પેડે ઉચરી જઇએ, પણ મન એવું વિચિત્ર સ્વભાવ ધરાવે છે. કે ગમે તેટલા પ્રયત્ને પણ તે સ્થિર રહી શકતુ નથી. એની જુદી જખટપટ ચાલુ હોય છે. જ્યાં સુધી મનની સ્થિરતા સંભવતી નથી ત્યાં સુધી શરીરના અને વાણીની સ્થિરતા બધી વ્યર્થ થઈ જાય છે, એકાદ વ્યસની માણસ ગમે તેવા શુભ કાર્યમાં જોડાયેલ હોય છતાં તેને પોતાના વ્યસની પૂર્તિ માટે એટલી બધી તાલાવેલી લાગેલી હોય છે કે એ બધું ભૂલી પોતાના વ્યસનની પૂર્તિની ઝંખના કરતા હોય છે અને શરીરને પણ વિચલિત કરી નાંખે છે, અને અપ્રસ્તુત વાણી મુખેથી બધે જાય છે. એવા માણસને ત્રિકરણના યોગ સધાય છે, પણ એ પેાતાના વ્યસનની પૂર્તિ માટે હાય છે. એનું પરિણામ શું આવે ? એના આત્માને શામાં સમાધાન થાય ? અને કઈ વસ્તુમાં આનંદ આવે ? એ એની ત્રિકરણની સાધના વળ એના આત્માને મિલન કરી અનત ભવાના ખાડામાં પાડવાને કારણભૂત થાય એ દેખીતુ છે. માટે જ કાયાવાણી અને મનની એકતા સાધવાની હાય છે તે શુભ કાર્ય માટે જ હાવી જોઇએ.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સાહિત્યચ –માલેગામ
સમતા પ્રાપ્ત કરી લેવા માટે જે લાખો નાનોને સહાર થતા ટોય અગર સપત્તિની રાખ થતી હોય,
ઉજ્જડ થઈ જતા હોય છતાં તેમના મનમાં ધ્યાના, નીતિનો, સજ્જનતા કે પ્રનાણિકતાને છાંટા પણ જાગતે નથી. તેમને પેાતાના ધન નીતિનિયમને અનુસરતા છે કે નહીં એ વ્હેવાની જર હોતી નથી. આત્મા કે ઇશ્વર જેવી વસ્તુએ એમના મનમાંથી કયારની નિકળી ગયેલી હોય છે. ધર્મ નાબની કાષ્ટ વસ્તુ જગતમાં હોઈ શકે એવી કલ્પના એમના મનને સ્પર્શતી પણ નથી. એવી ય છે. એમની સમતા ! સ ́પૂર્ણ જડવાદ એમના ગેરગમાં પિરેહુમેલા હોય છે ત્યારે કાપણુ કાર્યમાં જે સાધને જોઇએ તેની ચિતાની તેમને શી જરુર હોય ? અર્થાત્ એમના આગેવાનોના મનમાં જે કલ્પના જાગી જાય તેની પૂર્તિ કરવામાં જ તેઓ માને છે, પૂર્વના કોઈ નાનીએ પોતાના અનુભવજ્ઞાનથી જે કાંઇ કહી રાખેલુ હોય તેને વિચાર કરવા જેટલી પણ ફુરસદ એમને હાતી નથી. તે માને છે કે, જેમ નાના બાળકને તે રડે નહીં તે માટે અફીણની ગેળા તેને આપવામાં આવતી તેન ધ એ પણ એક જાતની અમુલ ઉત્પન્ન કરનારી ગોળી જ છે. ધર્મને લીધે લોકો બીજુ કા પણ કા કરવાનુ સામર્થ્ય ગુમાવી બેસે છે. એવી ટાય છે એ કહેવાતા સમતાવાદી ક્રામ્યુનિસ્ટ્રીની સમતા !
પૂર્વોક્ત વિવેચન ઉપરથી જોવામાં આવે છે કે આ આધુનિક કાળની સમતા એક ભયંકર શાપ જેવી વસ્તુ છે. દયા, ક્ષમા, શાંતિ, પરોપકાર વૃત્તિ કે એવા આત્મિક ગુણે! માણસમાં ખીલે એની રશિયા અને ચીન જેવા કામ્યુનિસ્ટ દેશે અગત્ય તે જોઈ શકતા નથી. પેાતાના સ્વા સમતાની વાતો કરે છે, પણ એમની એ સમતા માટે ગમે તેવું પાપ કરવામાં તે કાંઈ ભૂલ થાય કાંઈક જુદા જ પ્રકારની હાય છે. એમણે ધારેલી છે એવુ એમને લાગતુ નથી. એમની ન્યાયની કાર્ય ( ૧૨૦
For Private And Personal Use Only
