________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આમવિકાસ
લેખક-સાહિત્યચંદ્ર બાલચંદ હીરાચંદ, માલેગામ કોઈ શ્રીમાન ગૃહસ્થ પોતાના મહેલમાં બેઠે હેય અને લોકો પાસે કરગરી કહે કે૬ નિર્વાસિત છું. મને રહેવા માટે એકાદ ઝુંપડું આપો. અગર પોતાના ધનના ઢગલા ઉપર બેઠેલે મનુષ્ય બીજાઓ પાસે એકાદ પૈસા માટે હાથ લાંબો કરી ભિક્ષા માગે અથવા અનાજના ઢગલા ઉપર બેસી રોટલાના કટકા માટે યાચના કરે એવી સ્થિતિ મનુબની થએલી જોવામાં આવે છે. આપણે પોતે કોણ છીએ? આપણે પિતાને અધિકાર શું છે? આપણી ગુપ્ત શક્તિ કેટલી છે એનું ભાન ન હોવાને લીધે મનુષ્ય આપત્તિ ભોગવી રહેલ છે. સર્વ પ્રણીત શાબ્રો અને અનુભવી સંત મહાત્માઓ ઊંચે સ્વરે કહે છે કે-આ માની શક્તિ અનંત છે. આત્મા ધારે તે ક્ષેત્રમાં પોતાનું સામ્રાજય સ્થાપી શકે. એ ધારે તે ગમે તે અશક્ય જણાતું કાર્ય સુલભ કરી શકે અને એ ધારે તે પોતે સર્વ અને ઈશ્વર પણ થઈ શકે. એ નગ્ન સચ વરતુ છતાં પરિસ્થિતિ તદ્દન ઊલટી જ અનુભવાય છે. માનવ પિતાને પામર માને છે. પિતા પાસે આટલી ગુપ્ત શકિત છે એનું એને ભાન જ નથી. જગતમાં પિતાના વર્તનમાં જરા જેવો યશ મળે છે કે તરત જ તે અહંકારની જાળમાં ફસાઈ જાય છે. એ બધું કર્તાવ અને સિદ્ધિ પિતા તરફ ખેંચી લઈ નવી સિદ્ધિઓને માર્ગ રૂંધી નાખે છે. જગતમાં મારા જેવો ડાહ્યો બીજો નથી, મને બધું જ જ્ઞાન છે, બધી જ આવડત મારા હસે આવી છે એવા ભ્રમમાં એ પોતાને વિકાસ બંધ જ કરી દે છે.
ધારો કે એક ચા પીવાને વ્યસની છે. ઘડી ઘડી ચા પીએ ત્યારે જ એને શાંતિ થાય. ચા વગર એનું માથું દુખવા માંડે. એને આપણે કહીએ કે ભાઈ, આટલે ચાને મોહ તું છોડી ન શકે ? ચા વગર શું મનુષ્ય મરી જાય ? ત્યારે તે હતાશ થઈ કહે કે-શું કરું? ચા છોડવાની મારી ઘણુએ ઇચ્છા છે પણ મારાથી એ છૂટતી નથી. શું આત્માની જરા શકિત એ ફેરવે તે એ વ્યસન ને છેડી શકે? અમારી ખાત્રી છે કે, ધારે તે ક્ષણ વારમાં એ પોતાનું વયસન દૂર ફેંકી દે. અશકય જેવું એમાં શું છે? અમારા એક મિત્ર હતા, એઓ એક દિવસમાં ૧૮ થી ૨૦ વાર ચા પીએ. સીગારેટ તે જ્યારે જુઓ ત્યારે એમના મોંમાં હોય જ. એઓએ એક દિવસ ધાર્યું અને ખાંડ જ છેડી દેવાનો નિશ્ચય જાહેર કરી દીધું. અને વીસ વાર ચાના કપ ઉઠાવનારે કાયમને માટે ચા સિગારેટને દેશવટો આપ ! અમોએ એમને પૂછ્યું-કાંઈ અગવડ થાય છે? જવાબમાં એઓએ કહ્યું, નિશ્ચય આગળ કેઈનું ચાલતું નથી. એકાદ બે દિવસ એ વ્યસને મને ફસાવવાનો પ્રયત્ન કરી છે, પણ મારી આત્મ-પ્રેરણા આગળ વ્યસન હાર્યું અને કાયમને માટે એ જતું રહ્યું. મતલબ કે, આત્મશત ફેરવવાને આપણે નિશ્ચય કરી લઈએ તો પછી બીજાનું કાંઈ જ ચાલતું નથી. આપણે પોતે જ પોતાને પામર માનતા હોઈએ, કાંઈ પણ પરાક્રમનું કાર્ય કરતી વેળા જે આપણે આત્મવિશ્વાસ ખોઈ બેસીએ અને કેમ થશે? શું થશે ? એવા નમાલા વિચારો કરવાની ટેવ પાડીએ તે આપણાથી કાંઈ પણ
For Private And Personal Use Only
