________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અંક ૧ લો. ].
કર્મ–મીમાંસાનું આયોજન.
- ૨૫
આ પ્રમાણે પંદર બાબતે વિચારતી વેળા સમર્થનામક પાઠ હું આપનાર છું જેથી મારું લખાણ આધારભૂત બને. શાસ્ત્રીય નિરૂપણમાં પારિભાષિક શબ્દોની આવશ્યકતા રહે છે, કેમકે એ દ્વારા એક તે વિચારની સમતા અને એકતા જળવાઈ રહે છે અને બીજું, વધારે પડતાં લંબાણને-શિથિલતાને અટકાવી શકાય છે. જેનોના કમ–સિદ્ધાન્તનું આ નિરૂપનું શાસ્ત્રીય થવાનું છે એટલે એમાં પારિભાષિક શબ્દ તે વપરાશે જ, પરંતુ એ દરેક શબ્દના અર્થ ઉપર પૂરતા પ્રકાશ પાડવા માટે એની વ્યુત્પત્તિ, એના પર્યાયવાચક શબ્દ ઇત્યાદિ દર્શાવાશે
વિષયને વિશદ બનાવવા માટે પ્રાચીન ઉદાહરણોનો અને ન્યાયોને તેમજ આધુનિક વૈજ્ઞાનિક યુગનાં મંતવ્યોને ઉપયોગ કરવા હું માંગું છું. વિશેષમાં જરૂર જણાય ત્યાં યંત્રો (ક ) અને સ્થાપનાઓ પણ રજૂ કરીશ.
કર્મ-સિદ્ધાન્તને કેવળ શ્રદ્ધાને વિષય ન બનાવતાં, એની વિવિધ બાબતે તાર્કિક દષ્ટિએ વિચારવાની મારી ભાવના છે અને આમાં કંઈ ખોટું નથી, કેમકે નવ્ય કર્મમ ની ટીકામાં પણ આ માર્ગ છેડે ઘણે અંશે દેવેન્દ્રસૂરિએ રવીકાર્યો જ છે.
તુલનાત્મક અભ્યાસને અને તાર્કિક દૃષ્ટિને યોગ્ય સ્થાન આપી તૈયાર કરાતી આ કૃતિના અંતમાં નીચે મુજબનાં પરિશિષ્ટ આપવાને હું ઈરાદો રાખું છું –
(૧) કર્મ સંબંધી સાહિત્ય. (૨) પારિભાષિક શબ્દોની સૂચિ. ( ૩ ) પિંડ પ્રકૃતિદર્શક શબ્દકેશ. (૪) ઉદાહરણ અને ન્યાયની સૂચિ. (૫) સાક્ષીભૂત ગ્રંથનો નિર્દેશ. (૬) સૈદ્ધાત્તિ અને કર્મગ્રંથકાર વચ્ચેના મતભેદે. (૭) ભવેતાંબર અને દિગંબર માન્યતાઓમાં ભેદ.
કઈ પણ કૃતિ વિશિષ્ટ પ્રસ્તાવના વિના પરિપૂર્ણ ન ગણાય એટલે આને અંગે ૬ વિસ્તત ઉપક્રવાત લખવાને છું. તેમાં હું મુખ્યતયા નીચે મુજબની બાબતે વિચારીશઃ
(૧) ભારતીય દર્શનેમાં અને જૈન સાહિત્યમાં કમ-સિદ્ધાંતનું સ્થાન. (૨) આગમોમાંની કર્મ સંબંધી સામગ્રી. (૩) કમવિષયક કૃતિઓને પરિચય અને એનું પૌવાપર્યું. (૪) કર્મ-સિદ્ધાન્તની મહત્તા અને ઉપયોગિતા. (૫) કર્મ-સિદ્ધાન્તને અંગેના આક્ષેપ અને તેનું નિરાકરણ
આ આર-મંથને વિશેષતઃ આવકારપાત્ર બનાવવા માટે ચિત્ર ૫ણું આપવાને મારે વિચાર છે. મારા આ કાર્યને વેગ મળે તે માટે જેમ વિશેષને સહકાર આવશ્યક છે તેમ એના પ્રકાશન માટે ઉદાર દિલના ધનિક તરફથી દ્રવ્યની સહાયતાની અપેક્ષા રહે છે. આશા છે કે-આ બંને પ્રકારને સહકાર મને મળી રહેશે.
For Private And Personal Use Only
