________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
1ણા કા ૧.
( ૨૯૮) કહેવાતું ઉચ્ચ જ્ઞાન ગવ અને અભિમાન વગર ન જ મેળવી શકાતું
હોય, તો આપણે અભ્યાસ જીવનની સાદી બાબતો, હમદર્દી. પ્રેમ, નિઃસ્વાર્થતા અને એવી ચાલુ બાબતોમાં પર્યાવસિત કરો
એ વધારે સારી વાત છે. ખરી વાત તે એ છે કે વૃક્ષને ફળ આવે ત્યારે એ નીચું નમતું જાય છે, વાદળાં પાણીથી ભરાય ત્યારે પૃથ્વીની નજીક નીચે આવતા જાય છે અને આંબા પર કેરી (શાખ) પાકે ત્યારે એના ભારથી ડાળ નીચે આવતી જાય છે. તે જ પ્રમાણે માણસ જ્ઞાનના ભારથી ભારે થાય ત્યારે એ વધારે સારો માણસ બને છે, એનામાં વૃદ્ધ તરફ વિનય જાગૃત થાય છે, એને લે કસેવાના મનોરથ થાય છે, એને પોતાના જ્ઞાનને લાભ જનતાને બને તેટલે વધારે આપવાના કોડ થાય છે, વિદ્યાનાં સત્ર ખેલવાનાં, એની પરબે ઠામઠામ બેસાડી દેવાના અને એનો લાભ બને તેટલા વધારે માણસે લે તેવી એને આદર્શ ભાવના થાય છે. આ જ્ઞાન પ્રાપ્તિનું સાચું ફળ છે, આ જ્ઞાનપ્રાપ્તિનું સત્ય પ્રદર્શન છે, આ જ્ઞાનપ્રાપ્તિને અનુપમેય મહિમા છે.
પણ એને બદલે કે કોઈને જ્ઞાનનો અપચો થાય છે, પોતાના નામ સાથે ઉપાધિ લગાડવાને અભખરે થઈ આવે છે, પોતાને સમાજમાં માન મળવું જોઇએ અને પિતાની ખુરશી અવલ નંબરે પડવી જોઈએ અને પે તે બહાર નીકળે ત્યારે સામે મળનારે પિતાને પ્રથમ સલામ કરવી જોઈએ-આવાં આવા તુચ્છ આંદેલને તેનામાં જાગૃત થાય છે, આવા ન ઇચછવાયેગ્ય ભાવે એના મનમાં સ્થાન લઈ લે છે, જાણે પેટે પાટા બાંધવા પડશે એવી એની આત્મનિદર્શનની ઈચ્છાઓ અને કામનાઓ થઈ પડે છે, અને જાણે કે પોતે ગગનમાં ઊડતે હેય અને દુનિયા સામાન્ય જમીન પર ચાલતી કે આ ગેટતી હેય એવું એને લાગે છે. આવી વૃતિ જ્ઞાનનું અજીણું છે એને બદલે તે દુનિયાદારીઓના સામાન્ય ગુણ કેળવાય, ભાઈઓમાં પ્રેમ થાય, વહાર સારો ચલાવાય, નિઃસ્વાર્થભાવે સેવા થાયઆવા સામાન્ય ગુણો ખીલે અને ઉચ્ચ જ્ઞાન ન મેળવાય તે વધારે સારું છે. ચાલુ દુન્યવી ગુણ માટે મોટા અભ્યાસની જરૂર પડતી નથી, એ તે સહજ પ્રાય ધર્મો છે અને માણસને માણસાઇ શીખવે છે. ભણી ગણીને માણસ જનાવર જેવો થાય, અપાર્થિવ બની જાય, ડુંગરના શિખર પર બેસવાને શેખીન બની જાય, તેને બદલે તે સાદો, સારો, ભેળ, વહેવારુ રહે એ વધારે સારું છે. મેટા ભણતરના અપચા કરતાં સાદા અભ્યાસના વહેવાર માર્ગો વધારે સારા છે.
માટે ભણે તે સાચું ભણે, અંતરને ઉજાળે તેવું ભણો, જનતાના સેવક થતા શીખો અને નહિ તે આપણું છે તે સારું છે, ચાલે તેમ ચાલવા દે; પણ ભણીને ખાડામાં ઊતરી જાઓ તે બાવાને બને બગડે.
If so called higher knowledge cannot be acquired without egolism and conceit, then it is better to confine our studies to the simple things of life, sympathy, affection, unselfishness and such like.
મૌક્તિક
For Private And Personal Use Only
