________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
નું કર્મ-મીમાંસાનું આયેાજન.
( લે. પ્રે. હીરાલાલ ૨. કાર્ડિયા. એમ. એ. )
ઉદ્ભવ—આજથી દોઢેક દસકા ઉપર હું મુંબમાં રહેતા હતેા અને એ સમયે મારે હાથે કવિવર ધનપાલની કૃતિએનું ટીકા ઇત્યાદિ સહિત સોંપાદન-કાર્ય થતું હતું. એવામાં ઉસભપાસિયા ઋષભપ'ચાસિક )ના ત્રીજા પદ્યના સ્પષ્ટીકરણાથે મે જે સમ્યકત્વને અંગે નાનકડા નિબધ લખ્યા હતા તે છપાવવા શરૂ થયેા. આનાં મુદ્રણપત્રા ( proof-sheets ) એક જૈન આચાર્યને માકલાતાં એમાં એમણે કેટલીક ભૂલ કાઢી, પર ંતુ એ મારે ગળે ઉતરી નહિ એટલે મે તે પ્રમાણે ફેરફાર ન કર્યાં. એવામાં કમ-સિદ્ધાન્તના વિરાષ્ટ અભ્યાસી તરીકે ઓળખાવાતા જૈનાચાર્ય શ્રી વિજયપ્રેમસૂરિજીનુ મુંબઇમાં ચાતુર્માંસ થ્યું અને એમની સાથે પરિચય થતાં મે આ મુદ્રિત લખાણુ તપાસી જવા એમને સાદર વિજ્ઞપ્તિ કરી. એ આ જે ગયા અતે એમણે આ નિબધ જોઇ એતી તારીફ્ કરી અને એમાં કાષ્ટ ભૂલ નથી, પરંતુ ભૂલ સૂચવનારની ભૂલ હોવાનુ કધુ. આ ઉપo મને એ વિચાર સ્ફુર્યા.
(૧) વિશેષજ્ઞ ગણુાત! વિદ્વાનતી પશુ વાત તેમના તરફથી પ્રમાણે રજૂ ન થાય ત્યાં સુધી સ્વીકારી ન લેવા.
( ૨ ) જૈન દાનમાં એ તત્રેાત બનેલા અને જૈનોના એક વિશિષ્ટ સિદ્ધાન્ત ગણાવાને લાયક એવા કમ-સિદ્ધાતને અંગે સક્ષિપ્ત કે માધ્યમિક કાટિને ગ્રંથ ન રચતાં અને તેટલા વિસ્તારવાળી એક કૃતિ તૈયાર કરવા અને તેમાં માર્ગદર્શન મળે અને કાઇ ભૂલ ચૂક થવા ન પામે તે માટે શ્રી વિજયપ્રેમસૂરિજી જેવાનેા સહકાર મેળવવા.
કમ-મીમાંસા નામને સર્વાંગ સુન્દર, સપૂર્ણાં અને સ્વતંત્ર ગ્રંથ રચવા માટે અયારે હું જે વિશિષ્ટ પ્રયાસ કરવાની અભિલાષા રાખુ` હ્યુ તેનું ખીર આમ દોઢેક દસકા જેટલુ પ્રાચીન છે.
કેટલાંક વર્ષોથી હું એમ સાંભળતા આવ્યો છું કે જૈનાચાય શ્રી પ્રતાપસૂરિજીના શિષ્ય ઉપાધ્યાય શ્રી ધર્મવિજયજીએ ક્રમ-સિદ્ધાન્તને સારે અભ્યાસ કર્યો છે. થેાડા વખત ઉપર એગ્મા અહીં ચષ્ટને મુંબઈ જતા હતા તેવામાં મારે એમને કલાકેક માટે મળવાનું થયુ' અને વાતચિત દરમ્યાન મે એમને મારી અભિલાષા જણાવી તે એમણે આ વાતને અનુમાદન આપ્યું. ક-મીમાંસા રચાઇ રહે પછી હુ એમના જેવાને એ બતાવવા ઇચ્છું છુ, પરંતુ આ પ્રાસાદ તૈયાર કરવા માટે એના પાયા તરીકે કામમાં લાગે એવા કેટલાક લેખા અત્યારે તે હું છપાવવા ઈચ્છું છું અને તેમાં કોઇ ત્રુટી જાય કે કાઇ સૂચના કરવા જેવી જણાય તો એમને તેમજ જૈનાચાય શ્રી વિજયપ્રેમસૂરિજી જેવાને એ તરફ મારુ લક્ષ્ય ખેંચવા વિનવું હું,
પ્રકાશન—કમ-મીમાંસાનીયેાજના જે હાલમાં મેં ધડી છે તેની રૂપરેખા મારે
૧ આવી એક કૃતિ “ જૈન ન્યાય’” (Jaina Logie) પરત્વે હાલમાં હું તૈયારી કરું છું. ( ૨૨ )સ વ
For Private And Personal Use Only
