________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ
[ શ્રાવણ
૨૪૦
આજે છિન્નભિન્ન, વેરવિખેર થઈ ગયુ` છે; ધર ધરના નવા તા થયા છે. સહુ ક્રાઇ પેતપેાતાનુ વસ્વ જમાવવા મથે છે.
આ આખી વર્તમાનની પરિસ્થિતિનું એક માત્ર કારણુ દાનશૂન્ય દશા છે. ક્રાઇ કહેશે કે “ શું બધા જ અજ્ઞાની છે ? '' ના, બધા અજ્ઞાની નથી. પરંતુ જે જ્ઞાનીએ છે તેમાંનાં મોટા ભાગના વિવેકશૂન્ય છે, જે સમજે છે તે 'બતે સેવવા માંડ્યા છે. પાશ્ચાત્ય રંગે રંગાએલા આપણે વનસ્પતિમાં જીવ છે. એ જ્યારે શ્રી જગદીશચંદ્ર બેઝે શોધીને સાબિત કર્યું ત્યારે સ્વીકાર્યું, પરંતુ આપણા શાસ્ત્રકારો એ હજારો વર્ષોથી કહેતા આવે છે તેને સ્વીકારવા તૈયાર નહેાતા. એટલે આપણું જ્ઞાન વિવેકશૂન્ય હાવાથી નિરક હાવાની સાથેસાથે અનર્થકારી પણ છે જ.
જ્ઞન અને ભવ વગરની ક્રિયાએ આપણને વિષરૂપે પરિણમી છે. પર્યુષણમાં બધા કરતા'તા અને ગુરુમહારાજે પ્રેરણા કરી એટલે સ્વતિને વિચાર કર્યા સિવાય અઠ્ઠાઇનું પ્રત્યાખ્યાન કર્યું, પરંતુ કરતી વખતે હૈયામાં સાચો ભાવ નહોતા, દૂધના ઉભરા જેવા કૃત્રિમ ભાવ હતો, સાથે સાથે આ આઠ દિવસને તપ શા માટે ? એનું પણ ભાન નહેતુ. એટલે એક એ દિવસ તે મન મક્કમ રહ્યું પણ ત્રીજે ! ચેાથે દિવસે જ્યારે જરા વધારે પડતી શારીરિક નબળાષ્ટ આવી ત્યારે થયું કે, “ આ કરતાં તે પ્રત્યાખ્યાન ન કર્યું હાત તે! સારું હતું. પણ શું થાય ? કયુ. એટલે પાળ્યે જ છૂટકા. ” આમ વિચારીને અરુચિભાવે જેમ તેમ આઠ દિવસ પૂરા કર્યાં. પારણાના દિવસે ભાજનના સમયે એ વ્યકિતને આપણે પૂછીએ કે, “ ક્રમ લાઇ, તપના પરિણામ કેવા ટકી રહ્યા છે ? '' ખ્યાલ આવશે કે–અઠ્ઠાઇનું અનુપમ અનુષ્ટાન એને માટે વિધરૂપ જ નિવડયું છે. કરતા પહેલા પણ હૃદયમાં થશે કે કેમ એ શંકા, કરતી વખતે પરાણે પૂરું કરવાની ભાવના અને કર્યા પછી ફરીથી હવે કાઇ દિવસ ન કરવુ એ કમળધત કરાવનારા નિશ્ચય-આ બધા ઉપરથી નથી લાગતુ` કે ક્રિયાના ઉદ્દેશ જાણ્યા વગર ભાવ ટકી શકતા જ નથી ?
.
કદાચ એમ પણ પ્રશ્ન ઊઠે ૩-એકલા જ્ઞાન અને ભાવ પર જ શા માટે આટલે ભાર મૂકવામાં આવે છે, પરંતુ સમજ્યા વગર ક્રિયા કર્યાં જવુ એ તે ચાવી ચડાવેલા રમકડા જેવુ છે. જયાં સુધી ચાવી ચડાવનારું કાઇ હશે ત્યાં સુધી ટકી રહેવાશે અને નહિ ડ્રાય ત્યારે બંધ થઇ જ જવાનું, આપણે તે! એવું રમકડું બનાવવુ જોઇએ કે જેને ચાવી જ ન દેવી પડે. એનામાં જ્ઞાન અંતે ભાવરૂપ પ્રાણ પૂરીને ચિરંતન કાળ સુધી કારી ય પ્રેરણા વગર મૂકિતના પ્રયાસ આદરે એવું બનાવવુ છે. અને એટલે જ જ્ઞાન અને ભાવ પર ખૂબ ભાર મૂકવા પડે છે.
જ્ઞાતનદનના સાચા પૂજારી, એમના સાચા અનુયાયી ત્યારે જ ખતીશું કે જ્યારે એમણે દર્શાવેલી જ્ઞાનમય, જ્યોતિમય, ઉપાસના જીવનમાં વણીશું. એકલી જ્ઞાનશૂન્ય જડ ઉપાસના તે આજ સુધી આપણે કરી અને કાંઇ પણ પ્રગતિ ન સાધતા ઉલટા પાછાં પડવાને સમય આવ્યો હતો. એ જડને છોડીને, વિવેકશૂન્ય ક્રિયાએ છોડીને ચેતનપૂછ્યું, ભાવપૂ, જ્ઞાનપૂર્ણ' ક્રિયા ત્રિવિધે ત્રિવિષે કરીને આ પંચમ કાળમાંથી સત્વર કલ્યાણુના પંથી બની જઈએ,
For Private And Personal Use Only
