________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અં ૧૦ મે ]
ધર્મ-પ્રભાવના
૨૪૭.
ઉછળી આવે અને પિતાની આર્થિક પરિસ્થિતિને અનુકુલ ખૂબ ઉત્સાહપૂર્વક પોતાના સ્વમ બંધુઓને પૂજ્ય ગણી તેમની અશન, પાનાદિક સાધનાવડે ભક્તિ કરે એ સાચી પ્રભાવના ગણી શકાય; કારણ કે તેમાં અંતરમની શુદ્ધતા રહેલી છે. તેમાં સ્વાર્થ, દંભ, ઈર્ષ્યા કે લેભના કાળા છાંટા નથી, એ જ ખરી ધર્મ પ્રભાવના ગણી શકાય. બાકી તે કેવળ રીત-રિવાજથી કે દેખાદેખી કરેલી પ્રભાવના એ નામ માત્ર જ પ્રભાવના ગાય. ધર્મ-પ્રભાવનાનું ઊંચું ફળ મેળવવા માટે તે કારણભૂત ન જ થઈ શકે.
ધમ–પ્રભાવનામાં ઔચિત્ય એ પણ એક મહત્ત્વની બાબત ગyય. દેશકાળ પરિસ્થિતિને અનુકૂળ રહી ધર્મ-પ્રભાવને કરવી જોઇએ. કોઈ વિદ્યાર્થી કેવળ ભણવા માટે
પડીએ કે બીજા સાધને નહી મેળવવાના કારણે ભણત અટકી પડે, એની ભણવાની હાંશ મારી જતો હોય કે એની બુદ્ધિને વિકાસ અટકી જતો હોય તો એવા વિદ્યાર્થીને કેવળ વાત્સયભાવે તેવા સાધનો પૂરા પાડવા એ સ્વધર્મી વાસય સાથે ધર્મ-પ્રભાવના પણુ ગણ શકાય. તેમજ ઉદરનિર્વાહન વ્યવસ્થિત સાધનની અનુકૂલતા ન હોય તેવાં બંધુઓ ધાર્મિક કાર્યોમાં સારું લક્ષ આપી શકતા નથી. તેવાઓને તેનું સ્વમાન ન ઘવાય તેવી રીતે અનુકૂળતા કરી આપવી એ પણ ઊંચત એવી ધમ-પ્રભાવના જ ગણાય. કારણ અનુલતા થતા અને કાંઈક શાંતિ મળતાં તેનું મન ધર્મ ભાવના સાથે જોડાવાને વધારે સંભવ છે. એવી પ્રભાવના વગર લેબે કરી અંતઃકરણને સાત્વિક આનંદ આપવો એ આપણું કર્તવ્ય છે.
ધર્મશ્રવણ કરવા આવનારા બંધુ ભગિનીઓ માટે માં મીઠું કરી સમાધાન મેળવવું એ એક પ્રભાવનાનો પ્રકાર ગણાય છે ખરો, પણ તેમાં ઔચિત્ય કેટલું તેને વિચાર થવા ની જરૂર છે. કેટલાએક બંધુ અને ભગિનીઓ માટે તો એ એક જાતનું વિલેજન થઈ પડે છે. ધર્મ-પ્રવચનમાં શું કહેવાયું એની તેમને જરા પણ દરકાર હોતી નથી. આખા સમયમાં એડેન માણસ સાથે કાનાતે અમર છોકરાઓને રમાડવામાં જ આ વખત પૂરી કરી આવ્યા ત્યારે જે હોય તેવા ને એવા જ કેરા મન સાથે પાછા કરનારાઓ માટે જ અમારા એ વિચારે છે. ચાલતી આવતી પરંપરામાં દેશકાલ અને પરિસ્થિતિને અનુકુળ કાંઈ ફેરફાર થવો ઉચિત છે એ જ અમારો ઉદ્દેશ છે ફેરફાર પ્રભાવનાને નહીં પણ તેની પદ્ધતિને થાય અને તે વધુ સાર્થક બને એ જ અમારે લખવાને હેત છે.
For Private And Personal Use Only
