________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૪૨
શ્રી જન ધર્મ પ્રકાશ
[માર્ગશીર્ષ
પાળવું અને શિષ્ય પાળે એવી સતત જાગૃતિ રાખવી તે તેઓશ્રીના આચાર્ય જીવનને મુદ્રાલેખ હતો. કેઈ શિષ્ય સહેજ પણ તેમના સાધુમાર્ગમાં સ્કૂલના કરે તો તેઓશ્રીને પૂણ્યપ્રકોપ જાગતો, અને ખલના કરનારને ખરા માર્ગ ઉપર લાવવા કડક (શાસ્ત્રમાં ફરમાવેલ) શિક્ષા ફરમાવવા તેઓ સહેજ પણ આનાકાની કરતા નહિ.
આચાર્ય મહારાજશ્રી જેમ ધર્મના પ્રભાવક હતા તેમ વ્યવહારમાં પણ ઘણું કુશળ હતા. આચાર્યશ્રી એક પ્રખર મુત્સદ્દી હતા. સરકાર સાથેના તેમજ રાજા રજવાડાઓ અને અન્ય સંપ્રદાય સાથેના વાંધાઓમાં તેઓ માર્ગદર્શક બનતા. ઘણા કામોમાં તેઓશ્રીની સલાહ અને દોરવણી લેવાતી. મોટા મોટા રાજા મહારાજાઓ અને અમાત્ય તેઓશ્રી તરફ પૂજ્યભાવથી જોતા, અને સંપૂર્ણ માન આપતા. ભાવનગર રાજ્યના સુપ્રસિદ્ધ અમાત્ય સ્વ૦ સર પ્રભાશંકર પટ્ટણું તે તેઓશ્રીના એક ભક્ત બન્યા હતા. તેમના સુપુત્ર શ્રી અનંતરાયભાઈ તેઓશ્રી પ્રત્યે પણ ઘણું માન ધરાવતા હતા,
આવા ઉદ્યોતશાલી, જ્ઞાનવાન અને ચારિત્રવાન આચાર્ય મહારાજની શિષ્યપરંપરા પણ તેવા જ ગુણવાળી થાય તે સ્વાભાવિક છે., આચાર્ય મહારાજના શિષ્યના પરિચયમાં આવનાર દરેક સુજ્ઞ માણસ આ હકીક્તથી પરિચિત છે.
આ લેખમાં આચાર્ય મહારાજનું જીવનચરિત્ર આલેખવાને મારો ઉદ્દેશ નથી, પણ તેઓશ્રીનું જીવનચરિત્ર કેવું લખાવું જોઈએ, તેમાં કયા કયા વિષયે આવવા જોઈએ, તે બતાવવાને યત્કિંચિત્ પ્રયાસ છે.
મહારાજશ્રીનું જીવનચરિત્ર બે દષ્ટિએ લખી શકાય, એક તેઓશ્રીના શ્રદ્ધાળુ ભકતો અને અનન્ય ભક્તિવાળા તેઓશ્રીના શિષ્યાની દષ્ટિએ; અને બીજું તેઓશ્રીના જીવનમાંથી પ્રેરણા અને દોરવણી મળી શકે, જૈન અને જૈનેતરો તેમાંથી બોધ લઈ શકે એવી વ્યાપક દષ્ટિએ. આવા સમર્થ પ્રભાવક પુરુષના ચરિત્ર બીજી દષ્ટિ ધ્યાનમાં રાખી લખાવી જોઈએ. એક સામાન્ય માનવી પણ ઉત્કૃષ્ટ પુરુષાર્થથી જગતમાં કેટલા કાર્યો કરી શકે છે, જગત ઉપર પોતાના જીવનથી કેવી છાપ પાડી શકે છે, સામાજિક અને ધાર્મિક ક્ષેત્રમાં કેવું પરિવર્તન કરી શકે છે, આધ્યાત્મિક ભાવના કેટલી જાગ્રત કરી શકે છે, અનુકૂળ અને પ્રતિળ સંજોગોમાં કેટલે સમભાવ સાચવી શકે છે આવી બધી હકીકત જીવનચરિત્ર લખનારે વિચારવી જોઈએ, અને સુંદર ભાષામાં મૂર્ત સ્વરૂપ આપવું જોઇએ. ચરિત્રના નાયકને એક દેવ તરીકે ચીતરવાની અભિલાષાને અંકુશમાં રાખી એક માનવી તરીકે–અલબત એક સમર્થ પ્રભાવશાલી માનવી તરીકે તેના જીવનમાં ઓતપ્રોત બની તેવા જીવન તરફ પૂર્ણ સહાનુભૂતિ દાખવી, લાગણી કે અતિશયોક્તિભર્યા વચનને વશ થયા વિના, નાયકનું એક માનવી તરીકેનું જીવન ચીતરવું જોઈએ, જેથી ચિત્ર જોતાં જ માણસના સઘળા ગુણે દષ્ટિગોચર થાય.
For Private And Personal Use Only
