________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અંક ૨ જો.]
પૂ૦ પા આચાર્ય શ્રી વિજયનેમિસૂરીશ્વરજી
૪૫
આવા સવાલોને અંગે આ, મહારાજશ્રી કેવા વિચારો ધરાવતા હતા, તે વિચારોની પછવાડે તેઓશ્રીની માન્યતાનાં કયા કયા કારણે હતા તે બતાવવા યથાશક્તિ યત્ન કરવો.
આ સવાલોની છણાવટ કરતી વખતે જે સમય અને જે દેશમાં તેઓશ્રીએ ધાર્મિક જીવન વ્યતીત કર્યું હતું, તે સમય અને દેશની તે વખતની પાશ્ચાત્ય ભૂમિકા ( back-ground) ધ્યાનમાં રાખવી જોઈએ, નહિ તો ભૂલ થવા સંભવ છે. (છ) આ. મહારાજની શિષ્ય પરંપરા.
(૧) શિષ્ય પરંપરાને પરિચય. (૨) મહારાજશ્રીને શિષ્યો પ્રત્યે ભાવ. (૩) શિસ્ત સાચવવાની સતત જાગ્રતિ. (૪) શિષ્યવર્ગનું હવે પછીનું કર્તવ્ય. (૫) બીજા સંપ્રદાયમાં કેટલેક દરજજે નિર્ણાયકપણું અને છિન્નભિન્નતા
વતે છે, તે અટકાવવાના પૂર્વેપાયની વિચારણા. મહારાજશ્રીનું જીવનચરિત્ર કેવું લખાવું જોઈએ તેની રૂપરેખા માત્ર દર્શાવવા માટે આ પ્રયાસ છે.
સાહિત્યના ક્ષેત્રમાં જીવનચરિત્ર એક વિશિષ્ટ સ્થાન ભોગવે છે. માનવતામાનવજાતિને અભ્યાસ જ્ઞાનની વૃદ્ધિ માટે ઘણું ઉપયોગી છે. અને માનવ જાતિના વાસ્તવિક અભ્યાસ માટે વિશિષ્ટ વ્યક્તિ-માનવીના અભ્યાસની ખાસ જરૂર છે. જીવનચરિત્ર એવું આલેખવાવું જોઈએ કે તે જોતાં જીવનચરિત્રને નાયક જીવતો-જગત-વિધવિધ પ્રવૃત્તિઓ કર્તા-વિધવિધ સ્વભાવનું દર્શન કરાવતો આપણી જ્ઞાનચક્ષુ પાસે ખડો થઈ જાય. તે ચરિત્ર વાસ્તવ જોઈએ. કાલ્પનિક ન જોઈએ. જીવનની પૂર્ણતા સાથે જીવનની ત્રુટીઓ પણ અંકાવવી જોઈએ. અલબત્ત ચરિત્ર લખનારના નાયકના જીવન પ્રત્યે સહાનુભૂતિ અને સદૂભાવ હોવા જોઈએ, નાયકની સ્થળ જીવન કરતા, ભાવજીવન વધારે ઉપયોગી છે. એટલે નાયકની વિધવિધ ભાવવૃત્તિઓ-હાસ્ય, વિદ, કેપ, સમતા, સંયમ, કટાક્ષ વિગેરેને સ્થાન મળવું જોઈએ, ટૂંકામાં આ. મહારાજશ્રીના જીવનચરિત્ર લખવામાં કેટલી હકીકતો ધ્યાનમાં લેવાવી જોઈએ, તેનું આ દિગદર્શન છે. આચાર્ય મહારાજશ્રીના જીવન દરમ્યાન તેઓશ્રીના અનેક સંસ્મરણ-ચિન્હો ઊભા થયા છે, હવે તેઓશ્રીના શિષ્ય અને ભક્તોની ફરજ છે કે આવું એક જીવનચરિત્ર લખાય અને ભાવી પ્રજાને પ્રેરણારૂપ બને.
For Private And Personal Use Only
