Jain Dharm Prakash 1948 Pustak 064 Ank 07

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 9

જૈન ધર્મમાં ભકિત મા પાપ ના સ્થાન.
૧૫૩ તમે પરમસુખની પ્રાપ્તિ કરવામાં એક આલંબનરૂપ છે. જો કે પરમાનંદસ્વરૂપ તે આત્મામાં પિતામાં જ છે. પ્રભુની કૃપાથી આ પરમાનંદ સ્વરૂપ આત્મામાં નવું પ્રાપ્ત થતું નથી. કઈ પણ વસ્તુની નિષ્પત્તિ માટે બધા કારણે મળવા જોઇએ. એક ઘડો બનાવવા કુંભારની જેટલી જરૂર પડે તેટલી જરૂર માટીની પડે છે. અહીં કુંભાર એક નિમિત્ત કારણ છે, માટી ઉપાદાન કારણ છે તેમ આત્મસિદ્ધિ માટે આત્માની શુદ્ધ સ્વરૂપની જરૂર છે તેટલી જ જરૂર તેના નિમિત્તકાર શ્રદ્ધ કરણી–પ્રભુભક્તિની જરૂર છે. એક ઠેકાણે દેવચંદ્રજી મહારાજ કહે છે કે
આજ કુળ ગત કેસરી લહે રે, નિજ પદ સિંઘ નિહાળ;
તિમ પ્રભુભકતે ભવિ લહે રે, આતમશક્તિ સંભાળ. બકરાનાં ટોળામાં રહેલો સિંહ સાચા સિંહને જોઈને પિતાના સાચા સિંહસ્વરૂપને નિહાળે છે, તે પ્રભુ ભક્તિ કરવાથી ભવ્ય જીવ પિતાની સાચી આત્મશકિતને પીછાને છે. બીજે ઠેકાણે કહે છે:--
પ્રભુજીને અવલંતા, નિજ પ્રભુતા હો પ્રગટે ગુણરાશ પ્રભુના ગુણની રતુતિ કરતાં પોતાના આત્માના પ્રભુતાના ગુણો પટ થાય છે. ટૂંકામાં જૈનદર્શનમાં પ્રાર્થના અથવા રસ્તુતિનું સ્થાન પ્રભુની કમ મેળવવા માટે નથી, પણ પ્રભુના ગુણોનું કીર્તન કરી, પ્રભુના ગુણે સંભારી, પોતામાં રહેલ પ્રભુતાના ગુણે પ્રકટ કરવાનું છે. આ દ્રષ્ટિથી પરમાત્માની ભકિત-કીર્તનપ્રાર્થના-સ્તુતિને ધર્મસાધનમાં જૈનધર્મમાં મોટું સ્થાન છે.
પ્રભુની ભકિત સમૂડમાં પણ કરવામાં આવે છે અને એકાંતમાં પણ કરવામાં આવે છે. આપણે જે વિધવિધ પૂજાએ ૧ણાવીએ છીએ તે સમૂડ પ્રાર્થના છે. એકાંતમાં જીવનના ઉત્તમ ક્ષણેમાં, સર્વ એડિક વ્યવહારથી પાંવમુખ થઈ પ્રભુના ગુણો વાણી દ્વારા આપણે ગાઈએ છીએ અને તેમાં તન્મય થઈએ છીએ તે વ્યકિતગત પ્રાર્થના છે. પ્રાત:કાળ અને ગાયંકાળમાં પ્રતિક્રમણ આદિ ક્રિયામાં જે સાવન કે તુ આ કાછબિને આત્માના પૂરે પૂરા ઉપગ સાથે કરીએ, તે વ્યકિતગત પ્રાર્થના છે. સમૂડ પ્રાર્થના કરતાં પણ આવી એકાંત પ્રાર્થના આત્મ-દર્શન માટે વધારે ૯ પાગી છે. આવી પ્રાર્થને ઘણીવાર વાણી દ્વારા–શબ્દો દ્વારા થાય છે. પૂર્વાચાર્યોને પરમાત્માસ્વરૂપને જે સાક્ષાત અનુભવ થયે હેાય છે, તે અનુભવને વાણીમાં બીજા જીવોના શ્રેય માટે વ્યક્ત કરવામાં આવ્યા હોય છે, તે પૂવોચાર્યોના રોલા નાનો છે, અને સ્તવનોનું ઉચ્ચારણ કરવાથી આપણને પણ ક્ષય પશમ પ્રમાણે પરમાતમભાવનું વધે છે અંગે ભાન થાય છે. અને એક વખત પરમાત્મપદની ઝાંખી થયા પછી અથોતું સાધ્યને દર્શન થયા પછી તે વચનો ઉપર અનન્ય ભાન-શ્રદ્ધા થાય છે અને ઉત્તરોત્તર આધ્યાત્મિક ગુને વિકસે છે. દેવચંદ્રજી મહારાજ કહે છે કે