________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૭૦
| | શાળ નકારાત્મક મોટો ગુણ. અથવા છેષ એટલે અરોચક ભાવ, અરુચિ, અણગમે. તેને અભાવ તે અદ્વેષ, સદ્દદેવ, સદ્ધર્મ, સર્ગ આદિ પ્રત્યે કદાચ રોચક ભાવ ન હોય તો પણ છેષઅરોચક ભાવને અભાવ હોવો તે પણ નકારાત્મક પ્રકારેન (Negative virtue ) એક મોટો ગુણ છે. એ મધ્યસ્થ ભાવરૂપ અપગુણ પ્રગટ તે પણ કાંઈ નાનીસૂની વાત નથી, કારણ કે સત્ પ્રત્યે, શાની પુરુષ પ્રત્યે, પુરુષના વચનામૃત પ્રત્યે જાયે-અજાણ્ય પણ છેષ થવો, એ ઘોર આશાતનારૂપ હોઈ, ભારેકમીલક્ષણ છે, અનંતાનુબંધી કષાયનું કારણ છે. એટલે એવા દુષ્ટ દેવને માત્ર અભાવ થ એ પણ મોટી વાત છે. ભલે જિન ભગવાન્ પ્રત્યે હજુ પ્રીતિ-ભકિત ન ઉપજી હોય, તો પણ તેના પ્રત્યે પના અભાવરૂપ મધ્યસ્થભાવ-અપ પણ જીવી પ્રગતિનું એક માત્ર સાગ (lilohuono ) છે. એ ગુખ પાસે ચે જીવ આગળના જણારાદિ ગુણ પાવાવાને ગ્ય થાય છે.
જ્ઞાની પુરુષની અવજ્ઞા બોલાવી તથા તેવા પ્રકારના પ્રસંગમાં ઉજમાળ થવું એ જીવનું અનંત સંસાર વધવાનું કારણ છે એમ તીર્થકર કહે છે. તે પુરુષના ગુણ ગ્રામ કરવા, તે પ્રસંગમાં ઉજમાળ થવું, અને તેની આરામાં સરળ પરિણામે પરમ ઉપયોગ દષ્ટિ વર્તવું એ અનંત સંસારને નાશ કરનારું તીર્થકર કહે છે અને તે વાકયા જિનાલમને વિષે છે. ઘણું છે તે વાકય શ્રવણ કરતા હશે, તથાપિ પ્રથમ વાકયને અફળ અને બીજાં વાક્યને સફળ કર્યું હોય એવા છો તે કવચિત જોવામાં આવે છે, પ્રથમ વાક્યને સફળ અને બીજા વાકયને અફળ એમ જીવે અનંત વાર કર્યું છે.”
–શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર, પત્રાંક ૩૨૩ આવો મહાન અપ ગુણ પણ હાલમાં વિરલ જણાય છે. ખેદની વાત છે . કે એવા ઘણુ જ દષ્ટિગોચર થાય છે કે જે પરમ વંદ્ય જ્ઞાની પુરુષ આદિ પ્રત્યે આ અષભાવ તો દૂર રહ્યા, પણ નિષ્કારણ છેષ-મત્સર-વૃ-જુગુસાદિ નિંદ્ય અધ ભાવ સેવે છે! આ કેવળ ઉખલ સ્વછંદ ભાવરૂપ હાઈ દુર્લભ બધિપણું સૂચવે છે. બીજું કાંઈ વધારે આપણુથી ન બની શકે તે ચિંતા નહિં, પણ જાણ–જા આ છેષભાવ આપણે શા માટે ધરવા જોઈએ ? આ પ્રશ્ન, પિતાના આત્માને તેઓએ પૂછો જોઈએ.
અને આવો મહાન અવેલ ગુણ સૌથી પ્રથમ આવશ્યક છે, અવશ્ય પ્રાપ્ત, કરવા યોગ્ય છે, એટલા માટે જ પરમ ભક્ત કવિ આનંદઘનજીરને આ અદ્વેષભાવ પ્રથમ પ્રાપ્ત કરી, પ્રભુસેવા કરવા માટે સર્વ આત્માને પરમ પ્રેમથી નિમંત્રણ
(અપૂર્ણ). ભગવાનદાસ મનસુખભાઈ મહેતા, M. B. B. s.
For Private And Personal Use Only
