Jain Dharm Prakash 1914 Pustak 030 Ank 10

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 9

વચન ભુંગ.
૧
જૈન શાસ્ત્રકારએ શહેનશાહ અને રાજ્યની શાંતિને માટે દર પંદર દિવસે સાધુ અને શ્રાવક વગે શાંતિસ્તાત્ર ભણવાનું કમાવ્યુ છે. અને તે પ્રમાણે ભણુવામાં પણ આવે છે. જૈન પ્રજા હમેશાં શાંતિને ચાહનારી છે અને શાંતિને મટે તથા રાજ્યને શાંતિ રહેવાને સબબે એજ મહાન ઈલાજ માનેલે છે.
((
લડાઇનો પ્રશ્ન એ રાયદ્વારી વિષય છેઅને તે વિષયમાં ઉતરવાના આપણા હાલમાં ઉદ્દેશ નથી. વમાન ચાલતી લડાઈના સંબંધમાં હિંદુસ્તાનની શહેનશાહી વડી ધારાસણામાં તા. ૮-૯-૧૪ ના રોજ ગવરનર જનરલ નામદાર લેાંડ હાર્ડિ જ સાહેબે એક યાદગાર ભાષણ આપ્યું હુતુ. પ્રસ`ગવશાત્ તેશ્રીએ નીચેના ઉદ્ગારા બહાર પાડ્યા છે.
અલબત લડાઇ એ ભયકર ચીજ છે પણ પેાતાના વચનના ભ’ગ કરવે એ તેના કરતાં આી વધારે કર છે. વચનના ભગ એ પ્રજાકીય અપકીતિ છે, અને તે લડાઇ કરતાં વધારે ત્રાસદાયક છે, ” સાંજવમાન તા. ૮-૯-૧૪ આ ઉદ્ગારેથી આપણે વ્યવહારિક ખાત્રામાં ઘણું શીખવા જેવુ છે. એમાં વચનની કિ’મત કેટલી છે તે ગુઢાર્શ્વથી માલુમ પડે છે. અને વચન ભંગ એ કેટલું ભયકર છે એ તેઓશ્રીએ સ્પષ્ટ બતાવ્યુ છે.
કેઇ પશુ ખાખતમાં વયન આપવુ તે તે આપતાં પહેલાં ઘણુંા વિચાર કરવે જોઇએ અને જો પ્રતાનામાં વચન પાલન કરવાની શક્તિ ન હોય અથવા શક્તિ હોવા છતાં વચન પાળવાની ઈચ્છા ન હેાય તે ઘણી સારી વાત એ છે કે વચન ખીલકુલ આપવુ જ નહીં, પણ તે એક વખત વચન અપાઇ ગયું અથવા કોઇ કૃત્ય કરવા વચનથી આપણે બધાઈ ગયા તે પછી તે વચન પાળવાને માટે આપણે જીવતાડ મહેનત કરવીજ જોઈએ. માણુસ માત્રની કિંમત તેના વચન અને વચન પાલન કરવાની તેની પ્રવૃત્તિ ઉપરથીજ થાય છે. જનસમાજમાં વચન પાલન કરનારની કિંમત ઘણી થાય છે. એક માણુસ ગમેતેટલે દ્રવ્યવાન હાય પણ જો તેનામાં વચન પાલન કરવાને ગુણુ ન હેાય અને ખીન્ને માધુસ સાધારણુ દ્રવ્યવાન હૈ ય, પણ વચન પાલન કરવાને તેનામાં ગુણ હેાય તે ધનવાન માણુસ કરતાં તેની કિંમત હજાર દરજ્યે સમાજમાં વધારે ગણાશે. લૈકિક કહેવત એવી છે કે ‘ ધન તે વારે પણ હાય. ' તેથી તેની લાયકાતમાં કાંઇ વધારા થતે નથી. લાયકાત માટે તે તેનાં વચન કેવાં પ્રકારનાં નીકળે છે, અને વચન પાલન કરવાના તેનામાં કેટલે ગુણુ છે, તે ઉપરજ આધાર રહે છે.
P
માણુસ અને જાનવને મુકાબલે કરતાં ઘણે ભાગે એજ તુલના કરવામાં આવે છે કે જો માણુસનામાં વચન પાલનને ગુણ ન હાય તે જાનવર કરતાં તેવા માણુસની કિંમત ઘણી કમતી છે. કેમકે જાનવરના શરીરના ઘણું! ભાગ ઉપયોગમાં